Categorieën
Overige wetenschap

Hoe ziet het volgende supercontinent eruit?

Oké, of je hem uit je hoofd in alle details zou kunnen natekenen, is de vraag. Maar bij het woord ‘wereldkaart’ komt er waarschijnlijk toch een vrij duidelijk plaatje bij je naar boven. Links Amerika. Europa en Afrika in het midden. Rechts Azië, met daaronder Australië. En voor de rest vooral veel blauw. Het is moeilijk voor te stellen dat het ook anders zou kunnen.

Toch kijk je naar niet meer dan een momentopname – althans, als je de bril van een geoloog opzet. De continenten van onze planeet zijn continu in beweging. Met een tempo van een paar centimeter per jaar.; dat wel. Maar als dat honderden miljoenen jaren zo doorgaat, tikt dat toch aan. En dus ziet de wereldkaart van de verre toekomst er heel anders uit dan die in je Bosatlas.

Maar hóé ziet die wereldkaart er dan uit? Daar zijn wetenschappers het minder over eens dan je zou denken. De meesten zeggen: we bewegen toe naar een nieuw supercontinent. Oftewel: alle huidige werelddelen op elkaar geprakt, omringd door een oceaan die de hele rest van de planeet bedekt. Maar hoe die continenten op elkaar zullen botsen en waar dat megacontinent te vinden zal zijn, daarover zijn de meningen verdeeld. En hoe verschilt een wereld met maar één groot stuk land van de onze?

De betreffende editie van Quest is hier te bestellen.

Cover Quest 2/2023
Categorieën
Sterrenkunde

Ontstonden de eerste continenten dankzij de Melkweg?

Volgens de meeste wetenschappers is de vorming van de aardkorst – de tot 40 kilometer dikke laag gesteente die onze planeet omhult – een puur aardse aangelegenheid. Een internationaal team van geologen en astronomen denkt daar echter anders over: volgens hen heeft het heelal ook wat in de melk te brokkelen gehad. Als de jonge aarde in zijn baan rond het centrum van ons sterrenstelsel, de Melkweg, door een spiraalarm bewoog, zou dat de aardkorstvorming namelijk een flinke boost hebben gegeven. Dit verschijnsel, zo claimt een persbericht van de Geological Society of America over het onderzoek, zou zo zelfs “geholpen hebben met de vorming van de eerste continenten”. Hoe zit dat?

Lees het hele artikel op de KIJK-site, of in KIJK 1/2023.

Categorieën
Overige wetenschap

Diamant geeft beeld van aarde op 660 kilometer diepte

Hoe zit de planeet onder onze voeten in elkaar? Die vraag is nog best lastig te beantwoorden. Want waar de afstand tot de aardkern bijna 6400 kilometer bedraagt, komen we met onze diepste boorgaten maar tot een kilometer of twaalf. Hoe bestuderen geologen dan wat daarónder allemaal gebeurt?

Met diamanten bijvoorbeeld. Die kunnen namelijk van honderden kilometers diep komen – en onderweg allemaal mineralen oppikken. Een bijzondere combinatie van zulke mineralen laat nu zien dat de aarde ‘waterig’ is op een diepte van 660 kilometer, melden Amerikaanse en Italiaanse wetenschappers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Geoscience.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Categorieën
Overige wetenschap

Bevat 4 miljard jaar oude steen sporen van leven?

‘Oudste fossielen ter wereld ontdekt in Canada’, kopte Scientias vijf jaar geleden. Geochemicus en astrobioloog Dominic Papineau beweerde toen met collega’s in een steen van tussen de 3,75 tot 4,28 miljard jaar geleden sporen te zien van microben. Dat leven zou dan dus mogelijk maar een paar honderd miljoen jaar na de vorming van de aarde zijn ontstaan.

Destijds leidde dat tot flink wat kritiek onder vakgenoten. Nu komt team-Papineau met een nieuw wetenschappelijk artikel, gebaseerd op nader onderzoek van dezelfde steen. Weet dat de critici wel te overtuigen?

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

‘Misschien moeten we gebieden aan het water prijsgeven’

Om het stijgende waterpeil het hoofd te bieden, is het niet genoeg om de dijken te verhogen en te verstevigen, vreest fysisch geograaf Maarten Kleinhans, die ik interviewde voor de Nederlandse editie van New Scientist. ‘We moeten het in Nederland ook gaan hebben over het gecontroleerd terugtrekken uit gebieden. Op den duur kun je dan door afzetting van slib zelfs hoogland terugkrijgen voor laagland dat je aan de natuur hebt prijsgegeven.’

Categorieën
Overige wetenschap

Wat is het oudste ‘voorwerp’ ter wereld?

Hoe oud is het oudste voorwerp op aarde? Dat is een vraag waar je veel kanten mee op kunt. Voor KIJK deed ik mijn best er een bevredigend antwoord op te geven. Met dank aan Luc Amkreutz van het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden en Mariëtte Wolthers van de Universiteit Utrecht.

Categorieën
Overig

KIJK 3/2016: de geheimen van de aardkern

Nu in de winkel: KIJK 3/2015. Met op de cover: de geheimen van de aardkern. Want terwijl we inmiddels behoorlijk wat weten over de maan, de zon, de andere planeten in ons zonnestelsel en de rest van ons heelal, bevindt zich op enkele duizenden kilometers onder onze voeten nog steeds een groot mysterie.

Verder onder meer in dit nummer: een kritische analyse van de plannen van een Italiaanse arts om een levend mensenhoofd op een ander lichaam te zetten, de vele complottheorieën rond de verdwenen vlucht MH270, en wat broodnodige historische achtergrond bij het huidige religieuze geweld in Irak.

KIJK 3/2016

KIJK 3/2016 is in de winkel te koop voor 5,95 euro. Het nummer is ook online te bestellen– zonder verzendkosten!

Categorieën
Overige wetenschap

‘90 procent aards zwavel zit in de kern’

Waar bestaat het binnenste van onze aarde precies uit? Lastige vraag, want er een kijkje nemen behoort helaas niet tot de mogelijkheden. Een internationaal team van geologen heeft daarom via een omweg vastgesteld hoeveel zwavel de aardkern bevat. En dat blijkt behoorlijk wat te zijn.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Overige wetenschap

Himalaya-drones op KIJK Live!, 23 april, Utrecht

De watertoren van Azië. Zo wordt de Himalaya wel genoemd, en om begrijpelijke redenen: een slordige 1,4 miljard mensen zijn voor hun water afhankelijk van dit gebergte. Het is dus erg belangrijk om de Himalaya-gletsjers goed te onderzoeken. Toch is dat nog maar weinig gebeurd. Fysisch geograaf Walter Immerzeel brengt daar verandering in, zo vertelt hij op de KIJK Live!-editie van donderdag 23 april in museum & sterrenwacht Sonnenborgh, Utrecht.

Lees meer over dit praatje op de KIJK-site en geef je op voor deze KIJK Live! Belooft weer een mooie aflevering te worden.

Categorieën
Sterrenkunde

Maan inderdaad ontstaan na botsing aarde?

Hoe ontstond de maan? De gangbare theorie is dat in de jonge jaren van ons zonnestelsel de aarde – of liever: het object dat later de aarde zou worden – werd geramd door een ander object, Theia genaamd. Hierdoor zou materiaal dat door deze botsing werd losgebeukt van de aarde, samen met een deel van het Theia-materiaal, de maan hebben gevormd. Dankzij nieuw Duits onderzoek, onlangs gepubliceerd in Science, heeft dat verhaal nu meer vaste grond onder de voeten gekregen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!