Categorieën
Overige wetenschap

Klimaatbestendige gewassen: quinoa en broodvrucht

Stel je voor. Je rijdt met je auto over een typisch Nederlandse provinciale weg met aan beide kanten akkerland. Alleen staat dat land niet vol met de bekende aardappels, uien of maïs, maar met een fotogenieke mix van wuivende roze en gele pluimen: quinoa.

Inderdaad: de hippe zaadjes uit Zuid-Amerika, die we nu nog vooral tegenkomen in voorverpakte salades. Wie weet betekent dit gewas ooit wel de redding voor de Nederlandse boer, als de huidige cash crops – de gewassen die geld in het laatje brengen – het door de steeds droger en zouter wordende bodem laten afweten.

Ondertussen zetten wetenschappers en hulporganisaties in de tropen een ander gewas zo breed mogelijk op de kaart: de broodboom. Want volgens recent onderzoek zou die het ook eind deze eeuw nog heel behoorlijk moeten doen, als andere oogsten door klimaatverandering gaan tegenvallen.

Lees mijn artikel over deze twee klimaatbestendige gewassen op de site van Trouw. (Of, liever nog: in de krant van afgelopen zaterdag, met een mooie landkaart erbij.)

Goede suggestie

Het idee om de neglected and underused species (NUS) te beperken tot twee voorbeelden, waarvan één in de tropen en één dichter bij huis, was trouwens van wetenschapsredacteur Joost van Egmond. Het was even puzzelen om quinoa en broodvrucht om en om door het hele artikel aan bod te laten komen, maar al met al denk ik dat het een heel goede suggestie was. Proberen het hele onderwerp in 1600 woorden te tackelen was lastig geweest. En dankzij het landkaartje (een lijstje bij de site-versie) kon ik toch nog een aantal andere voorbeelden aanstippen.

Quinoa kwam trouwens al heel kort voorbij in mijn KIJK-artikel over droogte. De broodvrucht dook op in een kadertje bij dit Quest-verhaal over wat klimaatverandering doet met planten. Maar ik vond ze allebei te interessant om het bij die paar zinnetjes te laten.

Categorieën
Overige wetenschap

Dealen met de droogte

Ik heb het vast al eens eerder geschreven hier, maar: ongeveer sinds de coronatijd vind ik sterrenkunde niet meer zo heel erg interessant.

Problemen en oplossingen

Oké, dat moet ik wat nuanceren. Fundamentele vragen over het heelal en speculatieve ideeën uit de hoek van de kosmologie en de deeltjesfysica blijven me boeien. Maar astronomieberichtjes op het niveau van ‘molecuul X gevonden in gaswolk Y’ of ‘eerste ijsreus ontdekt in bewoonbare zone van rode dwerg’ mag iemand anders graag schrijven. (Of, liever nog: niemand anders. Niet elk persbericht hoeft een nieuwsbericht te worden.)

Waar ik dan tegenwoordig wel graag over schrijf? Nou, toch wat meer de onderwerpen die maatschappelijk belang hebben, zoals dat heet. Problemen waar de wereld mee kampt (pandemieën, klimaatverandering, dat werk) en mogelijke nieuwe oplossingen daarvoor.

Categorieën
Overige wetenschap

Urine geeft Afrikaanse akkers flinke boost

Dat planten beter gaan groeien van urine, is al duizenden jaren bekend. Het spul bevat dezelfde stofjes als kunstmest: fosfor, stikstof en kalium. Toch wordt menselijke plas niet grootschalig ingezet binnen de landbouw – ook niet in gebieden waar de alternatieven te duur zijn.

Een team van onderzoekers uit Niger, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk heeft nu bekeken of met name boerinnen uit Niger baat kunnen hebben bij urine als mest. En dat blijkt inderdaad het geval te zijn.

Lees het hele bericht bij Scientias. Ik broed nog op een breder artikel over het onderwerp voor ’t een of andere medium.

Links parelgierst die is bemest met menselijke urine (‘oga’), rechts hetzelfde gewas waarbij dat niet is gebeurd. Foto: Agronomy for Sustainable Development (2021). DOI: 10.1007/s13593-021-00675-2

Categorieën
Overige wetenschap

Is de klimaatverandering goed voor ‘de plantjes’?

In het meinummer van Quest: mijn artikel ‘Groen, groener, groenst?’ over de vraag of de klimaatverandering (meer koolstofdioxide in de lucht, warmer) nou goed of slecht is voor planten in het algemeen en de landbouw in het bijzonder. Een onderwerp waar ik al een tijdje mee rondliep, en waarvan ik blij ben dat ik het heb mogen uitwerken voor het grote publiek van Quest.

Categorieën
Overige wetenschap

Plant met ingebouwde elektronica ontwikkeld

Raar maar waar: Zweedse onderzoekers zijn erin geslaagd stroomdraden en condensatoren te laten ‘groeien’ in een plant. Dat zou de deur kunnen openen naar manieren om gewassen beter te laten groeien of er energie uit te winnen.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Categorieën
Overige wetenschap

Japans bedrijf laat sla door robots verbouwen

De moderne landbouw is natuurlijk sowieso al geen kwestie meer van met een grasspriet in je mond gemoedelijk tussen de plantjes schoffelen. Maar het Japanse Spread is druk bezig om het verbouwen van gewassen nóg meer high tech te maken. In de zomer van 2017 hoopt het bedrijf namelijk een ‘slafabriek’ te openen waar robots het grootste deel van het werk doen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Overige wetenschap

Graan bereikte Britten millennia voor landbouw

In vele boeken staat het inmiddels beschreven: volkeren die ontdekten hoe ze landbouw moesten bedrijven, verspreidden zich vanaf 11.000 jaar geleden over de wereld en namen de plaats in van jager-verzamelaars. Het Britse eiland kwam daarbij als laatste aan de beurt: daar zou het verbouwen van graan pas 6000 jaar geleden van start zijn gegaan. Wetenschappers hebben nu echter DNA-sporen van ontdekt graan dat al 8000 jaar geleden het eiland wist te bereiken.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Overige wetenschap

Gele cassave op KIJK Live!

Vitamine A is belangrijk, met name voor zwangere vrouwen en kleine kinderen, maar hele volksstammen krijgen er te weinig van binnen. Om daar iets aan te doen, is een nieuwe soort cassave gekweekt: de gele cassave, die extra veel vitamine A bevat. Elise Talsma deed onder ander in Kenia onderzoek naar deze eetbare wortel en vertelt erover op de KIJK Live!-editie van donderdag 16 oktober in Wageningen.

Lees meer over deze lezing op de KIJK-site. Op dezelfde avond hoor je verder, zoals eerder vermeld, hoe het sigmadeeltje van Walter van Suijlekom en collega’s het heelal kan redden van het higgsdeeltje. Daarnaast zijn er nog drie andere interessante onderwerpen – en de toegangsprijs is 0 euro! Dus als je ook maar enigszins in de buurt van Wageningen woont, geef je snel op. Instructies vind je hier.

Categorieën
Overige wetenschap

Mens heeft al 11.000 jaar invloed op regenwoud Azië

Ongerept. Dat woord leek lange tijd bij uitstek van toepassing op de regenwouden in Azië, toen westerlingen ze voor het eerst onder ogen kregen. Maar nieuw onderzoek laat zien dat deze bossen tekenen vertonen van maar liefst 11.000 jaar aan menselijke activiteit. En dat zet vraagtekens bij een gezaghebbende theorie over de verspreiding van de landbouw over dit deel van de wereld.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Categorieën
Overig

Nu te koop: KIJK 10/2013, over gentech

Alweer in de winkel sinds vrijdag 23 augustus, maar nog niet eraan te gekomen hierover te bloggen: KIJK 10/2013. Een aanrader, vooral vanwege het coverartikel ‘Het gentechdillemma’. Hierin zet wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen (co-auteur van het heel geslaagde boek Eet mij) uiteen wat er nu precies klopt van alle kritiek op genetisch gemodificeerde gewassen. Op basis van wetenschappelijke publicaties, en daarmee een mooi tegengif voor alle teksten online die hun publiek bang of boos maken met een, laten we zeggen, vaak wat minder goed onderbouwing (maar daardoor niet minder beslist van toon – integendeel). De hoeveelheid pissige mails uit het anti-kamp valt tot nu toe erg mee (of hebben mij nog niet bereikt, dat kan ook) en de discussie op onze site tussen een lezer en Ronald laat zien dat je best inhoudelijk en rationeel kunt praten over het onderwerp. Als we dat met ons artikel hebben kunnen bereiken, ben ik een tevreden man.

KIJK 10/2013

KIJK 10/2013 ligt nog tot en met 19 september in de winkel en kost 5,25 euro. Het nummer is ook online te bestellen, zonder verzendkosten.