Nu in de winkel (oké, alweer een tijdje, maar het duurde even voor ik mijn bewijsexemplaar kreeg): het extra dikke zomernummer van KIJK. Ik schreef het coververhaal, ‘Kinderen van de rode planeet’ (voorproefje hier). Het onderwerp: de risico’s van zwangerschappen en kinderen laten opgroeien op Mars. Wat toch de bedoeling zal zijn, als we daar ooit een kolonie willen stichten die niet afhankelijk is van de aarde om te overleven.
Wat bepaalt hoe snel je lichaam veroudert? Op die vraag doken Amerikaanse en Chinese onderzoekers door te kijken naar de gegevens van bijna 12.000 Chinezen. Hun conclusies, gepubliceerd in het tijdschrift AgingUS: psychologische factoren, zoals hoe eenzaam je je voelt of hoe angstig je bent, hebben bij elkaar genomen een groter effect op je biologische leeftijd dan bijvoorbeeld roken. Andere wetenschappers plaatsen daar echter hun vraagtekens bij.
Lees het hele bericht op de KIJK-site.
De kop daar, ‘Angst en eenzaamheid doen je sneller verouderen dan roken’, is trouwens niet van mijzelf. (Maar die van mij was te saai, dus ik snap dat er iets anders boven is gezet.) Zoals ik in het stuk uitleg, winnen psychologische factoren het sowieso alleen van roken als je ze bij elkaar optelt – iets wat volgens de geciteerde hoogleraar Andrea Maier niet zomaar mag. Afzonderlijk (of met twee bij elkaar genomen) hebben ze allemaal minder effect dan roken.
In het wetenschappelijke artikel is bovendien te zien wélke psychologische factoren dan het meest bijdragen aan je biologische leeftijd (tabel 3, pagina 6). En dan blijkt eenzaamheid – verrassend genoeg – een van de minst belangrijke.
Vaak angstig zijn is wel een grote factor, net als weinig hoop ervaren of je zelden gelukkig voelen. (Maar ja, die laatste variabele lijkt mij dan weer een goed voorbeeld van waar Maier op doelt in haar kritiek: dat de genoemde psychologische factoren niet onafhankelijk van elkaar zijn. Als je hopeloos en bang bent, zul je je in de regel ook niet erg gelukkig voelen.) En rusteloze nachten hebben van alle bekeken psychologische factoren de grootste impact op je biologische leeftijd.
Maar goed, er staan aanhalingstekens rond de kop, wat mediataal is voor: ‘Dit wordt gezegd, we zijn het er niet per se mee eens.’ (Zo gebruik ik ze zelf ook, al piept er dan altijd wel een klein stemmetje: maar snapt iedere lezer dat wel?) En het persbericht over het onderzoek heeft het in zijn eigen kop over being lonely and unhappy – twee factoren die ook de abstract van het wetenschappelijk artikel als voorbeelden noemt.
Gek genoeg, want de onderzoekers zelf zouden toch moeten weten dat volgens hun eigen studie juist eenzaamheid niet zoveel gewicht in de schaal legt. En dat die twee factoren samen helemaal niet roken van zijn bedenkelijke troon stoten als ergste oudmaker.
Vond je dit artikel interessant? Met een kleine bijdrage steun je mijn journalistieke werk en help je deze site in de lucht te houden!
Een calorie is een calorie, zou je zeggen. Of je hem nu ’s ochtends of ’s avonds binnenkrijgt, hij vertegenwoordigt dezelfde hoeveelheid energie. Of ligt het toch niet zo simpel? Er zijn ook allerlei aanwijzingen dat het tijdstip waarop je je grootste maaltijd van de dag eet wel degelijk uitmaakt. Bijvoorbeeld als je probeert af te vallen.
Een nieuw onderzoek, geleid door Alexandra Johnstone, hoogleraar menselijke eetlustcontrole aan de Universiteit van Aberdeen, concludeert nu: nee, als je stevig ontbijt, verbrand je niet meer calorieën dan wanneer je stevig dineert. Tegelijkertijd kan het nog steeds handig zijn om je calorieën vooral ’s ochtends binnen te krijgen. Hoe zit dat?
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
Dat muziek, of breder: geluid, pijn kan verlichten, is al decennialang bekend. Maar hoe precies is nog steeds een mysterie. Een team van Chinese en Amerikaanse wetenschappers licht nu een tipje van de sluier op met experimenten bij muizen.
Bij die dieren blijkt het weinig uit te maken of er klassieke muziek, onprettig klinkende muziek of ruis te horen is. Wel moet wat de muizen te horen krijgen nét iets luider klinken dan het omgevingsgeluid.
Verder hebben de onderzoekers voor het eerst laten zien dat er een verbinding is tussen het hersengebied waar geluid wordt verwerkt en het gebied dat allerlei informatie vanuit de zenuwen – waaronder pijn – doorsluist.
Vanwege de coronapandemie hebben mensen wereldwijd de afgelopen paar jaar behoorlijk wat uren met een mondkapje op rondgelopen. Brengt dat voor rokers nog extra risico’s met zich mee? Dat besloten cardioloog Ignatios Ikonomidis van de Universiteit van Athene en collega’s te onderzoeken. Hun conclusie: na een dienst met mondkapje ademen rokers flink meer koolstofmonoxide uit dan zonder mondkapje. Ook lijken hun bloedvaten daar minder goed door te werken.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Naar schatting zo’n 150.000 Nederlanders gebruiken Viagra, vooral om erectiestoornissen tegen te gaan. Een flink aantal, dus dan wil je wel goed weten wat precies de bijwerkingen zijn. Zo zou de kans op verschillende oogafwijkingen groter zijn als je Viagra gebruikt, of een van de minder bekende concurrenten. Maar echt grondig is dat verband nooit onderzocht. Een nieuwe, grote studie probeert daar verandering in te brengen.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Het klinkt als hét dieet dat alle andere overbodig maakt: het longevity diet van Valter Longo en Rozalyn Anderson, letterlijk vertaald het langlevendieet. Na honderden wetenschappelijke artikelen te hebben doorgespit, komen deze twee onderzoekers in het tijdschrift Cell met een aantal concrete tips.
Lees het hele bericht bij Scientias.
“Het is vrij duidelijk dat een veganistisch dieet voor honden niet is aan te raden.” Dat viel begin 2020 nog te lezen in een opiniestuk in het diergeneeskundige wetenschappelijke tijdschrift Vet Record. Maar doen zulke honden het echt slechter dan soortgenoten die gewone brokken krijgen? Dat onderzochten Andrew Knight van de Universiteit van Winchester in Engeland en collega’s door duizenden eigenaren van huisdieren een vragenlijst in te laten vullen.
Lees het hele bericht bij Scientias.
En de reacties. Grappig altijd, wat berichten over vlees eten versus vegetarisch/veganistisch eten, hoe genuanceerd ook, losmaken bij mensen.
En ja, op dit onderzoek valt wel wat aan te merken. Zoals Ronald Jan Corbee in het bericht zelf al zegt, kun je je afvragen hoeveel waarde je moet toekennen aan de informatie die de eigenaren aanleveren. Ook kun je op basis van zo’n vragenlijstenstudie niet zeggen ‘honden die veganistisch voer krijgen, zijn gezonder dóór hun dieet’ – wat de onderzoekers in hun wetenschappelijk artikel in feite toch doen.
Maar om dan te zeggen: ‘Wat een onzin, honden zijn carnivoren’… Nog los van het feit dat honden eerder omnivoren zijn: dingen zijn niet zomaar onomstotelijk waar als er mensen bestaan die daar heel erg van overtuigd zijn. Je zult die dingen toch moeten onderzoeken, en daarbij de mogelijkheid open moeten laten dat het anders zit dan je dacht.
En nee, dan geeft één onderzoek geen uitsluitsel; zeker niet als er aan dat onderzoek allerlei haken en ogen zitten, zoals hier. Maar je kan het alsnog voorzichtig meewegen in je kijk op zaken (‘honden lijken in elk geval niet massaal om te kiepen van een verantwoord veganistisch dieet’), in plaats van luidkeels je vooringenomen standpunt te verkondigen.
Nu in de winkel: KIJK 1/2018! Met daarin van mijn hand de teksten bij acht pagina’s met mooie foto’s van plasmaonderzoek, weer een aflevering in de serie ‘Far Out’, dit keer over hoe de zon donkere materie onze kant op zou kunnen versnellen, en het antwoord op de vraag ‘Waar komen zware elementen vandaan?’. Editie ligt in de winkel voor 5,99 euro en is ook online te bestellen.
Ook verschenen: het decembernummer van Transparant, het magazine van de Nederlandse Transplantatie Stichting, met daarin mijn artikel over humane leucocytenantigenen (HLA) en de rol die deze moleculen spelen bij orgaantransplantaties. Klinkt misschien niet direct als een onderwerp voor mij, maar ik heb het afweersysteem altijd razend interessant gevonden, dus heel leuk om eens dieper te duiken in een onderdeel daarvan.
Onderstaand artikel verscheen oorspronkelijk in Transparant, het magazine van de Nederlandse Transplantatie Stichting, nr. 69 (april 2017).
De kwaliteit van donororganen is niet altijd goed genoeg om ze te kunnen transplanteren. Dr. Luc van der Laan (Erasmus MC) werkt met zijn collega’s aan manieren om organen van matige kwaliteit te upgraden. Zijn ultieme droom: het kweken van een compleet orgaan in een leeg ‘skelet’ van een bestaand orgaan, gebruikmakend van stamcellen.
‘Orgaantransplantatie dreigt het slachtoffer te worden van zijn eigen succes. Na een experimentele fase in de jaren zestig en zeventig is het nu echt een gevestigde behandeling geworden, en daardoor loopt het aanbod achter op de vraag.’ Aan het woord is dr. Luc van der Laan, die aan het Erasmus MC met zijn collega’s probeert om op allerlei manieren het organenaanbod wat dichter bij die stijgende vraag te krijgen.
Het probleem is niet alleen dat er simpelweg minder donoren zijn dan patiënten op de wachtlijst, vervolgt hij. ‘De donoren van nu zijn ook over het algemeen ouder dan een tijd geleden, wat minder gezonde organen oplevert. Bovendien eten en drinken we allemaal te veel – en ook dat doet onze nieren en levers geen goed.’
Toch gloort er hoop aan de horizon. Er wordt namelijk gewerkt aan technieken om organen van matige kwaliteit een upgrade te geven voordat ze hun plaats van bestemming in het lichaam van een patiënt bereiken. En wie weet is het op termijn zelfs mogelijk om een complete lever in het lab te bouwen.