Categorieën
Overige wetenschap

‘Tech-miljardairs zijn zich totaal niet bewust van hun religieuze toon’

Wie leest over de werkomstandigheden bij Jeff Bezos’ Amazon of Elon Musks bizarre pogingen om ‘X, voorheen Twitter’ naar zijn hand te zetten, zou het niet zeggen, maar deze twee miljardairs zijn vast van plan de mensheid redden. Niet door de problemen hier op aarde aan te pakken, maar door uit te wijken naar de ruimte. Tot nu toe bleef het bij raketten en satellieten uit de keukens van Musks SpaceX en Bezos’ Blue Origin. Maar die vormen niet meer dan de opmaat naar permanente bases in de ruimte en op Mars.

Je kunt je dan natuurlijk afvragen in hoeverre die grootse plannen technisch haalbaar zijn. Maar in haar recente boek Astrotopia kijkt Mary-Jane Rubenstein aan de Wesleyan-universiteit in Connecticut er met een heel andere blik naar.

Beetje laat, maar in het decembernummer van De Ingenieur vind je mijn interview met de Amerikaanse hoogleraar religiewetenschappen en wetenschap in de samenleving Mary-Jane Rubenstein over de religieuze ondertoon in en de wenselijkheid van de plannen van Elon Musk, Jeff Bezos en consorten.

Erg leuk om Rubenstein hierover te spreken. En, zoals zo vaak, lang niet alles wat interessant was, paste in het aantal woorden dat ik mocht aanleveren. Hopelijk kom ik er ooit aan toe om het volledige gesprek op deze site te posten. Voor nu: het nummer van De Ingenieur met het interview is hier digitaal te koop.

Mary-Jane Rubenstein
Mary-Jane Rubenstein. Foto: Kristin Miller Photography
Categorieën
Overige wetenschap

Even iemand uit de brand helpen – en door

Deze week verschenen bij uitgeverij Nieuw Amsterdam: Atlas van de aarde en de mens. Het vervolg op de succesvolle Atlas van de wereldgeschiedenis, die het in 2020 nog schopte tot boek van de maand bij New Scientist.

Atlas van de aarde en de mens

Waarom ik dat hier meld? Omdat ik van de zomer op verzoek van de uitgeverij de vertaling heb ‘gefactcheckt’. En nee, ik kan niet garanderen dat het boek nu foutloos is – maar ik heb wel degelijk wat pijnlijke dingetjes uit de tekst kunnen vissen. (400.000 jaar geleden is toch echt iets anders dan 400.000 jaar na de oerknal, om maar wat te noemen.)

Categorieën
Overige wetenschap

Heeft een mug een brein?

Oké, toen deze vraag binnenkwam, dacht ik eerst ‘ja natuurlijk, wat dacht je dan?’ Maar stiekem ben ik best tevreden met mijn antwoord voor de jubileumsite van NEMO:

Dat muggen hersenen hebben, is op zich niet zo gek. Ze gaan misschien niet naar school of werk, maar kunnen wel van alles. Zoals ’s nachts je kamer binnendringen. Zoemend langs je oor vliegen. Een minidrupje van je bloed drinken. En ontsnappen als je ze dood wilt slaan. Dat en nog meer kunnen ze doordat er in hun piepkleine kopje een nóg kleiner breintje huist.

Lees het hele stukje hier.

Categorieën
Overige wetenschap

Dealen met de droogte

Ik heb het vast al eens eerder geschreven hier, maar: ongeveer sinds de coronatijd vind ik sterrenkunde niet meer zo heel erg interessant.

Problemen en oplossingen

Oké, dat moet ik wat nuanceren. Fundamentele vragen over het heelal en speculatieve ideeën uit de hoek van de kosmologie en de deeltjesfysica blijven me boeien. Maar astronomieberichtjes op het niveau van ‘molecuul X gevonden in gaswolk Y’ of ‘eerste ijsreus ontdekt in bewoonbare zone van rode dwerg’ mag iemand anders graag schrijven. (Of, liever nog: niemand anders. Niet elk persbericht hoeft een nieuwsbericht te worden.)

Waar ik dan tegenwoordig wel graag over schrijf? Nou, toch wat meer de onderwerpen die maatschappelijk belang hebben, zoals dat heet. Problemen waar de wereld mee kampt (pandemieën, klimaatverandering, dat werk) en mogelijke nieuwe oplossingen daarvoor.

Categorieën
Overige wetenschap

Stel je vraag aan NEMO!

NEMO Science Museum viert zijn honderdste verjaardag! (Of, om preciezer te zijn, in 1923 werd het ‘Museum van den Arbeid’ opgericht, dat uiteindelijk zou muteren tot het huidige NEMO.) In het kader daarvan ben ik gevraagd een speciale website te coördineren en redigeren, NEMO 100 jaar, waar een team van wetenschapsjournalisten vragen van sitebezoekers beantwoordt.

Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Kinderen krijgen op Mars: kan dat veilig?

Nu in de winkel (oké, alweer een tijdje, maar het duurde even voor ik mijn bewijsexemplaar kreeg): het extra dikke zomernummer van KIJK. Ik schreef het coververhaal, ‘Kinderen van de rode planeet’ (voorproefje hier). Het onderwerp: de risico’s van zwangerschappen en kinderen laten opgroeien op Mars. Wat toch de bedoeling zal zijn, als we daar ooit een kolonie willen stichten die niet afhankelijk is van de aarde om te overleven.

Categorieën
Overige wetenschap

Boekrecensie: ‘Waarom we beter denken dan we denken’

Moedeloos zou je ervan worden. Mensen geloven de gekste dingen: van het onwaarschijnlijkste nepnieuwtje tot de bizarste complottheorie. En betrouwbare informatie of steekhoudende argumenten hebben geen zin, want mensen laten zich leiden door hun emoties, hebben allemaal hun eigen waarheid, vinden wetenschap ook maar een mening, en blijven halsstarrig in hun loopgraaf zitten.

Of… zijn we met z’n allen eigenlijk best rationeel? Barsten we niet van de ingebakken denkfouten, maar is de manier waarop we onze standpunten vormen én bijstellen best slim? Dat betoogt filosoof Maarten van Doorn in Waarom we beter denken dan we denken.

Lees mijn boekrecensie op de site van New Scientist. Echt een aanrader; zo’n boek waar je steeds met anderen over wilt praten terwijl je het aan het lezen bent, en dat nadat je het hebt uitgelezen nog verschillende keren in je hoofd plopt bij iets wat je leest in de media.

De boekrecensie staat trouwens ook in het nieuwe nummer van New Scientist, waarin je verder onder meer mijn vertaling van een artikel over een ‘bijna-quantumtheorie’ aantreft. (Ja, af en toe vertaal ik tegenwoordig ook teksten; best fijn voor de afwisseling.)

Categorieën
Overige wetenschap

Vriend of Vijand: podcast over een duivels dilemma

Wetenschap is gebaat bij openheid, zou je zeggen. Onderzoekers uit de hele wereld werken samen om de geheimen van de werkelijkheid te doorgronden en nieuwe technologieën te ontwikkelen. Aan de andere kant is er ook kennis die niet zomaar overal moet belanden, zoals ontdekkingen waarmee een land kernwapens kan maken. Hoe ga je daarmee om? Daarover gaat de vijfdelige podcast Vriend of Vijand van wetenschapsjournalist Saar Slegers.

Lees mijn korte recensie over deze nieuwe podcastserie op de site van New Scientist. (Overigens gebaseerd op de eerste vier afleveringen; de vijfde was nog niet af toen ik mijn stukje moest inleveren.)

Laatst ook eindelijk het slot van De Man en De Maan beluisterd, van dezelfde maker, over de verwoede poging van astronoom Marc Klein Wolt en collega’s om Nederlandse antennes mee te krijgen met een Chinese satelliet. Wat mij betreft een nog grotere aanrader dan Vriend of Vijand – maar beluister ze vooral alle twee.

Categorieën
Overige wetenschap

Vaccins lijken geen gevaarlijkere coronavarianten op te leveren

Het lijkt een logische zorg: als je iedereen vaccineert tegen het coronavirus, werk je dan geen nieuwe variant in de hand die immuun is voor het vaccin in kwestie? Waarna je met een nieuw vaccin moet komen, en de geschiedenis zich herhaalt. Gelukkig lijkt die zorg ongegrond. Een grote studie in Hongkong laat zien dat zowel het Pfizer-vaccin als het Chinese Sinovac niet leidt tot een gevaarlijkere coronavariant.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Ik herinner me trouwens levendig een opiniestuk in een landelijke krant – ik meen de Volkskrant – waarin een natuurkundige vraagtekens zette bij het massaal vaccineren van de bevolking met precies dit argument. Kon het alleen met geen mogelijkheid terugvinden en zelfs ‘coronachef’ Maarten Keulemans wist niet waar ik het over had. Mocht iemand anders het wel boven water kunnen halen – áls ik het stuk niet verzonnen heb, tenminste – dan houd ik me aanbevolen!

Categorieën
Overige wetenschap

Gordon Moore overleden. Hoe lang overleeft zijn wet nog?

Afgelopen weekend werd bekend dat Gordon Moore, medeoprichter van Intel en bedenker van de beroemde Wet van Moore, op 94-jarige leeftijd is overleden. Ter gelegenheid daarvan zette KIJK mijn artikel van een paar jaar geleden over Moore’s wet integraal online.