Categorieën
Overige wetenschap

Je poep op de bank zetten: handig of niet?

Je poep laten invriezen voor later: in eerste instantie lijkt het een bizar idee. Maar in tweede instantie klinkt het misschien wel als een heel goed plan. Want stel nu dat je over een x-aantal jaar een ziekte krijgt die verband houdt met het microbioom: de verzameling microben in je darmen. Dan zou het handig kunnen zijn als je met behulp van je eigen poep je microbioom kunt ‘resetten’. Daarom pleiten de Amerikaanse wetenschappers Shanlin Ke, Scott Weiss en Yang-Yu Liu in het tijdschrift Trends in Molecular Science voor een poepbank met poepmonsters. De vraag is alleen of het daar niet wat vroeg voor is.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Genomen zwarte patiënten vaak minder goed uitgelezen

Mensen met een niet-westerse achtergrond zijn ondervertegenwoordigd in genetisch onderzoek, zo is al een tijdje bekend. Databases bevatten simpelweg veel meer genomen van mensen van Europese komaf dan van, bijvoorbeeld, mensen met een Aziatische of Afrikaanse achtergrond. Zorgelijk, want dat kan ertoe lijden dat de behandelingen die op basis van deze databases zijn ontwikkeld minder goed werken voor mensen uit die laatste groepen.

Nu signaleren onderzoekers van de Mayo Clinic in de Amerikaanse stad Rochester een ander probleem. De genomen van zwarte patiënten die wél in een grote genetische database zitten, blijken gemiddeld minder goed uitgelezen dan die van patiënten met een Europese achtergrond.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Een ooroperatie van 5300 jaar geleden?

Het moet een behoorlijk pijnlijke aangelegenheid zijn geweest: de operaties die een vrouw uit het huidige Spanje 5300 jaar geleden zou zijn ondergaan. Zowel rechts als links werd er een gat door haar schedel geboord. Mogelijk hielden anderen haar in bedwang terwijl ze die behandeling onderging, of kreeg ze een of ander pijnstillend middel, speculeren archeoloog Sonia Díaz-Navarro en collega’s in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports. Maar die gruwelijke ingreep vond wel plaats met een goede reden, schrijven Díaz-Navarro en haar team. Het zou hier volgens hen namelijk gaan om de vroegste bekende mastoïdectomie. Daarbij maakt een chirurg – of, in dit geval: iemand met een of ander stenen stuk gereedschap – een gat in de schedel om een ontsteking achter het oor te verwijderen die is ontstaan door een ernstige oorinfectie.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

‘Rommelige’ herinneringen spelen ouderen parten

‘Oud en wijs’ is een mooie kreet – maar soms lijkt ‘oud en warrig’ meer van toepassing. Uit tal van onderzoeken is gebleken dat ouderen vaak meer moeite hebben met het terughalen van een specifieke herinnering. En dat komt door de manier waarop ouderen herinneringen opslaan, stellen psycholoog Tarek Amer van de Columbia-universiteit in New York en twee collega’s in het wetenschappelijk tijdschrift Trends in Cognitive Sciences.

Lees het hele bericht op Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Zwarte dood was lang niet overal even dodelijk

De huidige pandemie is bepaald geen pretje, maar nog altijd blijft het aantal doden ver achter bij dat van de Zwarte Dood. Halverwege de veertiende eeuw zou volgens schattingen tot 50 procent van de Europese bevolking aan de pest zijn overleden. Nu zet een team onder leiding van paleobotanist Alessia Masi belangrijke kanttekeningen bij dat cijfer. Uit hun studie naar stuifmeel zou blijken dat de effecten van de Zwarte Dood per regio flink verschilden.

Lees het hele artikel op Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Chimps wrijven insecten in hun open wonden

Doktertje spelen is niet aan mensen voorbehouden: ook dieren houden er allerlei behandelingen op na. Zo zijn er kapucijnapen die zich tegen muggen beschermen door zich in te smeren met het gif van miljoenpoten en mieren die hars in hun nesten verwerken om microben en schimmels te weren. Nu blijken chimpansees – in elk geval een aantal exemplaren dat behoort tot een groep in Gabon – hun wonden te behandelen met insecten.

Lees het hele bericht op de wetenschapsnieuwssite Scientias, waar ik de komende tijd één dag per week een vaste medewerker vervang.

Categorieën
Overige wetenschap

Muggen infecteren met bacteriën helpt tegen dengue

Soms moet je vuur met vuur bestrijden – en soms ziekteverwekkers met ziekteverwekkers. Zo is de bacterie Wolbachia pipientis een heel geschikt wapen tegen het door muggen verspreide virus dat dengue of knokkelkoorts veroorzaakt. Dat blijkt uit de meest uitgebreide studie over dit onderwerp tot nu toe, geleid door infectieziekte-expert Cameron Simmons van de Australische Monash-universiteit.

Lees het hele artikel op de site van New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap

Kanker veel gewoner in middeleeuwen dan gedacht

Kanker klinkt als een echte kwaal van de moderne tijd. In de middeleeuwen werden mensen sowieso minder oud, dus liepen ze minder kans de ziekte te krijgen. Bovendien was tabak nog niet vanuit Amerika naar Europa gehaald. Ook had de industriële revolutie met de bijbehorende verspreiding van kankerverwekkende stoffen nog niet plaatsgevonden. En virussen die kanker in de hand werken, konden zich destijds lang niet zo makkelijk over de wereld verspreiden als nu. Toch, zo blijkt uit nieuw onderzoek, had in de middeleeuwen tussen de 9 en de 14 procent van de overledenen kanker. Dat is slechts een kwart tot een derde van het huidige cijfer – maar wel tien keer zoveel als eerdere studies uitwezen. En misschien ligt het echte percentage nog een stuk hoger.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist! Leuk uitstapje naar een voor mij totaal nieuw vakgebied, waarbij ik gelukkig precies de juiste Nederlandse expert wist te vinden om commentaar op de studie te geven.

Categorieën
Overige wetenschap

De monteurs van de nier

Nieren bevatten cellen die erop toezien dat schade aan deze organen wordt hersteld. Zijn zulke cellen ook in te zetten om de kwaliteit van donornieren op te schroeven? Leidse onderzoekers werken er binnen een Europese samenwerking hard aan om die droom werkelijkheid te laten worden.

Voor de nieuwste editie van Transparant, het magazine van de Nederlandse Transplantatie Stichting, schreef ik een artikel over het onderzoek van Marten Engelse (LUMC) en collega’s aan kidney perivascular stromal cells (kPSC’s). Het nummer is hier gratis te bestellen.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Artikelen in KIJK, Eos én New Scientist

Het lijkt ineens of ik wel een héél hard werkende freelancer ben: deze week verschenen maar liefst drie tijdschriften waar ik bijdragen aan leverde.

Allereerst de nieuwe KIJK, waarvan ik maar liefst achttien pagina’s vol schreef: zeven pagina’s over quantumcomputers en het quantuminternet, acht over Cassini (oké, dat zijn voornamelijk plaatjes, maar toch), twee over hogere dimensies en zwaartekrachtgolven, en dan nog een boekrecensie en een lezersvraag. Zelfs toen ik er fulltime werkte, is het maar zelden gelukt om zoveel pagina’s te vullen (en de afgelopen jaren met al dat regelwerk zeker niet). Hier online te koop.

KIJK 9/2017 - artikelen

Daarnaast schreef ik op verzoek van het Vlaamse Eos een verhaal van drieduizend woorden (voor de niet-journalisten: dat is veel) over de technologische, medische en psychologische beren op de weg bij een bemande missie naar Mars. Bestel het nummer hier.

New Scientist september 2017Ten slotte bevat de Nederlandse editie van New Scientist – hier online te koop – mijn interview met Luc van der Laan over het laten groeien van menselijke donororganen in dieren. (Eerder sprak ik Van der Laan voor het tijdschrift Transparant over organen bewaren/herstellen/laten groeien ‘aan de pomp’. Dat artikel kun je hier in zijn geheel lezen.)

Overigens zal het wel even duren voordat ik hier weer zo’n triomfantelijk berichtje kan schrijven. De komende tijd heb ik namelijk alle grote schrijfopdrachten afgestoten om me volledig te kunnen richten op mijn nieuwe boek. Pas half oktober of daaromtrent pak ik de freelance-draad weer volledig op.