Categorieën
Natuurkunde

Gratis te lezen: mijn artikel over Hawking

Nu integraal te lezen op de KIJK-site: mijn artikel over theoretisch natuurkundige Stephen Hawking uit 2018, geschreven naar aanleiding van zijn overlijden.

Goed om in het achterhoofd te houden: het stuk bestond eigenlijk uit losse kaders over zijn leven, zijn werk en zijn ziekte. Doordat al die teksten online onder elkaar zijn geplaatst met extra tussenkopjes ertussen, is die structuur niet meer zo duidelijk.

Verder is onlangs een boek verschenen van de in het artikel genoemde natuurkundige Thomas Hertog, die tijdens Hawkings laatste jaren met hem samenwerkte: Het ontstaan van de tijd. Dat ben ik momenteel aan het lezen, om te kijken of er een artikel in zit. Wordt vast vervolgd.

Categorieën
Natuurkunde

Wat droeg Murray Gell-Mann bij aan de deeltjesfysica?

Op 24 mei overleed de natuurkundige Murray Gell-Mann op 89-jarige leeftijd; na Leon Lederman weer een kleurrijke legende uit het veld van de deeltjesfysica die we voortaan moeten missen.

Om Gell-Mann te herdenken en een aantal van zijn bijdragen in herinnering te brengen, een licht bewerkt fragment uit mijn boek De deeltjesdierentuin (verschenen in 2012, inmiddels toe aan zijn tiende druk), waarin hij een hoofdrol speelt.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Piramides (en meer!) scannen met kosmische straling

Spannend nieuws: in de piramide van Cheops (of Khufu, of hoe je hem ook noemen wil) is een nieuwe kamer ontdekt – met behulp van kosmische straling! Lees er meer over op de site van De Ingenieur. (Stukje is niet door mij geschreven, overigens.)

Over deze scanmethode schreef ik begin dit jaar een groot artikel voor het Vlaamse populairwetenschappelijke tijdschrift Eos, waarin ook allerlei andere toepassingen voorbij komen: van het scannen van scheepscontainers op kernbommen tot het doorlichten van vulkanen. Lees het artikel hieronder in zijn geheel!

Categorieën
Overige wetenschap

Gratis longread: organen uit een kweekbakje

Onderstaand artikel verscheen oorspronkelijk in Transparant, het magazine van de Nederlandse Transplantatie Stichting, nr. 69 (april 2017).

De kwaliteit van donororganen is niet altijd goed genoeg om ze te kunnen transplanteren. Dr. Luc van der Laan (Erasmus MC) werkt met zijn collega’s aan manieren om organen van matige kwaliteit te upgraden. Zijn ultieme droom: het kweken van een compleet orgaan in een leeg ‘skelet’ van een bestaand orgaan, gebruikmakend van stamcellen.

‘Orgaantransplantatie dreigt het slachtoffer te worden van zijn eigen succes. Na een experimentele fase in de jaren zestig en zeventig is het nu echt een gevestigde behandeling geworden, en daardoor loopt het aanbod achter op de vraag.’ Aan het woord is dr. Luc van der Laan, die aan het Erasmus MC met zijn collega’s probeert om op allerlei manieren het organenaanbod wat dichter bij die stijgende vraag te krijgen.

Het probleem is niet alleen dat er simpelweg minder donoren zijn dan patiënten op de wachtlijst, vervolgt hij. ‘De donoren van nu zijn ook over het algemeen ouder dan een tijd geleden, wat minder gezonde organen oplevert. Bovendien eten en drinken we allemaal te veel – en ook dat doet onze nieren en levers geen goed.’

Toch gloort er hoop aan de horizon. Er wordt namelijk gewerkt aan technieken om organen van matige kwaliteit een upgrade te geven voordat ze hun plaats van bestemming in het lichaam van een patiënt bereiken. En wie weet is het op termijn zelfs mogelijk om een complete lever in het lab te bouwen.