Categorie: Overige wetenschap

Categorieën
Overige wetenschap

Val je af door stevig te ontbijten?

Ontbijt

Een calorie is een calorie, zou je zeggen. Of je hem nu ’s ochtends of ’s avonds binnenkrijgt, hij vertegenwoordigt dezelfde hoeveelheid energie. Of ligt het toch niet zo simpel? Er zijn ook allerlei aanwijzingen dat het tijdstip waarop je je grootste maaltijd van de dag eet wel degelijk uitmaakt. Bijvoorbeeld als je probeert af te vallen.

Een nieuw onderzoek, geleid door Alexandra Johnstone, hoogleraar menselijke eetlustcontrole aan de Universiteit van Aberdeen, concludeert nu: nee, als je stevig ontbijt, verbrand je niet meer calorieën dan wanneer je stevig dineert. Tegelijkertijd kan het nog steeds handig zijn om je calorieën vooral ’s ochtends binnen te krijgen. Hoe zit dat?

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Lees verder “Val je af door stevig te ontbijten?”
Categorieën
Overige wetenschap

De waarheid over de oertijd

Al een flinke tijd geleden zag ik een tweet van Charles Mann, auteur van onder meer 1491, 1493 en The wizard and the Prophet, over het toen nog niet verschenen boek The Dawn of Everything, van antropoloog David Graeber en archeoloog David Wengrow, dat ons al te simplistische beeld van de prehistorie en de overstap naar de landbouw overtuigend zou aanpakken.

Interessant, dacht ik meteen, want op mijn verlanglijstje stond al langer een artikel over de neiging om ‘de oertijd’ af te schilderen als één lange periode waarin iedereen wereldwijd tienduizenden jaren lang min of meer hetzelfde deed. Dat was niet zo, vertelde Luc Amkreutz me naar aanleiding van dit onderzoek – waardoor je ook de nodige vraagtekens kunt zetten bij wetenschappers en auteurs die hun lezers graag het idee willen geven dat er bijvoorbeeld één steentijddieet was, of één taakverdeling tussen mannen en vrouwen. The Dawn of Everything zou een mooie extra bron zijn voor zo’n artikel, dacht ik.

Lees verder “De waarheid over de oertijd”
Categorieën
Overige wetenschap

Hoe nuttig is wetenschapsnieuws eigenlijk?

Gisteren postte ik hier de link naar mijn voorlopig laatste bericht voor de wetenschapsnieuwssite Scientias. Ik verving een paar maanden een vaste medewerker die een tijdje wat minder werkte tikte en die periode is nu voorbij; vandaar.

Lees verder “Hoe nuttig is wetenschapsnieuws eigenlijk?”
Categorieën
Overige wetenschap

Geluid verzacht pijn bij muizen – maar alleen als het 5 decibel harder is dan de omgeving

Dat muziek, of breder: geluid, pijn kan verlichten, is al decennialang bekend. Maar hoe precies is nog steeds een mysterie. Een team van Chinese en Amerikaanse wetenschappers licht nu een tipje van de sluier op met experimenten bij muizen.

Bij die dieren blijkt het weinig uit te maken of er klassieke muziek, onprettig klinkende muziek of ruis te horen is. Wel moet wat de muizen te horen krijgen nét iets luider klinken dan het omgevingsgeluid.

Verder hebben de onderzoekers voor het eerst laten zien dat er een verbinding is tussen het hersengebied waar geluid wordt verwerkt en het gebied dat allerlei informatie vanuit de zenuwen – waaronder pijn – doorsluist.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

‘Mondkapje maakt risico’s roken groter’

Roker met mondkapje
Foto: maja7777 via Pixabay

Vanwege de coronapandemie hebben mensen wereldwijd de afgelopen paar jaar behoorlijk wat uren met een mondkapje op rondgelopen. Brengt dat voor rokers nog extra risico’s met zich mee? Dat besloten cardioloog Ignatios Ikonomidis van de Universiteit van Athene en collega’s te onderzoeken. Hun conclusie: na een dienst met mondkapje ademen rokers flink meer koolstofmonoxide uit dan zonder mondkapje. Ook lijken hun bloedvaten daar minder goed door te werken.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Urine geeft Afrikaanse akkers flinke boost

Parelgierst
Foto: Shanmugamp7/CC BY-SA 3.0

Dat planten beter gaan groeien van urine, is al duizenden jaren bekend. Het spul bevat dezelfde stofjes als kunstmest: fosfor, stikstof en kalium. Toch wordt menselijke plas niet grootschalig ingezet binnen de landbouw – ook niet in gebieden waar de alternatieven te duur zijn.

Een team van onderzoekers uit Niger, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk heeft nu bekeken of met name boerinnen uit Niger baat kunnen hebben bij urine als mest. En dat blijkt inderdaad het geval te zijn.

Lees het hele bericht bij Scientias. Ik broed nog op een breder artikel over het onderwerp voor ’t een of andere medium.

Links parelgierst die is bemest met menselijke urine (‘oga’), rechts hetzelfde gewas waarbij dat niet is gebeurd. Foto: Agronomy for Sustainable Development (2021). DOI: 10.1007/s13593-021-00675-2

Categorieën
Overige wetenschap

Welke rol speelden bosbranden bij de grootste massa-uitsterving?

Bosbrand en massa-uitsterving
Illustratie: Victor O. Leshyk

Zo’n 252 miljoen jaar geleden vond de grootste massa-uitsterving in de geschiedenis van de aarde plaats: de Perm-Trias- of PT-extinctie. Onder andere legde 81 procent van de soorten in zee het loodje, alsmede 70 procent van de gewervelde diersoorten op het land. Hoe die ramp precies verliep, is al jaren onderwerp van onderzoek.

Nu doen paleontoloog Chris Mays van University College Cork in Ierland en Stephen McLoughlin van het Zweeds Natuurhistorisch Museum in Stockholm een duit in het zakje. In een nieuwe studie proberen ze de rol die bosbranden destijds speelden op te helderen.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Je poep op de bank zetten: handig of niet?

Je poep laten invriezen voor later: in eerste instantie lijkt het een bizar idee. Maar in tweede instantie klinkt het misschien wel als een heel goed plan. Want stel nu dat je over een x-aantal jaar een ziekte krijgt die verband houdt met het microbioom: de verzameling microben in je darmen. Dan zou het handig kunnen zijn als je met behulp van je eigen poep je microbioom kunt ‘resetten’. Daarom pleiten de Amerikaanse wetenschappers Shanlin Ke, Scott Weiss en Yang-Yu Liu in het tijdschrift Trends in Molecular Science voor een poepbank met poepmonsters. De vraag is alleen of het daar niet wat vroeg voor is.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Algoritme voorspelt misdaad én beoordeelt inzet politie

Crime scene
Foto: Gerd Altmann via Pixabay

Wat ooit een onderwerp was voor een sciencefictionfilm, is hard op weg werkelijkheid te worden: een computer die voorspelt waar en wanneer er een misdaad plaatsvindt. Datawetenschapper Ishanu Chattopadhyay van de Universiteit van Chicago en collega’s hebben nu een algoritme ontworpen dat hier behoorlijk goed in is.

En daar kun je meer mee dan alvast politie naar een aankomende crime scene sturen, schrijven de onderzoekers. Je kunt er ook mee bepalen of de politie zijn middelen wel eerlijk over rijke en armere wijken verdeelt.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Haaien vluchten weg na slachtpartijen door orca’s

Aangespoelde witte haai
Foto: Hennie Otto/Marine Dynamics/Dyer Island Conservation Trust

Witte haaien zijn ontegenzeggelijk indrukwekkende beesten. Ze kunnen 6 meter lang worden en tot 2500 kilogram wegen – oftewel: meer dan een gemiddelde auto. Maar ook in de zee geldt ‘baas boven baas’. Orca’s kunnen wel 9 meter lang worden en meer dan 6600 kilogram wegen. En aan de Zuid-Afrikaanse kust hebben twee van deze killer whales zich op de lokale wittehaaienpopulatie gestort. Waarna, zo schrijven marien bioloog Alison Towner van de Rhodes-universiteit in Makhanda en collega’s in een nieuw artikel, de haaien het haai… hazenpad kozen.

Lees het hele bericht bij Scientias.