Categorieën
Overige wetenschap

Vriend of Vijand: podcast over een duivels dilemma

Wetenschap is gebaat bij openheid, zou je zeggen. Onderzoekers uit de hele wereld werken samen om de geheimen van de werkelijkheid te doorgronden en nieuwe technologieën te ontwikkelen. Aan de andere kant is er ook kennis die niet zomaar overal moet belanden, zoals ontdekkingen waarmee een land kernwapens kan maken. Hoe ga je daarmee om? Daarover gaat de vijfdelige podcast Vriend of Vijand van wetenschapsjournalist Saar Slegers.

Lees mijn korte recensie over deze nieuwe podcastserie op de site van New Scientist. (Overigens gebaseerd op de eerste vier afleveringen; de vijfde was nog niet af toen ik mijn stukje moest inleveren.)

Laatst ook eindelijk het slot van De Man en De Maan beluisterd, van dezelfde maker, over de verwoede poging van astronoom Marc Klein Wolt en collega’s om Nederlandse antennes mee te krijgen met een Chinese satelliet. Wat mij betreft een nog grotere aanrader dan Vriend of Vijand – maar beluister ze vooral alle twee.

Categorieën
Overige wetenschap

Vaccins lijken geen gevaarlijkere coronavarianten op te leveren

Het lijkt een logische zorg: als je iedereen vaccineert tegen het coronavirus, werk je dan geen nieuwe variant in de hand die immuun is voor het vaccin in kwestie? Waarna je met een nieuw vaccin moet komen, en de geschiedenis zich herhaalt. Gelukkig lijkt die zorg ongegrond. Een grote studie in Hongkong laat zien dat zowel het Pfizer-vaccin als het Chinese Sinovac niet leidt tot een gevaarlijkere coronavariant.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Ik herinner me trouwens levendig een opiniestuk in een landelijke krant – ik meen de Volkskrant – waarin een natuurkundige vraagtekens zette bij het massaal vaccineren van de bevolking met precies dit argument. Kon het alleen met geen mogelijkheid terugvinden en zelfs ‘coronachef’ Maarten Keulemans wist niet waar ik het over had. Mocht iemand anders het wel boven water kunnen halen – áls ik het stuk niet verzonnen heb, tenminste – dan houd ik me aanbevolen!

Categorieën
Overige wetenschap

Op proefles bij Joël Broekaert

‘In dit boek ga ik je leren proeven’, belooft culinair journalist Joël Broekaert aan het begin van Proefles. Inderdaad komt hij met een aantal experimentjes dat daarop aanstuurt, zoals: sabbel net zo lang op een stukje witbrood totdat je iets lichtzoets proeft. Of: leg een plukje gestoomde makreel op een zongedroogde tomaat om de hartige smaak umami een boost te geven. Interessant natuurlijk – maar had het boek niets anders bevat dan dit soort proefproefjes, dan hadden we ons exemplaar met alle liefde doorgestuurd naar een tijdschrift als Foodies of delicious

Lees mijn hele recensie van Proefles op de site van New Scientist.

Cover 'Proefles' Joël Broekaert
Categorieën
Overige wetenschap

Oneindigheid en een virologenleven

Meestal ben ik maar matig enthousiast over populairwetenschappelijke documentaires, maar A Trip to Infinity bleek een indrukwekkend, gevarieerd én informatief spektakel over een toch vrij abstract begrip. Lees mijn recensie hier of in het decembernummer van de Nederlandstalige New Scientist.

Poster A Trip to Infinity

Bij de Marion Koopmans-biografie Viroloog in een veranderende wereld, opgetekend door haar zoon Mischa Huijsmans, had ik eerst zo mijn reserves, maar uiteindelijk vond ik het boek toch de moeite waard. Mijn recensie is hier vast te lezen en staat ook in het binnenkort te verschijnen januarinummer van New Scientist.

Boekcover Viroloog in een veranderende wereld

Of Koopmans & zoon ook mijn jaarlijstje halen? Houd deze site de komende weken in de gaten…

Categorieën
Natuurkunde

De Einstein Telescope en een enthousiasmeerder tegen wil en dank

Nu in de winkel: het novembernummer van New Scientist, met daarin het interview dat hoofdredacteur Jim Jansen en ik hadden met natuurkundige Frank Linde. Het onderwerp: de Einstein Telescope, waar Linde de afgelopen paar jaar als programmaleider zwaartekrachtgolven flink aan getrokken heeft.

Categorieën
Natuurkunde

Reisgids voor Higgseiland

Deze zomer tien jaar geleden maakten natuurkundigen op CERN de ontdekking van het higgsdeeltje beken. In Het eiland dat Higgs heet blikken Stan Bentvelsen en Martijn van Calmthout, respectievelijk directeur en hoofd communicatie van deeltjesinstituut Nikhef, terug op deze mijlpaal en wat daarop volgde. Daarbij is Higgs in het boek een pas ontdekt eiland, met een kust, een hoofdstad, een achterland, bergen, en trekpleisters met namen die verwijzen naar andere deeltjes, zoals Tau Flats en Top Hill.

Lees de volledige recensie op de site van de Nederlandstalige New Scientist.

Het eiland dat Higgs heet
Categorieën
Overig

Verschenen: New Scientist 101

Hoewel ik alweer een tijdje geen eindredacteur meer ben van New Scientist, draag ik toch nog geregeld een steentje bij aan het blad. Voor de honderd-en-een-ste editie coördineerde ik de recensierubriek Culturelab, waarvoor ik ook het boek De dieetmythe besprak (hier te lezen) en de signaleringen en ‘strooigoedjes’ schreef.

Bijzonderder is dat ik ook het opiniestuk van dit nummer voor mijn rekening nam: ‘Wetenschapsjournalisten zijn niet simpelweg een bron van ruis.’ Aanleidingen waren een column van theoreticus Marcel Vonk en een uitspraak van quantumfysicus Leo Kouwenhoven, die om verschillende redenen de (wetenschaps)journalisten vooral lijken te zien als een sta-in-de-weg bij de communicatie met het grote publiek. Vind ik niet (uiteraard). Waarom precies, lees je op pagina 84 van de nieuwe New Scientist of online, achter de betaalmuur.

New Scientist 101

New Scientist 101 is hier online te bestellen.

Categorieën
Overige wetenschap

Helpt verpulverd basalt tegen klimaatverandering?

Om de klimaatverandering af te remmen, kunnen we ernaar streven zo min mogelijk broeikasgassen uit te stoten. Bovendien kunnen we proberen de broeikasgassen die we wél uitstoten – of al hebben uitgestoten – weer uit de lucht te halen. Eén manier om dat laatste te doen, is basalt uitstrooien over land, stellen fysisch geograaf en klimatoloog Daniel Goll van de Universiteit van Augsburg in Duitsland en collega’s in Nature Geoscience. Hoeveel zoden zet dat aan de dijk? En wat zijn de mogelijke nadelen?

Lees het hele stuk op de site van New Scientist. Of in het novembernummer van New Scientist. Of in Het Parool. (Ja, ’t is goedgebruikte ‘content’, inmiddels.)

Categorieën
Natuurkunde

Experiment vertelt ons meer over silicium, neutronen én een vijfde kracht

Door neutronen af te vuren op siliciumkristallen, hebben Amerikaanse onderzoekers een aantal interessante metingen kunnen doen. Die leren ons meer over de kristallen, de neutronen – én over een mogelijke extra natuurkracht.

Lees het hele bericht op de site van de Nederlandstalige New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap

Vuur verspreidde zich 400.000 jaar geleden als lopend vuurtje over aarde

Zelf een vuurtje aanmaken en vervolgens zorgen dat het blijft branden, moet honderdduizenden jaren geleden een enorme stap voorwaarts hebben betekend. Een vuur houdt je warm, beschermt je tegen roofdieren, je kunt er betere materialen mee maken, je kunt er eten op bereiden… Bovendien verlengt het je dag. Je hoeft niet meer naar bed als het donker wordt, maar kunt rond het vuur met elkaar keuvelen na een dagje jagen en verzamelen.

Maar hoe heeft de mens dat trucje onder de knie gekregen? Werd de controle over vuur op allerlei plaatsen afzonderlijk ontdekt? Of verspreidde deze uitvinding zich in korte tijd over de hele aarde? En hebben verschillende mensachtigen (Homo sapiensHomo erectus, neanderthalers, denisovamensen) de kunst van het vuur maken bij elkaar afgekeken? Archeoloog Katharine MacDonald en collega’s van de Universiteit Leiden denken het laatste.

Lees het hele artikel op de site van New Scientist

Ook de NOS heeft nu trouwens een artikel over deze studie, zie ik net; waarschijnlijk naar aanleiding van mijn stuk (waar de anonieme auteur ook naar linkt, onderaan).