Die vraag beantwoord ik – een beetje – in het coververhaal van het meinummer van KIJK.
Preciezer is de vraag: wat kan de aardse evolutie ons vertellen over leven op andere planeten? Welke eigenschappen delen de organismen hier waarschijnlijk met organismen die zijn ontstaan hier lichtjaren vandaan, onder heel andere omstandigheden?
Het klinkt als hét dieet dat alle andere overbodig maakt: het longevity diet van Valter Longo en Rozalyn Anderson, letterlijk vertaald het langlevendieet. Na honderden wetenschappelijke artikelen te hebben doorgespit, komen deze twee onderzoekers in het tijdschrift Cell met een aantal concrete tips.
Lees het hele bericht bij Scientias.
In het meinummer van Quest: mijn artikel ‘Groen, groener, groenst?’ over de vraag of de klimaatverandering (meer koolstofdioxide in de lucht, warmer) nou goed of slecht is voor planten in het algemeen en de landbouw in het bijzonder. Een onderwerp waar ik al een tijdje mee rondliep, en waarvan ik blij ben dat ik het heb mogen uitwerken voor het grote publiek van Quest.
“Het is vrij duidelijk dat een veganistisch dieet voor honden niet is aan te raden.” Dat viel begin 2020 nog te lezen in een opiniestuk in het diergeneeskundige wetenschappelijke tijdschrift Vet Record. Maar doen zulke honden het echt slechter dan soortgenoten die gewone brokken krijgen? Dat onderzochten Andrew Knight van de Universiteit van Winchester in Engeland en collega’s door duizenden eigenaren van huisdieren een vragenlijst in te laten vullen.
Lees het hele bericht bij Scientias.
En de reacties. Grappig altijd, wat berichten over vlees eten versus vegetarisch/veganistisch eten, hoe genuanceerd ook, losmaken bij mensen.
En ja, op dit onderzoek valt wel wat aan te merken. Zoals Ronald Jan Corbee in het bericht zelf al zegt, kun je je afvragen hoeveel waarde je moet toekennen aan de informatie die de eigenaren aanleveren. Ook kun je op basis van zo’n vragenlijstenstudie niet zeggen ‘honden die veganistisch voer krijgen, zijn gezonder dóór hun dieet’ – wat de onderzoekers in hun wetenschappelijk artikel in feite toch doen.
Maar om dan te zeggen: ‘Wat een onzin, honden zijn carnivoren’… Nog los van het feit dat honden eerder omnivoren zijn: dingen zijn niet zomaar onomstotelijk waar als er mensen bestaan die daar heel erg van overtuigd zijn. Je zult die dingen toch moeten onderzoeken, en daarbij de mogelijkheid open moeten laten dat het anders zit dan je dacht.
En nee, dan geeft één onderzoek geen uitsluitsel; zeker niet als er aan dat onderzoek allerlei haken en ogen zitten, zoals hier. Maar je kan het alsnog voorzichtig meewegen in je kijk op zaken (‘honden lijken in elk geval niet massaal om te kiepen van een verantwoord veganistisch dieet’), in plaats van luidkeels je vooringenomen standpunt te verkondigen.
Stel je een negentiende-eeuws boerendorp voor in Noord-Holland. Zou je dan verwachten dat baby’s en dreumesen daar allemaal borstvoeding kregen? Waarschijnlijk wel.
Toch blijkt dat in de Beemster-polder niet het geval te zijn geweest, zo stelden biologisch antropoloog Andrea Waters (Universiteit van West-Ontario in Canada) en collega’s vast. Uit de botten van 277 Beemsternaren blijkt dat veel kinderen geen of nauwelijks borstvoeding hebben gehad.
“Dat verraste me enorm!” zegt Waters. “Omdat de Beemster een plattelandsgemeenschap was en de meeste vrouwen in de buurt van huis werkten, dacht ik dat de borstvoedingsperiode veel langer zou duren.”
Lees het hele bericht bij Scientias.
‘Oudste fossielen ter wereld ontdekt in Canada’, kopte Scientias vijf jaar geleden. Geochemicus en astrobioloog Dominic Papineau beweerde toen met collega’s in een steen van tussen de 3,75 tot 4,28 miljard jaar geleden sporen te zien van microben. Dat leven zou dan dus mogelijk maar een paar honderd miljoen jaar na de vorming van de aarde zijn ontstaan.
Destijds leidde dat tot flink wat kritiek onder vakgenoten. Nu komt team-Papineau met een nieuw wetenschappelijk artikel, gebaseerd op nader onderzoek van dezelfde steen. Weet dat de critici wel te overtuigen?
Lees het hele bericht bij Scientias.
De periode van 115.000 tot 500 jaar – het late Kwartair – was geen gemakkelijke tijd voor zoogdieren. Waarschijnlijk door toedoen van snelle klimaatveranderingen (ijstijden die kwamen en gingen) en de mens die zich over de aarde verspreidde, legden flink wat diersoorten het loodje. Maar welke factoren bepaalden hoe groot de kans was dat zo’n soort verdween of juist niet? Op die vraag stortten zoöloog Jacob Dembitzer van de Universiteit van Tel Aviv zich met collega’s.
De uitkomst van hun onderzoek: zoals al bekend was, waren grotere dieren in het nadeel. Maar óók een belangrijke factor blijkt het hersenvolume: hoe groter dat was, des te beter de overlevingskansen van een soort.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Vanille zullen de meesten onder ons een prettig ruikend goedje vinden. Maar is dat zo overal ter wereld? Of zegt dat alleen iets over wat onder westerlingen de norm is, en denken mensen uit andere culturen daar heel anders over?
Het antwoord op die vraag hadden wetenschappers tot nu toe niet echt. Ja, er is wel allerlei onderzoek gedaan naar het verband tussen hoe een stofje chemisch in elkaar steekt en hoe lekker mensen het vinden ruiken. Maar de proefpersonen kwamen dan vrijwel altijd uit ‘onze hoek van de wereld’.
Daar hebben Artin Arshamian van het Karolinska-instituut in Zweden en collega’s nu verandering in gebracht door mensen uit negen groepen, verspreid over de wereld, tien verschillende geuren te laten ruiken. En daaruit blijkt: cultuur speelt maar een heel kleine rol.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Toen dierentuinen nog veel minder ruim opgezet waren dan nu, zag je geregeld een ijsbeer, tijger of leeuw in zijn kooi voortdurend heen en weer lopen. Maar ook veel honden vertonen dit soort herhalend gedrag. Ze rennen bijvoorbeeld achter hun eigen staart aan, bijten op hun achterpoot, staren naar schaduwen of happen in de lucht. Gedrag waar de dieren zelf last van kunnen hebben, en dat een nadelig effect kan hebben op de relatie tussen hond en eigenaar.
Maar onder welke omstandigheden laten honden dat soort gedrag het vaakst zien? Dat onderzochten hoogleraar diergeneeskundige biowetenschappen Hannes Lohi en collega’s van de Universiteit van Helsinki. Ze lieten de eigenaren van 4436 honden een vragenlijst invullen en publiceren daar nu over in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Het wordt warmer op aarde – met meer uitzonderlijk hete dagen als een van de gevolgen – én onze planeet verstedelijkt. Wat heeft de combinatie van die twee ontwikkelingen voor effect op dieren? Dat onderzocht gedragsecoloog Ivett Pipoly van de Universiteit van Pannonia in Hongarije met collega’s door nesten met jonge koolmezen te bestuderen. De uitkomst: koolmeesjes in de stad lijken beter bestand tegen hitte dan meesjes op het platteland.
Lees het hele bericht bij Scientias.