Tag: technologie

Categorieën
Overige wetenschap

Vriend of Vijand: podcast over een duivels dilemma

Wetenschap is gebaat bij openheid, zou je zeggen. Onderzoekers uit de hele wereld werken samen om de geheimen van de werkelijkheid te doorgronden en nieuwe technologieën te ontwikkelen. Aan de andere kant is er ook kennis die niet zomaar overal moet belanden, zoals ontdekkingen waarmee een land kernwapens kan maken. Hoe ga je daarmee om? Daarover gaat de vijfdelige podcast Vriend of Vijand van wetenschapsjournalist Saar Slegers.

Lees mijn korte recensie over deze nieuwe podcastserie op de site van New Scientist. (Overigens gebaseerd op de eerste vier afleveringen; de vijfde was nog niet af toen ik mijn stukje moest inleveren.)

Laatst ook eindelijk het slot van De Man en De Maan beluisterd, van dezelfde maker, over de verwoede poging van astronoom Marc Klein Wolt en collega’s om Nederlandse antennes mee te krijgen met een Chinese satelliet. Wat mij betreft een nog grotere aanrader dan Vriend of Vijand – maar beluister ze vooral alle twee.

Categorieën
Overige wetenschap

Gordon Moore overleden. Hoe lang overleeft zijn wet nog?

Computerchip van Intel
Foto: Polk Rie

Afgelopen weekend werd bekend dat Gordon Moore, medeoprichter van Intel en bedenker van de beroemde Wet van Moore, op 94-jarige leeftijd is overleden. Ter gelegenheid daarvan zette KIJK mijn artikel van een paar jaar geleden over Moore’s wet integraal online.

Lees verder “Gordon Moore overleden. Hoe lang overleeft zijn wet nog?”
Categorieën
Natuurkunde

Podcast over kernfusie

Deze week was ik voor het eerst te horen in een podcast. En niet eventjes ook: bijna een uur lang werd ik ondervraagd door Herbert Blankesteijn en Ben van den Burg voor hun podcast De technoloog. Aanleiding was mijn boek over kernfusie, De fusiedroom, en het recente nieuws rond NIF.

Beluister ‘De eeuwige belofte van kernfusie’ hieronder, op Spotify, via Apple Podcasts, of in de BNR-app.

Categorieën
Natuurkunde

Brengt de ‘doorbraak’ in de VS echt kernfusie dichterbij?

Kernfusie met lasers
Illustratie: NIF/LLNL

Kranten en sites wereldwijd spreken over een ‘doorbraak’ en een ‘mijlpaal’ binnen de kernfusie. Wat is er precies gebeurd? En brengt dit resultaat energiecentrales die op fusie draaien echt dichterbij?

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

En voor de duidelijkheid: het is superknap wat er de afgelopen jaren aan het NIF gebeurt. Al bij de vorige mijlpaal zei DIFFER-directeur Marco de Baar: “Ik herinner me nog dat we toen ik net gepromoveerd was over deze opzet zeiden: ‘Dat wordt nooit wat.’ Dus petje af dat het ze nu toch gelukt is.” En nu gaat het én om veel meer energie, én produceren de fusiereacties in de brandstofcapsule daadwerkelijk meer energie dan de erop gerichte lasers aanleveren. Gaaf.

Showstoppers

Maar… Laten we ook weer niet allemaal dingen gaan roepen als ‘een grote stap richting kernfusie als energiebron’. Want van een levensvatbare commerciële reactor zijn we met dit soort fusie echt nog een heel eind van verwijderd. Zoals ik in het bovenstaande stuk uitleg, zijn er allerlei potentiële showstoppers.

En natuurlijk: het kan ook zijn dat het allemaal geen showstoppers blijken. Dat elke oplossing die de laserfysici bedenken voor een openstaand probleem meteen werkt. En dat we dus straks in recordtijd een nieuw type fusiereactor hebben dat zich kan meten met de tokamak, het ontwerp waar het grootste deel van de fusiegemeenschap de afgelopen decennia op heeft ingezet en dat nu veel en veel verder gevorderd is.

Maar wanneer is het in het fusieonderzoek ooit zó voorspoedig gegaan, de afgelopen zeventig jaar?

De fusiedroom
Meer weten over kernfusie? Lees mijn vorig jaar verschenen boekje De fusiedroom!
Categorieën
Natuurkunde

Niet gewonnen: de Cosmos Boekenprijs 2022!

Jury's, organisatoren en genomineerden van de Cosmos Boekenprijs 2022
Jury's, organisatoren en genomineerden van de Cosmos Boekenprijs 2022. Foto: Bob Bronshoff

Een paar maanden geleden meldde ik dat mijn boek De fusiedroom was genomineerd voor de Cosmos Boekenprijs 2022. Helaas, helaas: zowel de scholierenjury als de vakjury gingen voor een ander boek.

Lees verder “Niet gewonnen: de Cosmos Boekenprijs 2022!”
Categorieën
Overige wetenschap

Algoritme voorspelt misdaad én beoordeelt inzet politie

Crime scene
Foto: Gerd Altmann via Pixabay

Wat ooit een onderwerp was voor een sciencefictionfilm, is hard op weg werkelijkheid te worden: een computer die voorspelt waar en wanneer er een misdaad plaatsvindt. Datawetenschapper Ishanu Chattopadhyay van de Universiteit van Chicago en collega’s hebben nu een algoritme ontworpen dat hier behoorlijk goed in is.

En daar kun je meer mee dan alvast politie naar een aankomende crime scene sturen, schrijven de onderzoekers. Je kunt er ook mee bepalen of de politie zijn middelen wel eerlijk over rijke en armere wijken verdeelt.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Sterrenkunde

Het einde van de Bussard ramjet?

We hebben het er in KIJK wel vaker over: eigenlijk zijn de raketten die we nu gebruiken binnen de ruimtevaart helemaal niet handig. Vooral vervelend is dat ze brandstof nodig hebben – brandstof die je dus met je mee moet zeulen. Daar wordt je ruimteschip zwaarder van, en een zwaarder ruimteschip… heeft meer brandstof nodig om op snelheid te komen.

Maar wat nou als je die brandstof niet meeneemt, maar onderweg verzamelt? Dat is het idee achter de interstellar ramjet, die de Amerikaanse kernfysicus Robert Bussard bedacht in 1960. Sciencefictionschrijvers omarmden het idee – zie bijvoorbeeld de klassieker Tau Zero van Poul Anderson – maar natuurkundigen publiceerden er relatief weinig over. Nu heeft de Oostenrijker Peter Schattschneider – natuurkundige én sciencefictionschrijver – de handschoen alsnog opgepakt. Helaas bieden zijn berekeningen weinig hoop.

Lees het hele artikel op de KIJK-site. Het stuk is eerder gepubliceerd in KIJK 5/2022, waar ik ook het coververhaal voor schreef.

Tau Zero heb ik trouwens al jaren in de kast staan, maar nooit gelezen. Binnenkort maar eens verandering in brengen. En dan maar even wegstoppen dat die hele Bussard ramjet waarschijnlijk nooit een realistisch ontwerp zal zijn.

Categorieën
Overige wetenschap

Britten willen in 2035 eerste zonnekrachtcentrale in ruimte

Ruimtezonnepark
Illustratie: U.K. Space Energy Initiative

Oké, strikt gesproken komt natuurlijk álle zonne-energie uit de ruimte. Het verschil is dat de Britten deze energie niet hier op het aardoppervlak willen verzamelen, maar met spiegels en zonnecellen die zich zélf in de ruimte bevinden. De verzamelde energie wordt dan in de vorm van radiostraling naar de aarde gestuurd.

Op deze plannen wordt al een tijdje gebroed, maar onlangs besprak Martin Soltau ze tijdens een conferentie. Soltau is voorzitter van het vorig jaar opgerichte Space Energy Initiative, waar onder meer lucht- en ruimtevaartbedrijf Airbus, de Britse Universiteit van Cambridge en satellietfabrikant SSTL deel van uitmaken.

Lees het hele (alweer wat oudere) bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Algen voorzien processor meer dan een jaar van energie

Rond 2035 zouden we naar schatting een biljoen apparaatjes moeten hebben, aangesloten op het Internet of Things. Maar waar moeten al die apparaatjes hun energie uit halen?

Batterijen zijn niet handig, schrijven biochemicus Paolo Bombelli van de Universiteit van Cambridge en collega’s in het tijdschrift Energy & Environmental Science, want die bevatten moeilijk te winnen materialen en raken uiteindelijk leeg. En veel van de huidige manieren om ter plekke energie te verzamelen, zoals zonnecellen, kunnen nadelen voor het milieu met zich meebrengen.

Het alternatief dat Bombelli en zijn team voor het voetlicht brengen: laat een verzameling algen de klus klaren. Met behulp van de energie die deze micro-organismen uit niets dan zonlicht halen, wisten Bombelli en zijn team een (weliswaar erg zuinige) computerprocessor een jaar lang aan de praat te houden.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Natuurkunde

Reactor fusiebedrijf haalt 100 miljoen graden

Een compacte kernfusiereactor bij Oxford heeft een plasma weten te verhitten tot een temperatuur van 100 miljoen graden Celsius. Daarmee is het de eerste voornamelijk met privaat geld gefinancierde reactor die deze mijlpaal haalt.

De reactor in kwestie is de ST-40 van het bedrijf Tokamak Energy. Eerder haalde deze zogenoemde spherical tokamak temperaturen van ‘maar’ zo’n 15 miljoen graden – veel te laag om daadwerkelijk energie te kunnen halen uit het samensmelten van atoomkernen. Nu meldt het bedrijf de 100 miljoen graden Celsius te hebben aangetikt, een record voor dit type reactor.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Meer weten over Tokamak Energy? Eerder schreef ik een coververhaal voor De Ingenieur over dit fusiebedrijf en drie andere. De digitale versie van het betreffende nummer is hier te koop.

Tokamak Energy staat dan weer niet in mijn boekje De fusiedroom; ik heb het bedrijf destijds wel benaderd, maar nooit een reactie gehad. Maar laat dat je er vooral niet van weerhouden het boekje aan te schaffen.