20 september verschijnt alweer de volgende KIJK, met als coveronderwerp zelfsturende auto’s. Mijn belangrijkste geschreven bijdrage deze keer: de rubriek ‘In 5 minuten… bier’. (Hier vast één van de stukjes.) Omdat het niet altijd over parallelle universums en deeltjesversnellers kan gaan, zullen we maar zeggen. (Idee voor deze rubriek was trouwens van afkomstig van beeldredacteur Margriet, die ik volgens mij nog nooit een druppel alcohol heb zien drinken – en al zeker geen biertje.)
Auteur: Jean-Paul
Virussen die leven in zoogdieren kunnen enorm veel problemen opleveren voor de mens. Denk aan HIV of ebola. Het lijkt daarom een goed idee om zoveel mogelijk ‘zoogdiervirussen’ onder de loep te nemen vóórdat ze naar ons overspringen en een pandemie veroorzaken. En volgens viroloog Simon Anthony en collega’s is dat nog best te doen, want het aantal te onderzoeken virussen valt relatief mee.
Machines uit het dagelijks leven kun je beter laten lopen met een smeermiddel, dat de wrijving tussen de bewegende delen verkleint. Maar op nanoschaal werkt die truc niet: dan gedraagt het smeermiddel zich niet meer als een vloeistof. Promovendus Matthijs Panman van de Universiteit van Amsterdam en collega’s hebben nu echter een alternatief gevonden: met een beetje water kun je nanomachines veel sneller laten werken.
Nu te koop: KIJK 10/2013, over gentech
Alweer in de winkel sinds vrijdag 23 augustus, maar nog niet eraan te gekomen hierover te bloggen: KIJK 10/2013. Een aanrader, vooral vanwege het coverartikel ‘Het gentechdillemma’. Hierin zet wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen (co-auteur van het heel geslaagde boek Eet mij) uiteen wat er nu precies klopt van alle kritiek op genetisch gemodificeerde gewassen. Op basis van wetenschappelijke publicaties, en daarmee een mooi tegengif voor alle teksten online die hun publiek bang of boos maken met een, laten we zeggen, vaak wat minder goed onderbouwing (maar daardoor niet minder beslist van toon – integendeel). De hoeveelheid pissige mails uit het anti-kamp valt tot nu toe erg mee (of hebben mij nog niet bereikt, dat kan ook) en de discussie op onze site tussen een lezer en Ronald laat zien dat je best inhoudelijk en rationeel kunt praten over het onderwerp. Als we dat met ons artikel hebben kunnen bereiken, ben ik een tevreden man.
KIJK 10/2013 ligt nog tot en met 19 september in de winkel en kost 5,25 euro. Het nummer is ook online te bestellen, zonder verzendkosten.
Filmpje: gekidnapte asteroïde onderzocht
Ik schreef er al eerder over op de KIJK-site: het voornemen van de NASA om met een onbemand ruimteschip een kleine near-Earth asteroïd in een soort zak te verpakken en in een baan rond de maan te brengen. Vervolgens zou een bemande missie naar de asteroïde afreizen. Deze animatie toont – begeleid door muziek die niet zou misstaan in een Batman-film – wat precies de bedoeling is als de asteroïde eenmaal in zijn nieuwe baan zit:
Een bekende lezer! Ondernemer Michiel Mol, onder andere CEO van het ruimtetoerismebedrijf Space Expedition Corporation (SXC), werd op 17 augustus in Het Financieele Dagblad onder meer gevraagd: “Wat gaat er mee in de reiskoffer?” Zijn antwoord:
“Geen e-reader, ik ben van de papieren boeken. Studieboeken vooral, over de impact van nanotechnologie op de maatschappij. Nerd stuff, ja. Het boek waar ik nu mee bezig ben, is De deeltjesdierentuin, van Jean-Paul Keulen. Over higgsdeeltjes en neutronen.”
(Zou hij neutrino’s gezegd of bedoeld hebben? Over neutronen zeg ik niet zo heel veel…)
Dus dat je het even weet, Deeltjesdierentuin-lezer: je bevindt je in goed gezelschap :) Benieuwd wat Mol ervan vindt…
Scott en Mark Kelly heten ze: de tweelingbroers die in 1996, na een carrière als testpiloot bij de Amerikaanse marine, allebei als astronaut werden geselecteerd. Inmiddels hebben ze er bij elkaar opgeteld zeven missies op zitten. In 2015 mag Scott naar het internationale ruimtestation ISS, voor een verblijf van een jaar. Mark (niet te verwarren met) blijft op aarde. Beiden worden tijdens die periode genetisch in de gaten gehouden, om te zien wat voor verschillen er in hun DNA ontstaan.
Waarom onzin soms nodig is
Er wordt een hoop onzin geschreven; waar. En als ergens onzin wordt geschreven, moet iemand die het beter weet vooral even aan de bel trekken; ook waar.
Punt? Nou nee. Niet elke tik op de vingers die uitgedeeld kán worden, móét uitgedeeld worden. Soms moet je accepteren dat, in het stukje tekst waar het om draait, fout misschien wel goed genoeg is. Of zelfs beter dan goed.
Hoe haalbaar is de Hyperloop?
Een dubbele buis waarin je met snelheden tot 1300 kilometer per uur van de ene naar de andere stad reist? Klinkt cool, zeker. Maar is Elon Musks afgelopen maandag gepresenteerde Hyperlook ook haalbaar? Natuurkundige Stephen Grenade ziet het op de autosite Japolnik duister in: “I don’t see us getting a Hyperloop any time soon.” En ook anderen zien beren op de high-tech-weg.
Lees het hele bericht op de KIJK-site! (En hier nog mijn kortere berichtje van aflopen dinsdag.)
Zwaar licht en donkere energie
Onderwerpen voor De deeltjessafari, mijn boek-in-de-maak over hypothetische deeltjes, blijven zich maar aandienen. Een paar weken geleden zag ik een aardige paper over de mogelijkheid dat het foton een héél kleine massa heeft (zwaar licht, met andere woorden), iets waarvan ik zelf niet wist dat het kon. Nu weer een idee van Lawrence Krauss (KIJK-interview, boekrecensie) en collega James Dent dat het higgsdeeltje ‘gebruikt’ om donkere energie te verklaren, op een manier die doet denken aan het seesawmechanisme dat aannemelijker moet maken waarom neutrino’s zo licht zijn. (Zie hoofdstuk 8 van De deeltjesdierentuin.) En zo blijven er maar nieuwe twists voor het verhaal van de deeltjesfysica bedacht worden, vaak in combinatie met een nieuw deeltje.
Mocht iemand trouwens zo’n verse theorie tegenkomen (en dan wel van een beetje respectabele wetenschapper natuurlijk, opgeschreven als paper), laat het me dan vooral even weten. Mogelijk is het iets voor mijn boek! Al begint zo langzaamaan wel duidelijk te worden dat ik niet élk hypothetisch deeltje plus bijbehorende theorie in De deeltjessafari zal kunnen behandelen. Daarvoor zijn het er simpelweg te veel.