Tag: tijdschrift

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Piramides (en meer!) scannen met kosmische straling

Spannend nieuws: in de piramide van Cheops (of Khufu, of hoe je hem ook noemen wil) is een nieuwe kamer ontdekt – met behulp van kosmische straling! Lees er meer over op de site van De Ingenieur. (Stukje is niet door mij geschreven, overigens.)

Over deze scanmethode schreef ik begin dit jaar een groot artikel voor het Vlaamse populairwetenschappelijke tijdschrift Eos, waarin ook allerlei andere toepassingen voorbij komen: van het scannen van scheepscontainers op kernbommen tot het doorlichten van vulkanen. Lees het artikel hieronder in zijn geheel!

Lees verder “Piramides (en meer!) scannen met kosmische straling”
Categorieën
Natuurkunde

Koude kernfusie in KIJK

Deze week verschenen: KIJK 8/2017. Met daarin een artikel van mij dat lang op zich heeft laten wachten, over koude kernfusie of, zoals het controversiële vakgebied tegenwoordig heet: low-energy nuclear reactions of LENR. Lees een voorproefje hier.

De ontstaansgeschiedenis van dit verhaal: alweer een heel aantal jaar geleden schreef ik voor KIJK een flink artikel over kernfusie, waarin ik koude fusie in een paar kaders min of meer wegzette als onzin. Daarmee deed ik op zich niets geks; zo denkt het overgrote deel van de natuurkundigen – en zéker van de plasmafysici – over het idee dat je fusiereacties bij kamertemperatuur kan laten plaatsvinden in plaats van bij 150 miljoen graden. Meer dan leuk als het zou kunnen, maar het kan niet. Jammer maar helaas.

Desondanks komt zo’n afwijzende houding je onvermijdelijk te staan op een hoop mails van koude-fusie-enthousiastelingen, die je – soms boos, soms vriendelijk – wijzen op alle veelbelovende resultaten die zijn geboekt sinds de scheikundigen Stanley Pons en Martin Fleischmann hun resultaten bekendmaakten, de wereld daarmee een onuitputtelijke energiebron beloofden, en in de maanden erna van hun voetstuk vielen. Prima, dacht ik: als ik had geschreven dat homeopathie of creationisme onzin is, had ik ook mensen achter me aan gekregen. Hoort bij het vak.

Lees verder “Koude kernfusie in KIJK”
Categorieën
Overige wetenschap

Gratis longread: organen uit een kweekbakje

Onderstaand artikel verscheen oorspronkelijk in Transparant, het magazine van de Nederlandse Transplantatie Stichting, nr. 69 (april 2017).

De kwaliteit van donororganen is niet altijd goed genoeg om ze te kunnen transplanteren. Dr. Luc van der Laan (Erasmus MC) werkt met zijn collega’s aan manieren om organen van matige kwaliteit te upgraden. Zijn ultieme droom: het kweken van een compleet orgaan in een leeg ‘skelet’ van een bestaand orgaan, gebruikmakend van stamcellen.

‘Orgaantransplantatie dreigt het slachtoffer te worden van zijn eigen succes. Na een experimentele fase in de jaren zestig en zeventig is het nu echt een gevestigde behandeling geworden, en daardoor loopt het aanbod achter op de vraag.’ Aan het woord is dr. Luc van der Laan, die aan het Erasmus MC met zijn collega’s probeert om op allerlei manieren het organenaanbod wat dichter bij die stijgende vraag te krijgen.

Het probleem is niet alleen dat er simpelweg minder donoren zijn dan patiënten op de wachtlijst, vervolgt hij. ‘De donoren van nu zijn ook over het algemeen ouder dan een tijd geleden, wat minder gezonde organen oplevert. Bovendien eten en drinken we allemaal te veel – en ook dat doet onze nieren en levers geen goed.’

Toch gloort er hoop aan de horizon. Er wordt namelijk gewerkt aan technieken om organen van matige kwaliteit een upgrade te geven voordat ze hun plaats van bestemming in het lichaam van een patiënt bereiken. En wie weet is het op termijn zelfs mogelijk om een complete lever in het lab te bouwen.

Lees verder “Gratis longread: organen uit een kweekbakje”
Categorieën
Overige wetenschap

‘De meeste Noord-Korea-specialisten spreken geen Koreaans’

In de nieuwste editie van de Nederlandse New Scientist: mijn interview met Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies, over de vele zogenaamde Noord-Korea-experts, die vaak niet eens de taal machtig zijn:

“Als je kijkt naar Zuid-Korea, zou ik niemand kunnen noemen die zich in het land heeft gespecialiseerd zonder de taal te leren. Bij Noord-Korea is het juist andersom: het merendeel van de mensen die zich daarin hebben gespecialiseerd, kent géén Koreaans.”

Verder vindt hij dat onder meer dat te veel Noord-Korea-deskundigen zich niet voldoende durven uitspreken over het land:

“Een aantal jaar geleden verscheen een VN-rapport over Noord-Korea waar geen enkele Noord-Korea-kenner bij betrokken was. Bleek dat de verantwoordelijke commissie wel heel veel deskundigen had benaderd, maar dat die allemaal niet wilden meewerken. Een deel had nog de beleefdheid en het lef om te zeggen waarom niet: dat zou ze hun toegang tot Noord-Korea kosten. Tja, als je als wetenschapper je mond houdt omdat je graag nog boekweitnoodles in Pyongyang wil eten, dan zit je toch in de verkeerde hoek.”

Remco Breuker in New Scientist

Het juli/augustusnummer van New Scientist is voor 8,50 euro te koop in de winkel of online te bestellen. Het artikel is ook los te lezen via Blendle voor 29 cent.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

KIJK 7/2017: donkere materie zoeken met GPS en meer

Nu in de winkel: de nieuwe KIJK. Met op pagina 32 mijn rubriekje Far Out, deze keer over hoe je foutjes in de ruimtetijd – een mogelijke oplossing van het donkere-materie-probleem – zou kunnen opsporen met GPS.

Ook van mij: de recensie van de theatrale tour De Lorentz Formule van Teylers Museum (langere versie hier) en het antwoord op de vraag ‘Kunnen we met raketten de zeespiegelstijging tegengaan?’ (Met dank aan Erik Laan.)

KIJK 7/2017

Verder gaat het coververhaal van sterrenkundige Lucas Ellerbroek over de verschillende plannen om mensen naar Mars te sturen, en schreef Marysa van den Berg een interessant artikel over donororganen uit varkens, een onderwerp dat ik zelf ook nog had willen aandragen. Maar ja: you snooze, you lose!

KIJK 7/2017 kost 5,99 in de winkel en is hier online te bestellen (geen verzendkosten).

Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Mini-supercomputers en planeethoppende microben

Nu in de winkel: het juninummer van de Nederlandse editie van New Scientist. Waarom vertel je ons dat, Jean-Paul? Nou, omdat ik er voor het eerst ooit in sta: ik interviewde sterrenkundige Simon Portegies Zwart over zijn zelfgebouwde mini-supercomputer (ja, dat is een ding) Little Green Machine II. Koop het blad in de winkel of lees het artikel via Blendle. Enneh… ik mag voortaan elk nummer zo’n opinie-interview verzorgen, dus als je nog een wetenschapper met een stevige mening in de aanbieding hebt, laat het me weten!

KIJK 6/2017Ook verschenen: de nieuwe KIJK! Ik schreef zoals altijd de rubriek Far Out (deze keer over leven dat in het TRAPPIST-1-stelsel van planeet naar planeet zou kunnen hoppen), beantwoordde een lezersvraag (‘Word je minder snel oud op een hooggelegen plek?’), recenseerde het boek Echt zwaar en de tentoonstelling Cool Japan, en schreef het tekstje bij de openingsfoto (‘ARM in de knel’). Nummer is te koop in de betere tijdschrifthandel (want je bent natuurlijk maar een crappy tijdschrifthandel als je de KIJK niet op voorraad hebt) of online te bestellen.

Categorieën
Overige wetenschap

Broeikasgas wordt grondstof

ingenieur-5-2017Afgelopen week verschenen: het meinummer van De Ingenieur, alweer het vijfde nummer waar ik (deels) de eindredactie van heb gedaan.

Coveronderwerp is: hoe is het broeikasgas koolstofdioxide in te zetten als nuttige grondstof? Freelancer Timo Können brengt op acht pagina’s de mogelijkheden in kaart. Ook onder meer in deze editie: een artikel over minisatellieten van collega Marc en de 36 pagina’s tellende carrièrespecial.

De pagina ‘To do’ heb ik deze keer niet geschreven, wel een spread over het neutrino-observatorium SNO+. Altijd leuk, als er een excuus is om iets over deeltjesfysica te vertellen.

Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Vleesvervangers en zeilende aliens

De Ingenieur 4/2017Verschenen in mijn vakantie: het aprilnummer van De Ingenieur, met een mooi coververhaal van collega Marc over vleesvervangers in alle soorten en maten (ook heel interessant voor niet-techneuten!). Ik deed de eindredactie en verzorgde de rubriek ‘To do’, die voor ingenieurs relevante tentoonstellingen en evenementen behandelt.

Ook nu in de winkel: KIJK 5/2017, met van mijn hand zoals gebruikelijk de rubriek Far Out, waarin ik de vraag behandel of zogenoemde Fast Radio Bursts eigenlijk tekenen zijn van verre buitenaardse beschavingen die gebruikmaken van lichtzeilen. Lees hier de online versie.

Ook schreef ik de beeldreportage ‘Spetterende supernova’s’, recenseerde ik het boek Ecomodernisme (lange versie hier) en beantwoordde ik de vraag waarom zon en maan vanaf de aarde gezien precies even groot lijken.

KIJK 5/2017 ligt in de schappen voor 5,99 en is hier online te bestellen.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Complottheorieën rond CERN in KIJK

Nu in de winkel: KIJK 4/2017! Met daarin van mijn hand het artikel ‘Demonisch deeltjeslab’ in de reeks ‘Complot!’, over de bizarre samenzweringen rond CERN. Ontzettend veel lol beleefd aan het researchen en schrijven; hopelijk ook leuk om te lezen. (Het stuk is los te koop via Blendle.)

Verder van mij: de SHOT ‘Sterren op dieet’ en de ‘Far out’-aflevering ‘Oerend hard’, over een mogelijke manier om te testen of theorieën die stellen dat de lichtsnelheid niet altijd hetzelfde was het bij het rechte eind hebben. (Lees hier de online versie.)

KIJK 4/2017

KIJK 4/2017 kost 5,95 euro en is hier online te bestellen; geen verzendkosten!

Categorieën
Sterrenkunde

Kosmische straling versus dictators in Eos

Eos april 2017Nu in het aprilnummer van Eos: het artikel ‘Kosmische straling als wapen tegen dictators’, mijn debuut in dit Vlaamse populairwetenschappelijke tijdschrift.

Wel een kleine correctie. Op een gegeven moment staat er in de tekst: “Volgens sterrenkundigen komen [kosmische stralen] onder meer van supernova-explosies, superzware zwarte gaten die zich in de centra van andere melkwegstelsels volvreten.” Die komma had een “en” moeten zijn. Nu lijkt het alsof supernova’s superzware zwarte gaten zijn – en dat is natuurlijk niet zo; het zijn twee verschillende bronnen voor kosmische straling.