Dit was mijn tweede column voor Gamer.nl, gepubliceerd op 8 september 2011.
Soms vraag je je het ineens af: wat is er toch met gameontwikkelaar X gebeurd, die ooit een van mijn meest geliefde spellen aller tijden bedacht? Vaak, zo blijkt, is het antwoord meer dan een tikje deprimerend.
Ik zou dit weekend eigenlijk vooral flink aan mijn boek moeten werken, maar toch even een bericht over het Majoranafermion van Leo Kouwenhoven en collega’s, dat afgelopen week zo uitgebreid werd besproken in de journaals en de praatprogramma’s.
Allereerst: echt nieuws was het Majoranaverhaal voor mij niet meer. Eerder was er namelijk al een praatje van Kouwenhoven in de VS, waar ik op 29 februari dit nieuwsbericht over publiceerde op KIJK.nl. Maar goed, nu is het dus officieel: de paper is gepeerreviewd en geplaatst in Science, wat (terecht) het startschot is gebleken voor het leeuwendeel van de media-aandacht.
En die aandacht, daar kan ik natuurlijk op zich weinig op tegen hebben. Alle interesse die bij het grote publiek wordt gewekt voor deeltjesfysica en aanpalende onderwerpen is alleen maar goed voor mijn ‘business’. Maar als je dan ziet hoe een journaal zo’n nieuwtje brengt, krijgt het toch een beetje een vies bijsmaakje. Want dan wordt het verhaal zo onhandig gebracht dat je weet dat je weer het nodige recht te zetten hebt.
Ik vraag het mezelf weleens af als ik weer eens een artikel op mijn scherm aan het componeren ben, daarbij rijkelijk gebruikmakend van delete en backspace tot alle woordjes naar mijn gevoel op de juiste plek staan: hoe beïnvloedt die manier van schrijven het eindresultaat? Hoe zouden mijn teksten anders zijn als ik ze op een ouderwetse typemachine in elkaar zou hameren, of ze zelfs volledig met de hand zou schrijven? Zou ik in het laatste geval bijvoorbeeld dieper nadenken over mijn zinnen, ze op voorhand al helemaal ‘uitformuleer’, en worden ze daar mooier van? Of zou ik genoegen nemen met minder kwaliteit omdat aanpassen zoveel meer werk kost?
Kevin Hartnett nam de proef op de som, en beschrijft zijn bevindingen en overpeinzingen:
This essay is the first piece of writing I’ve done by hand, start to finish, since 5th grade, 1992. I drafted it using a Uniball Signo pen and black notebook while sitting at my desk. I edited it in the same way. When it came time to enter the essay into the computer so that it could appear on this website, I typed it in almost exactly as I’d put it down on paper.
Hoe begin je het eerste hoofdstuk van je eerste boek? Met een citaat uit The Big Bang Theory natuurlijk! Of toch maar niet? Hoe dan ook, hieronder mijn eerste poging tot een openingsparagraaf van mijn deeltjesboek. Een stuk tekst dat inmiddels alweer volledig vervangen is, en ach, wat kan ik anders nog doen met zo’n deleted scene dan hem hier posten?
Over het filmpje van het Higgsmechanisme, gemaakt door Wouter van Joolingen, blogde ik eerder “jammer genoeg met punten, cirkels en golfjes in plaats van kleine journalistjes, Ruttetjes, Wildersjes en Van Joolinkjes”. Dat liet Van Joolingen niet op zich zitten; zie hier zijn versie 2.0 van het filmpje:
Overigens zit één aspect van de politieke Higgs-analogie niet in Van Joolingens Nederlandse versie, realiseerde ik me later. In het origineel representeren de journalisten geen afzonderlijke Higgs-deeltjes, maar zijn ze samen het Higgs-veld; ze kennen samen massa toe aan Wilders en Rutte door hen de doorgang te belemmeren. Pas als de journalisten te hoop lopen om een gerucht met elkaar te delen, is er sprake van een Higgs-deeltje.
In banen rond zogenoemde rode dwergsterren zouden zich bijna 100 miljard potentieel bewoonbare planeten bevinden, zo schreven we enkele weken geleden. Hierbij wilde ‘potentieel bewoonbaar’ zeggen dat we het hebben over zogenoemde superaardes die tussen de één en tien keer zo zwaar zijn als de aarde en waar bovendien de afstand tot de ster waar ze een baan omheen beschrijven zodanig is, dat er een temperatuur zou kunnen heersen waarbij water vloeibaar is. Helaas lijkt nieuw onderzoek erop te wijzen dat er flink gesneden moet worden in het aantal rode-dwerg-planeten dat daadwerkelijk leven kan herbergen. De reden: een deel ervan zou al zijn eventuele water in de loop der tijd zijn kwijtgeraakt.
Eerder schreef ik op dit blog waarom het verhaal van de neutrino’s die sneller dan het licht zouden zijn gegaan nog niet was afgelopen: er waren twee fouten geïdentificeerd die een tegengesteld effect op de reistijd van de neutrino’s hadden gehad. En aangezien één van beide fouten volgens een bericht op de Science-site precies het verschil tussen de verwachte en de gemeten reistijd zou verklaren, zou de andere fout weer zo’n verschil introduceren. Netto resultaat: neutrino’s die nog steeds een tikje sneller dan het licht gingen.
Dit blogje van theoretisch natuurkundige Matt Strassler, onder meer geschreven op basis van berichten in de Italiaanse pers en een mini-workshop, heeft me verteld wat ik nog wilde weten om het supersnelle-neutrino-boek te kunnen sluiten. Het blijkt dat fout 1, die het eerste naar buiten kwam en draaide om een verkeerd aangesloten glasvezelkabel, de neutrinoreistijd 73 nanoseconden korter deed lijken dan hij daadwerkelijk was (en dus niet 60, zoals Science meldde). Trek je daar de bijdrage van fout 2 van af, dan kom je op een reistijd die circa 60 seconden korter leek dan hij was. Daarmee komen we uit op neutrino’s die niet sneller dan het licht reisden, maar met nagenoeg de lichtsnelheid. En dat is wat je van dergelijke vederlichte en nauwelijks te stoppen deeltjes zou verwachten.
Hiermee is de kous wat mij betreft wél af: er is nu bepaald hoeveel gewicht beide fouten in de schaal hebben gelegd en samen laten die het opmerkelijke resultaat van afgelopen najaar verdwijnen. De check die binnenkort met een nieuwe neutrinobundel uit CERN en vier neutrinoexperimenten onder de Gran Sasso-berg zal worden gedaan, voelt daarmee aan als niet veel meer dan een formaliteit; een allerlaatste nagel in een al heel behoorlijk dichtgetimmerde doodskist.
Wouter van Joolingen geeft op zijn weblog een geüpdate en genationaliseerde versie van de beroemde Higgs-analogie van David Miller:
Stel je de ruimte voor bij het hek van het Catshuis waar de regering in overleg is over de bezuinigingen. Enkele tientallen journalisten staan daar te wachten op nieuws. Als ik daar over loop, zal ik dat gewoon kunnen doen zonder gehinderd te worden. Als echter Mark Rutte of Geert Wilders langs zou komen, zouden alle journalisten om hen hen drommen en kunnen ze zich met moeite voortbewegen. De journalisten zijn Higgsdeeltjes, ik ben een massaloos foton en Rutte en Wilders zijn deeltjes met massa.
Met het programma SimSketch bracht hij deze uitleg van het mechanisme in beeld – jammer genoeg met punten, cirkels en golfjes in plaats van kleine journalistjes, Ruttetjes, Wildersjes en Van Joolinkjes:
Klik hier voor Van Joolingens complete blogpost over het filmpje.
Normaal gesproken heeft een hyena het niet bepaald zwaar in Noord-Ethiopië. De bevolking gooit slachtafval en karkassen van dode lastdieren namelijk doorgaans gewoon op straat; een prima bron van voedsel voor de aaseters. Maar in de vastentijd hebben de hyena’s een probleem: wekenlang wordt er niet geslacht en dus verschijnt er ook veel minder eten voor de dieren aan de kant van de weg. Hoe overleven ze die magere tijden? Dat besloot Gidey Yirga van de Ethiopische Melkelle-universiteit te onderzoeken.
Ed zag er bedrukt uit. Hij had net een gesprek gehad met de manager van het hotel. We mogen volgend jaar weer niet terugkomen, klaagde hij. Ieder jaar ben ik 6 maanden bezig om een goed conferentieoord voor een redelijke prijs te vinden. En altijd krijg ik al na twee dagen te horen dat we het volgende jaar niet meer welkom zijn. Ik was nogal verbaasd. Wat kon de reden zijn? Televisies door de ruiten, kotsen in de pool, male-only groepsseks met cocaïne overdoses in de fitnessruimte? Ik was er niet van op de hoogte dat zich dat soort excessen voordeed. Integendeel, mompelde Ed vermoeid. Hij nam een slok bier en schudde moedeloos zijn hoofd. Integendeel? Ik keek Ed vragend aan. Hij had niet veel aansporing nodig om zijn frustratie te verwoorden.
Erg leuk blogje van Marco de Baar over de vraag waarom natuurkundeconferenties nooit twee keer in hetzelfde hotel worden gehouden…