Tag: energie

Categorieën
Natuurkunde

Zo win je energie uit een futloos deeltje

Als je ‘nulpuntsenergie’ googelt, krijg je goddank vooral links naar natuurkundige sites. Althans, dat is wat er gebeurt als ík ‘nulpuntsenergie’ google – een wetenschapsjournalist die vaak schrijft over deeltjesfysica en quantumzaken. Het zou zomaar kunnen dat de zoekmachine bij iemand die wat spiritueler in het leven staat heel andere resultaten bovenaan zet. Een link naar de site FreeEnergy4All bijvoorbeeld, die in nulpuntsenergie “dé nieuwe energiebron van de toekomst” ziet.

Bij dat soort claims zal elke natuurkundige driftig met zijn ogen gaan rollen. Ja, er is zoiets als nulpuntsenergie. En nee, daar heb je verder niets aan. Die kun je niet winnen als energiebron. Althans… Onlangs publiceerde het behoorlijk degelijke online tijdschrift Quanta Magazine een artikel met als kop ‘Natuurkundigen gebruiken quantummechanica om energie uit het niets te halen’. Zou het dan toch…?

Lees het hele artikel, eerder verschenen in de ‘papieren’ KIJK, nu op de KIJK-site. Links naar meer Far Out-afleveringen vind je hier.

Categorieën
Natuurkunde

Fusiebedrijven in Skepter

Vergeten te vermelden: in het winternummer van Skepter, het tijdschrift van stichting Skepsis, debuteer ik met het artikel ‘Kernfusie uit een ander vat?’ In dit verhaal behandel ik een aantal kernfusiebedrijven in detail. En ja, eerder schreef ik daar al over in mijn boekje De fusiedroom en voor De Ingenieur, maar het is een nieuwe tekst, waarvoor ik stukjes research kon aanspreken die eerder bleven liggen.

Helion en de laserroute

Overigens zal het ook niet de laatste keer zijn dat ik het onderwerp aanpak. Zo hoor ik de afgelopen maanden veel juichverhalen over Helion, een fusiebedrijf waar ik tot nu toe nog niet in gedoken ben. Verder wil ik naar aanleiding van de NIF-mijlpaal van laatst graag in kaart brengen op welke manieren men her en der de ‘laserroute’ naar fusie denkt te gaan bewandelen. Wordt dus vervolgd.

En: als het goed is dit jaar nóg twee verhalen van mij in Skepter. Waarvan de eerste me al een paar weken slapeloze nachten bezorgd. Waarover vast later meer.

Categorieën
Natuurkunde

Podcast over kernfusie

Deze week was ik voor het eerst te horen in een podcast. En niet eventjes ook: bijna een uur lang werd ik ondervraagd door Herbert Blankesteijn en Ben van den Burg voor hun podcast De technoloog. Aanleiding was mijn boek over kernfusie, De fusiedroom, en het recente nieuws rond NIF.

Beluister ‘De eeuwige belofte van kernfusie’ hieronder, op Spotify, via Apple Podcasts, of in de BNR-app.

Categorieën
Natuurkunde

Brengt de ‘doorbraak’ in de VS echt kernfusie dichterbij?

Kernfusie met lasers
Illustratie: NIF/LLNL

Kranten en sites wereldwijd spreken over een ‘doorbraak’ en een ‘mijlpaal’ binnen de kernfusie. Wat is er precies gebeurd? En brengt dit resultaat energiecentrales die op fusie draaien echt dichterbij?

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

En voor de duidelijkheid: het is superknap wat er de afgelopen jaren aan het NIF gebeurt. Al bij de vorige mijlpaal zei DIFFER-directeur Marco de Baar: “Ik herinner me nog dat we toen ik net gepromoveerd was over deze opzet zeiden: ‘Dat wordt nooit wat.’ Dus petje af dat het ze nu toch gelukt is.” En nu gaat het én om veel meer energie, én produceren de fusiereacties in de brandstofcapsule daadwerkelijk meer energie dan de erop gerichte lasers aanleveren. Gaaf.

Showstoppers

Maar… Laten we ook weer niet allemaal dingen gaan roepen als ‘een grote stap richting kernfusie als energiebron’. Want van een levensvatbare commerciële reactor zijn we met dit soort fusie echt nog een heel eind van verwijderd. Zoals ik in het bovenstaande stuk uitleg, zijn er allerlei potentiële showstoppers.

En natuurlijk: het kan ook zijn dat het allemaal geen showstoppers blijken. Dat elke oplossing die de laserfysici bedenken voor een openstaand probleem meteen werkt. En dat we dus straks in recordtijd een nieuw type fusiereactor hebben dat zich kan meten met de tokamak, het ontwerp waar het grootste deel van de fusiegemeenschap de afgelopen decennia op heeft ingezet en dat nu veel en veel verder gevorderd is.

Maar wanneer is het in het fusieonderzoek ooit zó voorspoedig gegaan, de afgelopen zeventig jaar?

De fusiedroom
Meer weten over kernfusie? Lees mijn vorig jaar verschenen boekje De fusiedroom!
Categorieën
Overig

GigaWatt: bordspel over de energietransitie

Nu in het nieuwe nummer en op de website van De Ingenieur: mijn stuk van twee pagina’s over GigaWatt, een bordspel van Nederlandse bodem over de energietransitie. Las over het spel toen het zich nog in de crowdfundingfase bevond, inmiddels is het te koop voor 54 euro.

Soort-van-recensie

Erg interessant om een keer een spel te spelen met een soort-van-recensie in het achterhoofd. Oké, ik ben wel zo’n type dat zich altijd afvraagt: hoe goed vind ik dit spel? Wil ik dit vaker spelen? Verschilt het genoeg van vergelijkbare spellen? Wat is er uniek aan? Wat zijn de sterke en de zwakke punten? En er een score aan geeft op BoardGameGeek.

Maar dat is toch wat anders dan er een artikel over fabriceren – dat dan ook nog goed te volgen moet zijn voor mensen die sinds Monopoly of Catan geen bordspel meer geprobeerd hebben. (Ja, die mensen bestaan. Schijnt.)

Het speelbord van GigaWatt, met daarop de doos.
Zelf zet ik de doos altijd naast het bord neer.

Coöperatief klimaatverandering te lijf

Ondertussen kijk ik uit naar Daybreak, een coöperatief spel over de klimaatverandering uit de koker van Matt Leacock – de bedenker van de wereldwijde hit Pandemic – en Matteo Menapace. Wie weet kan ik daar te zijner tijd óók op de een of andere manier iets over schrijven. Voor de bucketlist hoeft het niet meer, maar het blijven leuke uitstapjes tussen de harde wetenschap door.

Categorieën
Natuurkunde

Reactor fusiebedrijf haalt 100 miljoen graden

Een compacte kernfusiereactor bij Oxford heeft een plasma weten te verhitten tot een temperatuur van 100 miljoen graden Celsius. Daarmee is het de eerste voornamelijk met privaat geld gefinancierde reactor die deze mijlpaal haalt.

De reactor in kwestie is de ST-40 van het bedrijf Tokamak Energy. Eerder haalde deze zogenoemde spherical tokamak temperaturen van ‘maar’ zo’n 15 miljoen graden – veel te laag om daadwerkelijk energie te kunnen halen uit het samensmelten van atoomkernen. Nu meldt het bedrijf de 100 miljoen graden Celsius te hebben aangetikt, een record voor dit type reactor.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Meer weten over Tokamak Energy? Eerder schreef ik een coververhaal voor De Ingenieur over dit fusiebedrijf en drie andere. De digitale versie van het betreffende nummer is hier te koop.

Tokamak Energy staat dan weer niet in mijn boekje De fusiedroom; ik heb het bedrijf destijds wel benaderd, maar nooit een reactie gehad. Maar laat dat je er vooral niet van weerhouden het boekje aan te schaffen.

Categorieën
Natuurkunde

Kernfusiereactor JET vestigt record

Foto: UKAEA

59 miljoen joule. Zoveel heeft de Europese experimentele kernfusiereactor JET – de Joint European Torus – afgelopen jaar weten op te wekken in vijf seconden tijd, werd afgelopen woensdag bekendgemaakt. Een record dat goede hoop geeft voor de internationale fusiereactor ITER, die momenteel wordt gebouwd in Zuid-Frankrijk.

Lees het hele artikel op de site van KIJK.

Meer weten over kernfusie? Lees mijn boekje De fusiedroom!

Categorieën
Natuurkunde

Kernfusie in 2030?

Verschenen: het januarinummer van technologietijdschrift De Ingenieur. Ik schreef het negen pagina’s tellende coververhaal over bedrijven die claimen al rond 2030 een commercieel levensvatbare kernfusiereactor af te kunnen leveren. Bijzonder, want via de geijkte route (waar reactor ITER deel van uitmaakt) zal dat nog vele decennia gaan duren.

Lees verder “Kernfusie in 2030?”
Categorieën
Natuurkunde

‘Keulen is een prettige dromenduider’

Nog vergeten te posten: het Technisch Weekblad recenseerde eind oktober De fusiedroom, mijn afgelopen voorjaar verschenen boekje over kernfusie:

Keulen legt helder en pakkend uit waarom kernfusie in de zon wél lukt en op aarde nog niet. (…) Keulen is een prettige dromenduider, die zorgt dat je na het lezen van zijn boekje weer met beide benen op aarde staat.’

Blij mee. Lees het hele stuk hier.

De fusiedroom

Boekje is te bestellen bij je lokale boekhandel en te koop in de webshop van New Scientist.

Categorieën
Natuurkunde

Fragment van ‘De fusiedroom’ nu online

Afgelopen dinsdag verscheen mijn boek De fusiedroom. Op de site van New Scientist is nu vast een kort voorproefje te lezen: een frappant stukje fusiegeschiedenis dat de inleiding vormt tot het tweede hoofdstuk.