Dit weekend op de wetenschapspagina’s van Trouw: mijn dubbelinterview met Tony Donné, vertrekkend hoofd van EUROfusion, en zijn opvolger Ambrogio Fasoli. Over hoe het ervoor staat met de internationale kernfusiereactor ITER, zijn opvolgers en zijn concurrenten.
Vanwege ruimtegebrek, en omdat de wetenschapsredactie wat minder de nadruk wilde op de bestuurlijke en organisatorische issues, schrapte ik deze twee alinea’s met redenen voor de vertraging van de internationale kernfusiereactor ITER:
Nog een tragische kink in de kabel was de dood van de vorige directeur-generaal van ITER: de Fransman Bernard Bigot. “Voordat Bigot in functie kwam, had ik zo mijn twijfels over ITER”, zegt Fasoli. “Maar hij wist er goed de vaart in te krijgen. Dus toen hij eerst gezondheidsproblemen kreeg en vervolgens overleed, bracht ook dat vertragingen met zich mee.”
Eén punt waarop Bigot dan weer wat minder acht sloeg, waren de zorgen op het gebied van veiligheid van de Franse autoriteiten, zegt Donné. “Hij had de neiging die te onderschatten en te negeren. En dat is niet zo’n handige strategie als je te maken hebt met veiligheidsorganisaties. De nieuwe algemeen directeur (de Italiaanse fusiewetenschapper Pietro Barabaschi, red.) kiest er nu voor om deze kwesties goed aan te pakken en er zo voor te zorgen dat de vergunningen om ITER in gebruik te nemen stapsgewijs worden toegekend.”
Europese rol van betekenis
Dit uitlegkadertje over EUROfusion maakte plaats voor een kader over tritium:
Wat is EUROfusion?
“Voordat EUROfusion werd opgericht, had elk fusielab in Europa zijn eigen onderzoeksprogramma en kreeg het zijn financiering direct van de Europese Commissie”, zegt Tony Donné, die de organisatie leidde van de oprichting in 2014 tot eind 2023. “Nu bepaalt EUROfusion wat de prioriteiten zijn en financiert aan de hand daarvan onderzoeksvoorstellen van de labs.”
Wat Donné betreft, is dat de enige manier waarop Europa een rol van betekenis kan spelen op fusiegebied. “Als elk land zijn eigen onderzoeksprogramma heeft, raak je de samenhang kwijt en wordt het onmogelijk om samen een reactor te bouwen.”
EUROfusion is overigens niet verantwoordelijk voor de bouw van de internationale fusiereactor ITER. Wel houdt EUROfusion zich bezig met het optimaliseren van het ITER-onderzoek en het ontwerp van de Europese DEMO-reactor, een van de opvolgers van ITER.
Poetins bizarre oorlog
In een eerder stadium sneuvelde dit kader:
Niet met Rusland, wel met Russen
Bij de bouw van de internationale experimentele kernfusiereactor ITER is onder andere Rusland betrokken. Geeft dat geen problemen, sinds dat land Oekraïne heeft aangevallen en op allerlei fronten geboycot wordt door westerse landen? “Wij werken niet met Rusland, maar met Russen”, zegt Ambrogio Fasoli, aankomend hoofd van EUROfusion. Zijn voorganger Tony Donné vult aan: “We mogen van de Europese Commissie geen wetenschappelijke artikelen publiceren met auteurs van Russische instituten. Die mensen gebruiken dan dus hun privéadres. We willen geen individuele wetenschappers benadelen omdat ze bij instituten horen die op hun websites zeggen Poetin te steunen in zijn bizarre oorlog.”
Meer weten over kernfusie? Haal mijn boekje De fusiedroom in huis voor 12,50 euro (bijvoorbeeld via de webshop van New Scientist) en je bent in een paar uur helemaal bij.
Waardeer dit artikel!
Vond je dit artikel interessant? Met een kleine bijdrage steun je mijn journalistieke werk en help je deze site in de lucht te houden!