Categorieën
Overig

GigaWatt: bordspel over de energietransitie

Nu in het nieuwe nummer en op de website van De Ingenieur: mijn stuk van twee pagina’s over GigaWatt, een bordspel van Nederlandse bodem over de energietransitie. Las over het spel toen het zich nog in de crowdfundingfase bevond, inmiddels is het te koop voor 54 euro.

Soort-van-recensie

Erg interessant om een keer een spel te spelen met een soort-van-recensie in het achterhoofd. Oké, ik ben wel zo’n type dat zich altijd afvraagt: hoe goed vind ik dit spel? Wil ik dit vaker spelen? Verschilt het genoeg van vergelijkbare spellen? Wat is er uniek aan? Wat zijn de sterke en de zwakke punten? En er een score aan geeft op BoardGameGeek.

Maar dat is toch wat anders dan er een artikel over fabriceren – dat dan ook nog goed te volgen moet zijn voor mensen die sinds Monopoly of Catan geen bordspel meer geprobeerd hebben. (Ja, die mensen bestaan. Schijnt.)

Het speelbord van GigaWatt, met daarop de doos.
Zelf zet ik de doos altijd naast het bord neer.

Coöperatief klimaatverandering te lijf

Ondertussen kijk ik uit naar Daybreak, een coöperatief spel over de klimaatverandering uit de koker van Matt Leacock – de bedenker van de wereldwijde hit Pandemic – en Matteo Menapace. Wie weet kan ik daar te zijner tijd óók op de een of andere manier iets over schrijven. Voor de bucketlist hoeft het niet meer, maar het blijven leuke uitstapjes tussen de harde wetenschap door.

Categorieën
Natuurkunde

Reactor fusiebedrijf haalt 100 miljoen graden

Een compacte kernfusiereactor bij Oxford heeft een plasma weten te verhitten tot een temperatuur van 100 miljoen graden Celsius. Daarmee is het de eerste voornamelijk met privaat geld gefinancierde reactor die deze mijlpaal haalt.

De reactor in kwestie is de ST-40 van het bedrijf Tokamak Energy. Eerder haalde deze zogenoemde spherical tokamak temperaturen van ‘maar’ zo’n 15 miljoen graden – veel te laag om daadwerkelijk energie te kunnen halen uit het samensmelten van atoomkernen. Nu meldt het bedrijf de 100 miljoen graden Celsius te hebben aangetikt, een record voor dit type reactor.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Meer weten over Tokamak Energy? Eerder schreef ik een coververhaal voor De Ingenieur over dit fusiebedrijf en drie andere. De digitale versie van het betreffende nummer is hier te koop.

Tokamak Energy staat dan weer niet in mijn boekje De fusiedroom; ik heb het bedrijf destijds wel benaderd, maar nooit een reactie gehad. Maar laat dat je er vooral niet van weerhouden het boekje aan te schaffen.

Categorieën
Natuurkunde

Kernfusie in 2030?

Verschenen: het januarinummer van technologietijdschrift De Ingenieur. Ik schreef het negen pagina’s tellende coververhaal over bedrijven die claimen al rond 2030 een commercieel levensvatbare kernfusiereactor af te kunnen leveren. Bijzonder, want via de geijkte route (waar reactor ITER deel van uitmaakt) zal dat nog vele decennia gaan duren.

Categorieën
Sterrenkunde

Gaat NASA over vijf jaar weer naar de maan?

De Ingenieur juli 2019Vandaag vijftig jaar geleden werd de Apollo 11-missie gelanceerd – en over vijf jaar hoopt NASA weer zoiets voor elkaar te krijgen. Moet kunnen, zou je zeggen; we zijn inmiddels zoveel verder qua techniek dan in de jaren zestig…

Maar dat valt tegen. Hoewel NASA de afgelopen maanden serieus de mouwen lijkt op te stropen om het Artemis-programma letterlijk en figuurlijk van de grond te krijgen, moet er in de praktijk nog zóveel gebeuren dat het zeer de vraag is of 2024 wel haalbaar is. Zeker als die maanlanding geen vlaggenplantmissie moet worden, maar het opstapje naar een bemande reis naar Mars.

Ik schreef er het coververhaal over voor het huidige nummer van De Ingenieur. De digitale versie van het tijdschrift is hier te koop voor 7,50 euro. Een bewerkt fragment kun je lezen op de site van het tijdschrift.

Categorieën
Overige wetenschap

AI bedenkt namen voor AI

In de Culture-romancyclus van sf-schrijver Iain M. Banks bepalen kunstmatig intelligente ruimteschepen zélf hoe ze heten – wat dan namen oplevert als ‘Zero Credibility’ en ‘So Much for Subtlety’. Optica-onderzoeker Janelle Shane besloot een neuraal netwerk een lijst met zulke scheepsnamen te voeren en het te vragen om nieuwe namen voor zelfbewust geworden algoritmes te verzinnen. En dat bleek het neurale netwerk heel aardig te kunnen. Door het algoritme bedachte namen als ‘Not Disquieting At All’, ‘I Told You So’, ‘Collateral Damage’, ‘Surprise Surprise’ of  ‘Sobering Reality Check’ hadden zomaar echt in boeken als die van Banks kunnen voorkomen.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur. (Geen wereldschokkend nieuws, uiteraard; gewoon een gebbetje tussendoor.) 

Overigens ben ik (nog) geen groot fan van de Culture-boeken. Heb ooit het eerste deel geprobeerd, Consider Phlebas, maar ben ergens halverwege gestrand; had het gevoel dat het hoofdverhaal compleet op de achtergrond was geraakt en ik alleen maar van de ene (niet altijd even goed te volgen) spectaculaire gebeurtenis naar de andere ging. Maar het schijnt dat de volgende delen dat probleem minder hebben, dus wie weet probeer ik het ooit nog eens. Als ik klaar ben met het tiendelige Malazan Book of the Fallen en de negen delen van The Expanse, that is.

Categorieën
Sterrenkunde

Titan krijgt bezoek van drone Dragonfly

Waar onze maan een kaal, bekraterd oppervlak en nauwelijks een atmosfeer heeft, is Titan bezaaid met zeeën van vloeibaar methaan en omhuld door een dichte dampkring. NASA wil deze intrigerende wereld nu van dichtbij bekijken met de drone Dragonfly.

Lees er meer over op de site van De Ingenieur.

Cool project; zelf wel blij dat het deze missie is geworden en niet CAESAR, waarbij een sample van komeet 67P – eerder bezocht door de Europese Rosetta-missie – naar de aarde zou worden gebracht. Ongetwijfeld superwaardevol, maar voelt toch wat meer als been there, done that

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Nederland in de race voor hardware detector zwaartekrachtgolven

Als alles goed gaat, wordt in 2034 LISA gelanceerd, een ruimte-observatorium bestaand uit drie onbemande ruimtescheepjes die in formatie achter de aarde aan vliegen. Door hun onderlinge afstanden van 2,5 miljoen kilometer nauwlettend in de gaten te houden, moeten deze scheepjes in staat zijn om zwaartekrachtgolven te detecteren. Op twee punten hopen Nederlandse instituten en partijen bij te dragen aan de hardware van deze missie, geleid door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Categorieën
Overige wetenschap

Magic: The Gathering ‘meest complexe spel’

Hoewel bord- en kaartspellen bij hun spelers tot flink wat gepeins, gezucht en gesteun kunnen leiden, zijn ze voor wetenschappers die zich bezighouden met complexiteitstheorie allemaal behoorlijk simpel. Die noemen een spel pas moeilijk als het uitrekenen van een goede strategie in principe onmogelijk is. Dat soort spellen zullen voor ons mensenbrein per definitie te hoog gegrepen zijn, zou je denken. Toch hebben drie onderzoekers aangetoond dat het kaartspel Magic: The Gathering ook voor complexiteitstheoretici in de categorie écht complex kan vallen.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur. Leuk om weer eens iets te doen met een héél oude hobby (speelde Magic in de jaren 1995-2000 of daaromtrent).

Categorieën
Natuurkunde

Donkere-materie-experiment meet langste halfwaardetijd ooit

Strikt gesproken is xenon-124 radioactief. De kern van deze lichte variant op het edelgas xenon kán immers spontaan vervallen tot het element tellurium. Zo’n verval is echter zeldzamer dan zeldzaam: het duurt meer dan een biljoen keer zo lang als de levensduur van het universum voordat de helft van een hoeveelheid xenon-124-atoomkernen is vervallen tot telluriumkernen. Toch hebben onderzoekers dit verval weten te detecteren met het donkere-materie-experiment XENON1T.

Lees het hele artikel op de site van De Ingenieur. Heel cool nieuwtje, trouwens. Geen idee dat XENON1T zich leende voor dit soort onderzoek.

Categorieën
Overige wetenschap

Hoogtevrees? There’s an app for that!

Tot twee keer toe liep ik in dezelfde val: aan het prille begin van een relatie stapte ik met mijn kersverse vriendin heel stoer in een reuzenrad – om ergens op drie kwart van de weg naar boven te constateren dat ik daar toch eigenlijk iets te veel hoogtevrees voor had.

Beide vriendinnen rekenden het me gelukkig niet aan – de eerste relatie overleefde het reuzenradincident met een jaar of vijf, de tweede duurt nog steeds voort – maar toch: als ik een keer van die hoogtevrees af zou kunnen komen, zou dat zeker welkom zijn.

Ik was daarom gelijk geboeid toen ik op PubMed een wetenschappelijk artikel tegenkwam over ZeroPhobia (toen nog 0Phobia), een smartphone-app van Nederlandse bodem die mensen van hun hoogtevrees af zou kunnen helpen. En waar je als gewone burger dan simpelweg denkt ‘dat zou best handig zijn’, denk je als journalist gelijk ‘daar zou weleens een artikel in kunnen zitten’.