Categorieën
Overig

‘Ik kwam erachter dat ik het heel leuk vind om mannen te spelen’

Wat voor soort voorstelling is You’re Too Cute to Be An Astronaut?

Judy Lijdsman: ‘Het is een onewomanshow over de tweede Amerikaanse vrouw in de ruimte, Judy Resnik, waarin je iets leert, waarin er wat te lachen valt en waarin je ontroerd wordt. Zelf had ik nog nooit van Resnik gehoord, tot ik haar zag in een documentaire. En toen kwam ik er dus achter dat ze aan boord zat van de Challenger, de spaceshuttle die in 1986 73 seconden na de lancering ontplofte. Daarmee is toen een briljant wetenschapper verloren gegaan. Zelf bleef ze het liefst zoveel mogelijk uit de spotlights, maar ik dacht: ik wil haar toch een plek in de schijnwerpers geven. En dat doe ik met deze voorstelling.’

Is de voorstelling een pure monoloog waarin u Resnik haar verhaal laat vertellen?

‘Sowieso speel ik af en toe Judy Resnik en af en toe mezelf. Daarnaast speel ik allemaal personages waar Resnik mee te maken heeft gehad. Zoals haar vader, die haar heel erg aanmoedigde, een interviewer die haar allerlei impertinente vragen stelde over wat ze aanheeft en zo, en George Abbey, die bij NASA over de astronautenselecties ging. Ik kwam erachter dat ik het erg leuk vind om mannen te spelen.’

Lees het hele interview op de site van New Scientist!

Categorieën
Sterrenkunde

‘Zon gaat maan-astronauten dwarszitten’

Volgens de huidige planning van NASA’s Artemis-programma zouden er ergens in 2027 weer mensen op de maan moeten rondlopen. Tenminste, als vóór die tijd alle hordes worden genomen. In een recent bericht signaleert het NASA Engineering and Safety Center (NESC) een nieuw pijnpunt: de aankomende lichting maan-astronauten zal flink last krijgen van de zon.

Fel zonlicht en pikzwarte schaduwen

Het probleem zit hem in de beoogde landingsplek: de zuidpool van de maan. Daar staat de zon altijd laag boven de horizon, wat betekent dat de Artemis-astronauten er geregeld recht tegenin zullen kijken. Dat felle licht kan de ogen van de maanwandelaars beschadigen. Daarnaast maakt het allerlei klusjes moeilijker, zoals het besturen van een maanrover.

Daar komt bij dat de schaduwen er werkelijk pikzwart zijn, zegt Lionel Ferra, teamleider bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. De maan heeft namelijk geen atmosfeer die het zonlicht verspreidt over de lucht, zoals hier op aarde.

Als je dus ergens staat waar je de zon niet ziet, is er gelijk helemáál geen licht. En dat maakt het extra gevaarlijk als je als astronaut vanuit de zon de schaduw in loopt, of omgekeerd. Dan liggen val- en struikelpartijen op de loer, zegt het NESC.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Overige wetenschap

‘Tech-miljardairs zijn zich totaal niet bewust van hun religieuze toon’

Wie leest over de werkomstandigheden bij Jeff Bezos’ Amazon of Elon Musks bizarre pogingen om ‘X, voorheen Twitter’ naar zijn hand te zetten, zou het niet zeggen, maar deze twee miljardairs zijn vast van plan de mensheid redden. Niet door de problemen hier op aarde aan te pakken, maar door uit te wijken naar de ruimte. Tot nu toe bleef het bij raketten en satellieten uit de keukens van Musks SpaceX en Bezos’ Blue Origin. Maar die vormen niet meer dan de opmaat naar permanente bases in de ruimte en op Mars.

Je kunt je dan natuurlijk afvragen in hoeverre die grootse plannen technisch haalbaar zijn. Maar in haar recente boek Astrotopia kijkt Mary-Jane Rubenstein aan de Wesleyan-universiteit in Connecticut er met een heel andere blik naar.

Beetje laat, maar in het decembernummer van De Ingenieur vind je mijn interview met de Amerikaanse hoogleraar religiewetenschappen en wetenschap in de samenleving Mary-Jane Rubenstein over de religieuze ondertoon in en de wenselijkheid van de plannen van Elon Musk, Jeff Bezos en consorten.

Erg leuk om Rubenstein hierover te spreken. En, zoals zo vaak, lang niet alles wat interessant was, paste in het aantal woorden dat ik mocht aanleveren. Hopelijk kom ik er ooit aan toe om het volledige gesprek op deze site te posten. Voor nu: het nummer van De Ingenieur met het interview is hier digitaal te koop.

Mary-Jane Rubenstein
Mary-Jane Rubenstein. Foto: Kristin Miller Photography
Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Kinderen krijgen op Mars: kan dat veilig?

Nu in de winkel (oké, alweer een tijdje, maar het duurde even voor ik mijn bewijsexemplaar kreeg): het extra dikke zomernummer van KIJK. Ik schreef het coververhaal, ‘Kinderen van de rode planeet’ (voorproefje hier). Het onderwerp: de risico’s van zwangerschappen en kinderen laten opgroeien op Mars. Wat toch de bedoeling zal zijn, als we daar ooit een kolonie willen stichten die niet afhankelijk is van de aarde om te overleven.

Categorieën
Sterrenkunde

Het einde van de Bussard ramjet?

We hebben het er in KIJK wel vaker over: eigenlijk zijn de raketten die we nu gebruiken binnen de ruimtevaart helemaal niet handig. Vooral vervelend is dat ze brandstof nodig hebben – brandstof die je dus met je mee moet zeulen. Daar wordt je ruimteschip zwaarder van, en een zwaarder ruimteschip… heeft meer brandstof nodig om op snelheid te komen.

Maar wat nou als je die brandstof niet meeneemt, maar onderweg verzamelt? Dat is het idee achter de interstellar ramjet, die de Amerikaanse kernfysicus Robert Bussard bedacht in 1960. Sciencefictionschrijvers omarmden het idee – zie bijvoorbeeld de klassieker Tau Zero van Poul Anderson – maar natuurkundigen publiceerden er relatief weinig over. Nu heeft de Oostenrijker Peter Schattschneider – natuurkundige én sciencefictionschrijver – de handschoen alsnog opgepakt. Helaas bieden zijn berekeningen weinig hoop.

Lees het hele artikel op de KIJK-site. Het stuk is eerder gepubliceerd in KIJK 5/2022, waar ik ook het coververhaal voor schreef.

Tau Zero heb ik trouwens al jaren in de kast staan, maar nooit gelezen. Binnenkort maar eens verandering in brengen. En dan maar even wegstoppen dat die hele Bussard ramjet waarschijnlijk nooit een realistisch ontwerp zal zijn.

Categorieën
Sterrenkunde

‘Op de maan zijn zuurstof en brandstof te produceren’

Als de mensheid straks bases op de maan heeft, is het natuurlijk niet handig als we continu spul vanaf de aarde moeten aanvoeren om de boel daar draaiende te houden. Liever maken we ter plekke de zuurstof die je astronauten inademen en de brandstof die de apparatuur nodig heeft. En dat kan ook, stellen materiaalwetenschapper Yingfang Yao van de Nanjing-universiteit in China en collega’s. Met dank aan de zon én de maan.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Sterrenkunde

Kunnen we de Melkweg koloniseren voor het te laat is?

Met een pandemie die nog steeds over de wereld raast en het nieuwste, nog pessimistischere klimaatrapport van het IPCC in het achterhoofd is het niet vreemd als je bent gaan twijfelen over de toekomst van de mens op aarde. Hoelang kunnen we hier nog rondwandelen voordat een of andere ramp ons de das om doet?

De oplossing, volgens grote namen als Stephen Hawking en Elon Musk: onze soort verspreiden over meerdere planeten. Te beginnen met Mars, maar hopelijk komen daarna ook verdere bestemmingen binnen bereik – liefst zelfs buiten ons eigen zonnestelsel. Want hoe groter het gebied waarover de mensheid is verdeeld, hoe kleiner de kans dat één megaramp onze hele soort de kop kost.

Alleen: hoelang gaat het minimaal duren voor we zover zijn? Dat hebben Jonathan Jiang en Kristen Fahy van het NASA-lab JPL in Californië en de gepensioneerde ingenieur Philip Rosen proberen uit te rekenen.

Lees het hele artikel op de site van KIJK (of bestel KIJK 10/2021; daar staat het stuk netjes opgemaakt in).

Overigens vond ik het zelf heel stoer een reactie los te hebben gepeuterd van natuurkundige en sciencefictionschrijver David Brin, die ook over SETI heeft gepubliceerd

Categorieën
Sterrenkunde

Halo-drive: ruimteschepen versnellen met zwarte gaten

De grote makke van een ruimteschip versnellen is dat je er in de regel brandstof voor nodig hebt. Die moet je dus meenemen – wat je ruimteschip zwaarder maakt. Maar als je een zwaarder ruimteschip wilt versnellen, heb je meer brandstof nodig. Die je ook weer moet meenemen, waardoor je ruimteschip nog zwaarder wordt, enzovoort. Kortom: als je een beetje groot ruimteschip een beetje snel wilt laten gaan, kom je al gauw in de problemen. Tenzij je de benodigde energie niet uit meegebrachte brandstof haalt, maar uit  iets anders. David Kipping, astronoom aan de Columbia-universiteit in New York, heeft misschien wel de meest extreme vorm daarvan bedacht: een ruimteschip dat versnelt dankzij twee om elkaar heen bewegende zwarte gaten.

Lees de nieuwste aflevering van mijn rubriek ‘Far Out’ op de KIJK-site. Die overigens gemakkelijk te vullen blijft; gekke ideeën uit de natuur- en sterrenkunde genoeg. Maar leuke suggesties zijn altijd welkom, natuurlijk.

Categorieën
Sterrenkunde

Gaat NASA over vijf jaar weer naar de maan?

De Ingenieur juli 2019Vandaag vijftig jaar geleden werd de Apollo 11-missie gelanceerd – en over vijf jaar hoopt NASA weer zoiets voor elkaar te krijgen. Moet kunnen, zou je zeggen; we zijn inmiddels zoveel verder qua techniek dan in de jaren zestig…

Maar dat valt tegen. Hoewel NASA de afgelopen maanden serieus de mouwen lijkt op te stropen om het Artemis-programma letterlijk en figuurlijk van de grond te krijgen, moet er in de praktijk nog zóveel gebeuren dat het zeer de vraag is of 2024 wel haalbaar is. Zeker als die maanlanding geen vlaggenplantmissie moet worden, maar het opstapje naar een bemande reis naar Mars.

Ik schreef er het coververhaal over voor het huidige nummer van De Ingenieur. De digitale versie van het tijdschrift is hier te koop voor 7,50 euro. Een bewerkt fragment kun je lezen op de site van het tijdschrift.

Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Kunnen we met genetica een ruimtemens maken?

Ik schreef al eerder artikelen voor Quest Historie, de vraag-en-antwoordspecial Quest 101 en het in samenwerking met NWO gemaakte boekje/katern Experiment NL, maar nu sta ik dan eindelijk ook een keer in de ‘echte’ Quest: in het juninummer vind je mijn artikel over de vraag of de mens genetisch is aan te passen aan de ruimte.

Want tja, eigenlijk zijn we helemaal niet zo geschikt voor een lang verblijf aan boord van een ruimteschip of op een andere planeet. En waar de oplossing bij NASA meestal in de hoek van de techniek wordt gezocht, is er nu in de VS ook een groepje genetici dat de mogelijkheid naar voren schuift om aan onszelf te sleutelen.