Auteur: Jean-Paul

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Artikelen in KIJK, Eos én New Scientist

Het lijkt ineens of ik wel een héél hard werkende freelancer ben: deze week verschenen maar liefst drie tijdschriften waar ik bijdragen aan leverde.

Allereerst de nieuwe KIJK, waarvan ik maar liefst achttien pagina’s vol schreef: zeven pagina’s over quantumcomputers en het quantuminternet, acht over Cassini (oké, dat zijn voornamelijk plaatjes, maar toch), twee over hogere dimensies en zwaartekrachtgolven, en dan nog een boekrecensie en een lezersvraag. Zelfs toen ik er fulltime werkte, is het maar zelden gelukt om zoveel pagina’s te vullen (en de afgelopen jaren met al dat regelwerk zeker niet). Hier online te koop.

KIJK 9/2017 - artikelen

Daarnaast schreef ik op verzoek van het Vlaamse Eos een verhaal van drieduizend woorden (voor de niet-journalisten: dat is veel) over de technologische, medische en psychologische beren op de weg bij een bemande missie naar Mars. Bestel het nummer hier.

New Scientist september 2017Ten slotte bevat de Nederlandse editie van New Scientist – hier online te koop – mijn interview met Luc van der Laan over het laten groeien van menselijke donororganen in dieren. (Eerder sprak ik Van der Laan voor het tijdschrift Transparant over organen bewaren/herstellen/laten groeien ‘aan de pomp’. Dat artikel kun je hier in zijn geheel lezen.)

Overigens zal het wel even duren voordat ik hier weer zo’n triomfantelijk berichtje kan schrijven. De komende tijd heb ik namelijk alle grote schrijfopdrachten afgestoten om me volledig te kunnen richten op mijn nieuwe boek. Pas half oktober of daaromtrent pak ik de freelance-draad weer volledig op.

Categorieën
Natuurkunde

Recensie ‘De werkelijkheid is niet wat ze lijkt’

Ondanks de lange aanloop blijkt De werkelijkheid is niet wat ze lijkt uiteindelijk met hetzelfde probleem te kampen als Zeven korte beschouwingen over natuurkunde. Wanneer Rovelli eenmaal aankomt bij dat wat hij zijn lezers écht wil vertellen, namelijk wat lusquantumzwaartekracht is, wordt het boek een stuk pittiger en vager. Niet zo gek ook, natuurlijk: het is nogal een onderwerp. Toch beklijft het gevoel dat de auteur zijn boodschap beter had kunnen laten overkomen als hij wat meer rekening had gehouden met zijn lezers.

Fragment uit mijn recensie van het net verschenen boek De werkelijkheid is niet wat ze lijkt op de KIJK-site.

 

Categorieën
Sterrenkunde

Waardoor lijken zon en maan even groot?

Vanaf onze aardbol gezien, lijkt de maan even groot als de zon. Maar de zon is natuurlijk vele malen groter. Dus hoe kan dat?

Lees het antwoord op deze lezersvraag op de KIJK-site!

Categorieën
Sterrenkunde

Virgo voegt zich bij jacht op zwaartekrachtgolven

Begin 2016 werd LIGO wereldnieuws, toen bekend werd gemaakt dat de twee detectoren waar het experiment uit bestaat enkele maanden daarvoor een zwaartekrachtsgolf hadden gemeten. Virgo, een vergelijkbare installatie bij het Italiaanse Pisa, had helaas geen deel aan die ontdekking. De reden: de Europeanen waren op dat moment nog druk bezig hun detector van een grote upgrade te voorzien. Die upgrade is nu eindelijk voltooid, waardoor Virgo zich vandaag bij de zoektocht naar zwaartekrachtsgolven heeft kunnen voegen. En dat is goed nieuws, want drie detectoren zien meer dan twee.

Lees het hele (alweer wat oudere, sorry!) bericht op de site van De Ingenieur.

Categorieën
Sterrenkunde

Nederlands instrument moet tekenen van buitenaards leven spotten

Is er leven op verre planeten? SRON-onderzoeker Pieter de Visser kreeg een beurs van 250.000 euro om een instrument te ontwikkelen dat kan helpen deze vraag te beantwoorden.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Categorieën
Natuurkunde

Koude kernfusie in KIJK

Deze week verschenen: KIJK 8/2017. Met daarin een artikel van mij dat lang op zich heeft laten wachten, over koude kernfusie of, zoals het controversiële vakgebied tegenwoordig heet: low-energy nuclear reactions of LENR. Lees een voorproefje hier.

De ontstaansgeschiedenis van dit verhaal: alweer een heel aantal jaar geleden schreef ik voor KIJK een flink artikel over kernfusie, waarin ik koude fusie in een paar kaders min of meer wegzette als onzin. Daarmee deed ik op zich niets geks; zo denkt het overgrote deel van de natuurkundigen – en zéker van de plasmafysici – over het idee dat je fusiereacties bij kamertemperatuur kan laten plaatsvinden in plaats van bij 150 miljoen graden. Meer dan leuk als het zou kunnen, maar het kan niet. Jammer maar helaas.

Desondanks komt zo’n afwijzende houding je onvermijdelijk te staan op een hoop mails van koude-fusie-enthousiastelingen, die je – soms boos, soms vriendelijk – wijzen op alle veelbelovende resultaten die zijn geboekt sinds de scheikundigen Stanley Pons en Martin Fleischmann hun resultaten bekendmaakten, de wereld daarmee een onuitputtelijke energiebron beloofden, en in de maanden erna van hun voetstuk vielen. Prima, dacht ik: als ik had geschreven dat homeopathie of creationisme onzin is, had ik ook mensen achter me aan gekregen. Hoort bij het vak.

Lees verder “Koude kernfusie in KIJK”
Categorieën
Sterrenkunde

Waarom lijken zon en maan even groot?

Vanaf onze aardbol gezien lijkt de maan even groot als de zon. Maar de zon is natuurlijk vele malen groter. Dus hoe kan dat?

Lees mijn antwoord op deze lezersvraag op de KIJK-site!

Categorieën
Overige wetenschap

Gratis longread: organen uit een kweekbakje

Onderstaand artikel verscheen oorspronkelijk in Transparant, het magazine van de Nederlandse Transplantatie Stichting, nr. 69 (april 2017).

De kwaliteit van donororganen is niet altijd goed genoeg om ze te kunnen transplanteren. Dr. Luc van der Laan (Erasmus MC) werkt met zijn collega’s aan manieren om organen van matige kwaliteit te upgraden. Zijn ultieme droom: het kweken van een compleet orgaan in een leeg ‘skelet’ van een bestaand orgaan, gebruikmakend van stamcellen.

‘Orgaantransplantatie dreigt het slachtoffer te worden van zijn eigen succes. Na een experimentele fase in de jaren zestig en zeventig is het nu echt een gevestigde behandeling geworden, en daardoor loopt het aanbod achter op de vraag.’ Aan het woord is dr. Luc van der Laan, die aan het Erasmus MC met zijn collega’s probeert om op allerlei manieren het organenaanbod wat dichter bij die stijgende vraag te krijgen.

Het probleem is niet alleen dat er simpelweg minder donoren zijn dan patiënten op de wachtlijst, vervolgt hij. ‘De donoren van nu zijn ook over het algemeen ouder dan een tijd geleden, wat minder gezonde organen oplevert. Bovendien eten en drinken we allemaal te veel – en ook dat doet onze nieren en levers geen goed.’

Toch gloort er hoop aan de horizon. Er wordt namelijk gewerkt aan technieken om organen van matige kwaliteit een upgrade te geven voordat ze hun plaats van bestemming in het lichaam van een patiënt bereiken. En wie weet is het op termijn zelfs mogelijk om een complete lever in het lab te bouwen.

Lees verder “Gratis longread: organen uit een kweekbakje”
Categorieën
Sterrenkunde

Moeten we de Einstein Telescope naar Nederland halen?

Gisteren was ik aanwezig bij een presentatie in de Nieuwspoort over de Einstein Telescope (ET) tegenover politici, wetenschappers en mensen uit het bedrijfsleven. De boodschap: deze enorme detector voor zwaartekrachtsgolven moet in Zuid-Limburg gebouwd worden. Lees mijn verslag op de site van De Ingenieur. 

Van krimpregio naar hotspot

Al voordat de eerste detectie van een zwaartekrachtsgolf bekend was gemaakt, schreef ik in KIJK over de mogelijkheid om ET naar hier te halen. Maar nu we zeker weten dat deze golven niet alleen bestaan, maar ook waargenomen kunnen worden, is het enthousiasme voor nieuwe detectors die nog veel gevoeliger zijn dan de huidige generatie natuurlijk flink toegenomen. Zie ook de in 2034 te lanceren ruimtemissie LISA, die steeds concreter wordt.

En moet die Einstein Telescope dan in Limburg komen? Geologisch schijnt het dus allemaal prima te kunnen; daarnaast zit je in goed bereikbaar gebied met veel relevante bedrijven en universiteiten op niet al te grote afstand. En de provincie zelf zou het voorstel naar mijn idee met alle macht moeten ondersteunen. Drieduizend extra banen zijn natuurlijk nooit weg, maar ook zou een gebied dat toch vaak een krimpregio wordt genoemd erdoor veranderen in een technologische hotspot.

Big science

Ook landelijk zou ik zeggen: als het plan ook maar enige kans van slagen heeft, zet er dan groot op in. Qua wetenschap zijn we zeker niet de minste, maar alle big-science-projecten staan ergens anders: kernfusiereactor ITER in Frankrijk, deeltjesversneller LHC in Zwitserland, zwaartekrachtsgolvendetector Virgo in Italië… Hier hebben we eindelijk eens een groots voorstel beet dat blijkbaar bij uitstek geschikt is om binnen onze landsgrenzen gerealiseerd te worden. Lijkt me de moeite waard om daar een serieuze gooi naar te doen.

Categorieën
Sterrenkunde

Like ‘Verstoppertje spelen met aliens’ op Facebook!

Op de hoogte blijven van het nieuws rond de zoektocht naar buitenaards leven én van de vorderingen van mijn nieuwe boek? Like de Facebook-pagina ‘Verstoppertje spelen met aliens’!

Like-button Facebook