Categorieën
Overige wetenschap

RIVM maakt plan van aanpak voor invloed klimaat op gezondheid

“Onvoldoende kennis om gezondheid in Nederland te beschermen tegen klimaatverandering.” Zo luidde vorige week de kop boven een persbericht van het RIVM. Om dat gat in onze kennis te kunnen dichten, stelde het instituut in opdracht van het ministerie van VWS een plan van aanpak op. Daarin is te vinden welke vragen we moeten beantwoorden om te weten wat de klimaatverandering gaat doen met onze fysieke én mentale gezondheid.

Ik sprak met de projectleider klimaat van het RIVM over dit nieuwe rapport over klimaat en gezondheid – waarvan je je kunt afvragen hoeveel er nu mee gaat gebeuren. Dat is schijnbaar wel de makke bij het RIVM; dat zoekt iets uit in opdracht van kabinet A, maar levert vervolgens haar bevindingen in bij kabinet B (want tja, zo’n onderzoek kost wel een aantal jaren), dat heel andere prioriteiten kan hebben en het dus in een la legt.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Sterrenkunde

Recordaantal elementen herkend in één ster

Hoe ontstaan de elementen waar alles om ons heen van gemaakt is? Voor de zwaardere atoomsoorten zijn we daarbij aangewezen op gewelddadige gebeurtenissen in het heelal: botsende neutronensterren of zware sterren die als supernova exploderen. Om dat proces beter te kunnen doorgronden, hebben astronoom Ian Roederer (Universiteit van Michigan) en collega’s zoveel mogelijk elementen geïdentificeerd in de ster HD 222925.

Onder andere blijkt deze ster in het sterrenbeeld Toekan een aantal metalen te bevatten waar de harten van ons aardbewoners altijd sneller van gaan kloppen: zilver, goud en platina. Maar ook de elementen wolfraam, molybdeen, osmium en iridium, om er maar vier te noemen, maken deel uit van de ster.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Salamander blijkt vaardige vlieger

Bij vliegende dieren denk je in eerste instantie aan vogels, en in tweede instantie misschien aan vleermuizen. Maar er zijn ook andere dieren die niet zomaar te pletter vallen. Zoals salamanders van de soort Aneides vagrans – ‘zwervende salamanders’ – die voorkomen in sequoia’s, die tot de hoogste bomen ter wereld behoren. Hoewel deze amfibieën, in tegenstelling tot bijvoorbeeld vliegende eekhoorns, niet zijn voorzien van duidelijk zichtbare lichaamsdelen die het zweven makkelijker maken, blijken ze toch heel aardige vliegers.

Dat constateren Christian Brown, bioloog aan de Universiteit van Zuid-Florida, en collega’s op basis van onderzoek in een speciaal gebouwde windtunnel. Daar lieten ze salamanders van vier verschillende soorten in vallen, terwijl ze ze met hogesnelheidscamera’s filmden vanuit drie hoeken.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Ik ben geloof ik wel fan van het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology, trouwens, waar deze studie in is gepubliceerd. Lekker korte, to the point papers, en de drie waar ik de afgelopen paar maanden nieuwsberichten over heb geschreven, waren volgens onafhankelijke deskundigen allemaal prima. Terwijl ik de laatste tijd behoorlijk wat onderzoeken voorbij heb gekomen waar, laat ik het voorzichtig zeggen, wel een en ander aan mankeerde.

Categorieën
Sterrenkunde

Aardse data op (of in) de maan?

Vorig jaar schreef Scientias al over plannen om zaden, sporen, sperma en eicellen van 6,7 miljoen soorten op te bergen in gangenstelsels onder het maanoppervlak. Het Amerikaanse bedrijf Lonestar wil iets soortgelijks gaan doen, maar dan met belangrijke data.

“Ik vind het onbegrijpelijk dat we onze kostbaarste bezittingen – onze kennis en data – alleen hier op aarde bewaren”, zegt Chris Stott, CEO van Lonestar, tegenover de Britse IT-site The Register. “We moeten ze veiligstellen op een plek hier ver vandaan.” De maan dus.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Leuk, nog een plannetje voor de maan, naast de voorbeelden die ik behandel in het meinummer van Eos. (Zie ook dit bericht voor New Scientist.)

Geen idee wat er allemaal van gaat komen, maar op een bepaalde manier inspireert het me wel. Voelt een beetje als de eerste, heel voorzichtige stapjes richting een The Expanse-achtig zonnestelsel.

Categorieën
Overige wetenschap

Algen voorzien processor meer dan een jaar van energie

Rond 2035 zouden we naar schatting een biljoen apparaatjes moeten hebben, aangesloten op het Internet of Things. Maar waar moeten al die apparaatjes hun energie uit halen?

Batterijen zijn niet handig, schrijven biochemicus Paolo Bombelli van de Universiteit van Cambridge en collega’s in het tijdschrift Energy & Environmental Science, want die bevatten moeilijk te winnen materialen en raken uiteindelijk leeg. En veel van de huidige manieren om ter plekke energie te verzamelen, zoals zonnecellen, kunnen nadelen voor het milieu met zich meebrengen.

Het alternatief dat Bombelli en zijn team voor het voetlicht brengen: laat een verzameling algen de klus klaren. Met behulp van de energie die deze micro-organismen uit niets dan zonlicht halen, wisten Bombelli en zijn team een (weliswaar erg zuinige) computerprocessor een jaar lang aan de praat te houden.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Sterrenkunde

Hoe geef je Mars een magneetveld?

Na de aarde is Mars de meest leefbare planeet van ons zonnestelsel – maar stel je daar niet al te veel bij voor. De gemiddelde temperatuur aan het oppervlak is zo’n 60 graden onder nul. De atmosfeer bevat nauwelijks zuurstof. En de luchtdruk is er zo laag dat het water in je longen, ogen en speeksel er spontaan van zou gaan koken. Een verblijf op Mars komt daardoor neer op: lekker in je (hopelijk) veilige habitat blijven, op een incidentele wandeling in astronautenpak na.

Tenzij… we Mars weten te ‘terraformen’. Oftewel: de omstandigheden op onze buurplaneet zo naar onze hand zetten dat we er wél naar buiten kunnen lopen zonder binnen de kortste keren het loodje te leggen.

Een belangrijke stap is dan het aanleggen van een magneetveld. Natuurkundige Ruth Bamford van het Britse Rutherford Appleton Laboratory heeft nu samen met collega’s verschillende manieren doorgerekend waarmee we dat voor elkaar kunnen krijgen. Ergens in de verre, verre toekomst. Als we dat héél, héél graag zouden willen.

Lees het hele artikel – eerder verschenen in KIJK 4/2022 – nu op de KIJK-site!

Categorieën
Overige wetenschap

Hebben Viagra-gebruikers een grotere kans op oogafwijkingen?

Naar schatting zo’n 150.000 Nederlanders gebruiken Viagra, vooral om erectiestoornissen tegen te gaan. Een flink aantal, dus dan wil je wel goed weten wat precies de bijwerkingen zijn. Zo zou de kans op verschillende oogafwijkingen groter zijn als je Viagra gebruikt, of een van de minder bekende concurrenten. Maar echt grondig is dat verband nooit onderzocht. Een nieuwe, grote studie probeert daar verandering in te brengen.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Hoe zien aliens eruit?

Die vraag beantwoord ik – een beetje – in het coververhaal van het meinummer van KIJK.

Preciezer is de vraag: wat kan de aardse evolutie ons vertellen over leven op andere planeten? Welke eigenschappen delen de organismen hier waarschijnlijk met organismen die zijn ontstaan hier lichtjaren vandaan, onder heel andere omstandigheden?

KIJK 5/2022
Categorieën
Overige wetenschap

Longo’s langlevendieet en het dilemma van een tegenvallende studie

Het klinkt als hét dieet dat alle andere overbodig maakt: het longevity diet van Valter Longo en Rozalyn Anderson, letterlijk vertaald het langlevendieet. Na honderden wetenschappelijke artikelen te hebben doorgespit, komen deze twee onderzoekers in het tijdschrift Cell met een aantal concrete tips.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Sterrenkunde

Drie aardscheerders blijken toch geen gevaar

Als een planetoïde of komeet de aarde raakt, kan dat enorme gevolgen hebben – vraag maar aan de dino’s. Daarom houden de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en diens Amerikaanse evenknie NASA een Risk List bij met planetoïden die binnen honderd jaar kans maken in te slaan op onze planeet. Van die lijst zijn recent drie exemplaren geschrapt, die bij nader inzien toch geen gevaar voor ons vormen.

Dat was mogelijk dankzij het werk van de Groningse sterrenkundige Teymoor Saifollahi en collega’s. Zij lichtten honderdduizenden foto’s door, op zoek naar zogenoemde aardscheerders: kleine objecten die in hun baan rond de zon in de buurt van de aarde komen.

Lees het hele bericht bij Scientias. (Alweer wat ouder bericht; ik loop wat achter met doorplaatsen…)