Categorieën
Overig

‘We willen de klimaatverandering niet bagatelliseren met Daybreak’

Zijn bordspellen puur escapisme? Als je een blik op de rekken van een spellenwinkel werpt, zou je denken van wel. Veel sciencefiction, veel fantasy – en als een spel eens in de echte wereld speelt, dan vaak honderden, zo niet duizenden jaren geleden.

Samen tegen de pandemie

Nu zijn sciencefiction- of fantasyboeken wat mij betreft vaak helemaal geen escapisme. De betere titels in het genre (en daar moet je naar kijken) zeggen wel degelijk iets over onze wereld – alleen op een andere manier dan reguliere literatuur. Maar of dat ook voor bord- en kaartspellen met vergelijkbare thema’s geldt? Voor mijn gevoel niet.

Een uitzondering zou je Pandemic (2008) kunnen noemen, bedacht door de Amerikaan Matt Leacock. Hierin strijd je samen tegen een pandemie – door patiënten te behandelen, vaccins te ontwikkelen en nieuwe uitbraken te voorkomen.

Echte-wereld-onderwerp

Niet dat we de corona-pandemie aan de beste Pandemic-spelers hadden moeten overlaten natuurlijk. Wel heeft het spel niet alleen een duidelijk ‘echte-wereld-onderwerp’, het laat ook zien dat je alle koppen bij elkaar moet steken om zo’n bedreiging het hoofd te kunnen bieden. En, zo bedachten Leacock en collega-spelontwerper Matteo Menapace tijdens de coronacrisis onafhankelijk van elkaar: datzelfde geldt voor de klimaatverandering.

Samen besloten ze daarom ook die laatste uitdaging voor de mensheid te tackelen. En dat leverde Daybreak op, een nieuw coöperatief bordspel. Afgelopen zomer sprak ik daar met Leacock over, via videoverbinding.

Categorieën
Natuurkunde

‘Ik heb het spel niet bedacht; dat heeft de natuurkunde gedaan’

Als bordspellenfanaat, schrijver van twee boeken over deeltjes én Leids alumnus kon ik er natuurlijk niet niks mee doen: Elementary, het kaartspel ontwikkeld de Leidse natuurkundestudent Serafine Beugelink, onder meer te koop in de shop van CERN. Op de site van de Nederlandstalige New Scientist en in het nieuwe nummer lees je mijn interview met haar.

Categorieën
Overige wetenschap

Boekrecensie: ‘Waarom we beter denken dan we denken’

Moedeloos zou je ervan worden. Mensen geloven de gekste dingen: van het onwaarschijnlijkste nepnieuwtje tot de bizarste complottheorie. En betrouwbare informatie of steekhoudende argumenten hebben geen zin, want mensen laten zich leiden door hun emoties, hebben allemaal hun eigen waarheid, vinden wetenschap ook maar een mening, en blijven halsstarrig in hun loopgraaf zitten.

Of… zijn we met z’n allen eigenlijk best rationeel? Barsten we niet van de ingebakken denkfouten, maar is de manier waarop we onze standpunten vormen én bijstellen best slim? Dat betoogt filosoof Maarten van Doorn in Waarom we beter denken dan we denken.

Lees mijn boekrecensie op de site van New Scientist. Echt een aanrader; zo’n boek waar je steeds met anderen over wilt praten terwijl je het aan het lezen bent, en dat nadat je het hebt uitgelezen nog verschillende keren in je hoofd plopt bij iets wat je leest in de media.

De boekrecensie staat trouwens ook in het nieuwe nummer van New Scientist, waarin je verder onder meer mijn vertaling van een artikel over een ‘bijna-quantumtheorie’ aantreft. (Ja, af en toe vertaal ik tegenwoordig ook teksten; best fijn voor de afwisseling.)

Categorieën
Overige wetenschap

Vriend of Vijand: podcast over een duivels dilemma

Wetenschap is gebaat bij openheid, zou je zeggen. Onderzoekers uit de hele wereld werken samen om de geheimen van de werkelijkheid te doorgronden en nieuwe technologieën te ontwikkelen. Aan de andere kant is er ook kennis die niet zomaar overal moet belanden, zoals ontdekkingen waarmee een land kernwapens kan maken. Hoe ga je daarmee om? Daarover gaat de vijfdelige podcast Vriend of Vijand van wetenschapsjournalist Saar Slegers.

Lees mijn korte recensie over deze nieuwe podcastserie op de site van New Scientist. (Overigens gebaseerd op de eerste vier afleveringen; de vijfde was nog niet af toen ik mijn stukje moest inleveren.)

Laatst ook eindelijk het slot van De Man en De Maan beluisterd, van dezelfde maker, over de verwoede poging van astronoom Marc Klein Wolt en collega’s om Nederlandse antennes mee te krijgen met een Chinese satelliet. Wat mij betreft een nog grotere aanrader dan Vriend of Vijand – maar beluister ze vooral alle twee.

Categorieën
Overige wetenschap

Vaccins lijken geen gevaarlijkere coronavarianten op te leveren

Het lijkt een logische zorg: als je iedereen vaccineert tegen het coronavirus, werk je dan geen nieuwe variant in de hand die immuun is voor het vaccin in kwestie? Waarna je met een nieuw vaccin moet komen, en de geschiedenis zich herhaalt. Gelukkig lijkt die zorg ongegrond. Een grote studie in Hongkong laat zien dat zowel het Pfizer-vaccin als het Chinese Sinovac niet leidt tot een gevaarlijkere coronavariant.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Ik herinner me trouwens levendig een opiniestuk in een landelijke krant – ik meen de Volkskrant – waarin een natuurkundige vraagtekens zette bij het massaal vaccineren van de bevolking met precies dit argument. Kon het alleen met geen mogelijkheid terugvinden en zelfs ‘coronachef’ Maarten Keulemans wist niet waar ik het over had. Mocht iemand anders het wel boven water kunnen halen – áls ik het stuk niet verzonnen heb, tenminste – dan houd ik me aanbevolen!

Categorieën
Overige wetenschap

Op proefles bij Joël Broekaert

‘In dit boek ga ik je leren proeven’, belooft culinair journalist Joël Broekaert aan het begin van Proefles. Inderdaad komt hij met een aantal experimentjes dat daarop aanstuurt, zoals: sabbel net zo lang op een stukje witbrood totdat je iets lichtzoets proeft. Of: leg een plukje gestoomde makreel op een zongedroogde tomaat om de hartige smaak umami een boost te geven. Interessant natuurlijk – maar had het boek niets anders bevat dan dit soort proefproefjes, dan hadden we ons exemplaar met alle liefde doorgestuurd naar een tijdschrift als Foodies of delicious

Lees mijn hele recensie van Proefles op de site van New Scientist.

Cover 'Proefles' Joël Broekaert
Categorieën
Overige wetenschap

Oneindigheid en een virologenleven

Meestal ben ik maar matig enthousiast over populairwetenschappelijke documentaires, maar A Trip to Infinity bleek een indrukwekkend, gevarieerd én informatief spektakel over een toch vrij abstract begrip. Lees mijn recensie hier of in het decembernummer van de Nederlandstalige New Scientist.

Poster A Trip to Infinity

Bij de Marion Koopmans-biografie Viroloog in een veranderende wereld, opgetekend door haar zoon Mischa Huijsmans, had ik eerst zo mijn reserves, maar uiteindelijk vond ik het boek toch de moeite waard. Mijn recensie is hier vast te lezen en staat ook in het binnenkort te verschijnen januarinummer van New Scientist.

Boekcover Viroloog in een veranderende wereld

Of Koopmans & zoon ook mijn jaarlijstje halen? Houd deze site de komende weken in de gaten…

Categorieën
Natuurkunde

De Einstein Telescope en een enthousiasmeerder tegen wil en dank

Nu in de winkel: het novembernummer van New Scientist, met daarin het interview dat hoofdredacteur Jim Jansen en ik hadden met natuurkundige Frank Linde. Het onderwerp: de Einstein Telescope, waar Linde de afgelopen paar jaar als programmaleider zwaartekrachtgolven flink aan getrokken heeft.

Categorieën
Natuurkunde

Reisgids voor Higgseiland

Deze zomer tien jaar geleden maakten natuurkundigen op CERN de ontdekking van het higgsdeeltje beken. In Het eiland dat Higgs heet blikken Stan Bentvelsen en Martijn van Calmthout, respectievelijk directeur en hoofd communicatie van deeltjesinstituut Nikhef, terug op deze mijlpaal en wat daarop volgde. Daarbij is Higgs in het boek een pas ontdekt eiland, met een kust, een hoofdstad, een achterland, bergen, en trekpleisters met namen die verwijzen naar andere deeltjes, zoals Tau Flats en Top Hill.

Lees de volledige recensie op de site van de Nederlandstalige New Scientist.

Het eiland dat Higgs heet
Categorieën
Overig

Verschenen: New Scientist 101

Hoewel ik alweer een tijdje geen eindredacteur meer ben van New Scientist, draag ik toch nog geregeld een steentje bij aan het blad. Voor de honderd-en-een-ste editie coördineerde ik de recensierubriek Culturelab, waarvoor ik ook het boek De dieetmythe besprak (hier te lezen) en de signaleringen en ‘strooigoedjes’ schreef.

Bijzonderder is dat ik ook het opiniestuk van dit nummer voor mijn rekening nam: ‘Wetenschapsjournalisten zijn niet simpelweg een bron van ruis.’ Aanleidingen waren een column van theoreticus Marcel Vonk en een uitspraak van quantumfysicus Leo Kouwenhoven, die om verschillende redenen de (wetenschaps)journalisten vooral lijken te zien als een sta-in-de-weg bij de communicatie met het grote publiek. Vind ik niet (uiteraard). Waarom precies, lees je op pagina 84 van de nieuwe New Scientist of online, achter de betaalmuur.

New Scientist 101

New Scientist 101 is hier online te bestellen.