Categorieën
Overige wetenschap

Studie: honden met vegan dieet zijn het gezondst

“Het is vrij duidelijk dat een veganistisch dieet voor honden niet is aan te raden.” Dat viel begin 2020 nog te lezen in een opiniestuk in het diergeneeskundige wetenschappelijke tijdschrift Vet Record. Maar doen zulke honden het echt slechter dan soortgenoten die gewone brokken krijgen? Dat onderzochten Andrew Knight van de Universiteit van Winchester in Engeland en collega’s door duizenden eigenaren van huisdieren een vragenlijst in te laten vullen.

Lees het hele bericht bij Scientias.

En de reacties. Grappig altijd, wat berichten over vlees eten versus vegetarisch/veganistisch eten, hoe genuanceerd ook, losmaken bij mensen.

En ja, op dit onderzoek valt wel wat aan te merken. Zoals Ronald Jan Corbee in het bericht zelf al zegt, kun je je afvragen hoeveel waarde je moet toekennen aan de informatie die de eigenaren aanleveren. Ook kun je op basis van zo’n vragenlijstenstudie niet zeggen ‘honden die veganistisch voer krijgen, zijn gezonder dóór hun dieet’ – wat de onderzoekers in hun wetenschappelijk artikel in feite toch doen.

Maar om dan te zeggen: ‘Wat een onzin, honden zijn carnivoren’… Nog los van het feit dat honden eerder omnivoren zijn: dingen zijn niet zomaar onomstotelijk waar als er mensen bestaan die daar heel erg van overtuigd zijn. Je zult die dingen toch moeten onderzoeken, en daarbij de mogelijkheid open moeten laten dat het anders zit dan je dacht.

En nee, dan geeft één onderzoek geen uitsluitsel; zeker niet als er aan dat onderzoek allerlei haken en ogen zitten, zoals hier. Maar je kan het alsnog voorzichtig meewegen in je kijk op zaken (‘honden lijken in elk geval niet massaal om te kiepen van een verantwoord veganistisch dieet’), in plaats van luidkeels je vooringenomen standpunt te verkondigen.

Categorieën
Overige wetenschap

19e-eeuwse boerinnen uit Beemster gaven nauwelijks borstvoeding

Stel je een negentiende-eeuws boerendorp voor in Noord-Holland. Zou je dan verwachten dat baby’s en dreumesen daar allemaal borstvoeding kregen? Waarschijnlijk wel.

Toch blijkt dat in de Beemster-polder niet het geval te zijn geweest, zo stelden biologisch antropoloog Andrea Waters (Universiteit van West-Ontario in Canada) en collega’s vast. Uit de botten van 277 Beemsternaren blijkt dat veel kinderen geen of nauwelijks borstvoeding hebben gehad.

“Dat verraste me enorm!” zegt Waters. “Omdat de Beemster een plattelandsgemeenschap was en de meeste vrouwen in de buurt van huis werkten, dacht ik dat de borstvoedingsperiode veel langer zou duren.”

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Sterrenkunde

Geven zwarte gaten ons een voorproefje van het einde van het heelal?

Je zou er zomaar van wakker kunnen liggen. Elk moment kan het heelal ten einde komen. Nu bijvoorbeeld. Oké, toch niet. Nu dan? Weer niet. Phew. Misschien hebben we zelfs nog tot het eind van dit artikel. Of, wat waarschijnlijker is, nog zo’n 100 miljoen miljard miljard miljard jaar. Maar feit blijft: op elk moment is er een minuscule kans dat het universum er de brui aan geeft.

Waar dat voor de gemiddelde heelalbewoner zal klinken als een punt van zorg, zijn natuur- en sterrenkundigen vooral razend geïnteresseerd in dit verschijnsel. Want stel nu dat het gemiddeld langer of juist korter duurt voordat het heelal op deze manier komt te overlijden. Dan zou dat kunnen wijzen op nieuwe deeltjes of natuurkrachten.

Maar ja: hoe bestudeer je een verschijnsel dat waarschijnlijk nog onvoorstelbaar lang op zich laat wachten – en dat, áls het een keer plaatsvindt, gelijk alle leven in het heelal uitroeit? Door te kijken naar botsingen tussen zwarte gaten, stelt de Georgische natuurkundige Mariam Chitishvili samen met drie collega’s in een recent artikel.

Lees deze aflevering van de rubriek Far Out, eerder gepubliceerd in KIJK 3/2022, nu online.

Categorieën
Overige wetenschap

Bevat 4 miljard jaar oude steen sporen van leven?

‘Oudste fossielen ter wereld ontdekt in Canada’, kopte Scientias vijf jaar geleden. Geochemicus en astrobioloog Dominic Papineau beweerde toen met collega’s in een steen van tussen de 3,75 tot 4,28 miljard jaar geleden sporen te zien van microben. Dat leven zou dan dus mogelijk maar een paar honderd miljoen jaar na de vorming van de aarde zijn ontstaan.

Destijds leidde dat tot flink wat kritiek onder vakgenoten. Nu komt team-Papineau met een nieuw wetenschappelijk artikel, gebaseerd op nader onderzoek van dezelfde steen. Weet dat de critici wel te overtuigen?

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Kleinere kans op uitsterven door groter brein?

De periode van 115.000 tot 500 jaar – het late Kwartair – was geen gemakkelijke tijd voor zoogdieren. Waarschijnlijk door toedoen van snelle klimaatveranderingen (ijstijden die kwamen en gingen) en de mens die zich over de aarde verspreidde, legden flink wat diersoorten het loodje. Maar welke factoren bepaalden hoe groot de kans was dat zo’n soort verdween of juist niet? Op die vraag stortten zoöloog Jacob Dembitzer van de Universiteit van Tel Aviv zich met collega’s.

De uitkomst van hun onderzoek: zoals al bekend was, waren grotere dieren in het nadeel. Maar óók een belangrijke factor blijkt het hersenvolume: hoe groter dat was, des te beter de overlevingskansen van een soort.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Cultuur bepaalt nauwelijks wat je lekker vindt ruiken

Vanille zullen de meesten onder ons een prettig ruikend goedje vinden. Maar is dat zo overal ter wereld? Of zegt dat alleen iets over wat onder westerlingen de norm is, en denken mensen uit andere culturen daar heel anders over?

Het antwoord op die vraag hadden wetenschappers tot nu toe niet echt. Ja, er is wel allerlei onderzoek gedaan naar het verband tussen hoe een stofje chemisch in elkaar steekt en hoe lekker mensen het vinden ruiken. Maar de proefpersonen kwamen dan vrijwel altijd uit ‘onze hoek van de wereld’. 

Daar hebben Artin Arshamian van het Karolinska-instituut in Zweden en collega’s nu verandering in gebracht door mensen uit negen groepen, verspreid over de wereld, tien verschillende geuren te laten ruiken. En daaruit blijkt: cultuur speelt maar een heel kleine rol.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Natuurkunde

W-boson lijkt zwaarder dan theorie voorspelt

Op zich hebben we een prima functionerende theorie voor deeltjes en de krachten die daartussen werken: het standaardmodel. Probleem is alleen dat die theorie niet alles kan verklaren. De zwaartekracht maakt er bijvoorbeeld geen deel van uit. En ook donkere materie – het onzichtbare spul waar zo’n 84 procent van het heelal van is gemaakt – bestaat niet uit deeltjes die in dit standaardmodel zitten.

Daarom is het altijd erg interessant als een meting níét met het standaardmodel lijkt te stroken. Want dat kan een eerste aanwijzing zijn richting deeltjes, krachten of andere verschijnselen die nu nog buiten dat standaardmodel vallen – en waarmee misschien een aantal openstaande vragen te beantwoorden is. Het nieuwste voorbeeld: de massa van het W-boson, die volgens het team achter het Amerikaanse deeltjesexperiment CDF II net wat groter is dan het standaardmodel voorschrijft.

Lees het volledige artikel bij Scientias.

Heel benieuwd of dit resultaat overeind blijft – en waar theoretici allemaal mee gaan komen om het verschil tussen berekening en meting te verklaren.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

‘De fusiedroom’ genomineerd voor Cosmos Boekenprijs

Mijn vierde boek, het vorig jaar verschenen De fusiedroom, is genomineerd voor de Cosmos Boekenprijs van 2022! Deze nieuwe prijs wil het beste populairwetenschappelijke boek over natuurkunde, sterrenkunde en/of wiskunde van het jaar te belonen.

De andere genomineerde boeken zijn De paraplu-stelling van Mickaël Launay, Helgoland van Carlo Rovelli, Fundamenteel van Frank Wilczek en Het multiversum van Ans Hekkenberg.

Er worden twee prijzen toegekend: eentje door een vakjury, eentje door scholieren die alle genomineerde boeken krijgen toegestuurd en voor oktober 2022 een oordeel moeten vellen.

De uitreiking van de prijs vindt plaats op 28 oktober. Ben benieuwd!