Die vraag beantwoord ik – een beetje – in het coververhaal van het meinummer van KIJK.
Preciezer is de vraag: wat kan de aardse evolutie ons vertellen over leven op andere planeten? Welke eigenschappen delen de organismen hier waarschijnlijk met organismen die zijn ontstaan hier lichtjaren vandaan, onder heel andere omstandigheden?
‘Oudste fossielen ter wereld ontdekt in Canada’, kopte Scientias vijf jaar geleden. Geochemicus en astrobioloog Dominic Papineau beweerde toen met collega’s in een steen van tussen de 3,75 tot 4,28 miljard jaar geleden sporen te zien van microben. Dat leven zou dan dus mogelijk maar een paar honderd miljoen jaar na de vorming van de aarde zijn ontstaan.
Destijds leidde dat tot flink wat kritiek onder vakgenoten. Nu komt team-Papineau met een nieuw wetenschappelijk artikel, gebaseerd op nader onderzoek van dezelfde steen. Weet dat de critici wel te overtuigen?
Lees het hele bericht bij Scientias.
De periode van 115.000 tot 500 jaar – het late Kwartair – was geen gemakkelijke tijd voor zoogdieren. Waarschijnlijk door toedoen van snelle klimaatveranderingen (ijstijden die kwamen en gingen) en de mens die zich over de aarde verspreidde, legden flink wat diersoorten het loodje. Maar welke factoren bepaalden hoe groot de kans was dat zo’n soort verdween of juist niet? Op die vraag stortten zoöloog Jacob Dembitzer van de Universiteit van Tel Aviv zich met collega’s.
De uitkomst van hun onderzoek: zoals al bekend was, waren grotere dieren in het nadeel. Maar óók een belangrijke factor blijkt het hersenvolume: hoe groter dat was, des te beter de overlevingskansen van een soort.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Vanille zullen de meesten onder ons een prettig ruikend goedje vinden. Maar is dat zo overal ter wereld? Of zegt dat alleen iets over wat onder westerlingen de norm is, en denken mensen uit andere culturen daar heel anders over?
Het antwoord op die vraag hadden wetenschappers tot nu toe niet echt. Ja, er is wel allerlei onderzoek gedaan naar het verband tussen hoe een stofje chemisch in elkaar steekt en hoe lekker mensen het vinden ruiken. Maar de proefpersonen kwamen dan vrijwel altijd uit ‘onze hoek van de wereld’.
Daar hebben Artin Arshamian van het Karolinska-instituut in Zweden en collega’s nu verandering in gebracht door mensen uit negen groepen, verspreid over de wereld, tien verschillende geuren te laten ruiken. En daaruit blijkt: cultuur speelt maar een heel kleine rol.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Toen dierentuinen nog veel minder ruim opgezet waren dan nu, zag je geregeld een ijsbeer, tijger of leeuw in zijn kooi voortdurend heen en weer lopen. Maar ook veel honden vertonen dit soort herhalend gedrag. Ze rennen bijvoorbeeld achter hun eigen staart aan, bijten op hun achterpoot, staren naar schaduwen of happen in de lucht. Gedrag waar de dieren zelf last van kunnen hebben, en dat een nadelig effect kan hebben op de relatie tussen hond en eigenaar.
Maar onder welke omstandigheden laten honden dat soort gedrag het vaakst zien? Dat onderzochten hoogleraar diergeneeskundige biowetenschappen Hannes Lohi en collega’s van de Universiteit van Helsinki. Ze lieten de eigenaren van 4436 honden een vragenlijst invullen en publiceren daar nu over in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Het wordt warmer op aarde – met meer uitzonderlijk hete dagen als een van de gevolgen – én onze planeet verstedelijkt. Wat heeft de combinatie van die twee ontwikkelingen voor effect op dieren? Dat onderzocht gedragsecoloog Ivett Pipoly van de Universiteit van Pannonia in Hongarije met collega’s door nesten met jonge koolmezen te bestuderen. De uitkomst: koolmeesjes in de stad lijken beter bestand tegen hitte dan meesjes op het platteland.
Lees het hele bericht bij Scientias.
Doktertje spelen is niet aan mensen voorbehouden: ook dieren houden er allerlei behandelingen op na. Zo zijn er kapucijnapen die zich tegen muggen beschermen door zich in te smeren met het gif van miljoenpoten en mieren die hars in hun nesten verwerken om microben en schimmels te weren. Nu blijken chimpansees – in elk geval een aantal exemplaren dat behoort tot een groep in Gabon – hun wonden te behandelen met insecten.
Lees het hele bericht op de wetenschapsnieuwssite Scientias, waar ik de komende tijd één dag per week een vaste medewerker vervang.
Deze week verschenen: het septembernummer van New Scientist – of editie 80, zoals wij liefkozend zeggen op de redactie.
De suikers in ons lichaam zijn altijd rechtshandig. Hetzelfde geldt voor de bouwstenen van ons DNA – die suikers bevatten – en voor onze DNA-moleculen in zijn geheel. De aminozuren waar het aardse leven gebruik van maakt, zijn dan weer linkshandig. Waar dat door komt, is niet duidelijk; er circuleren allerlei mogelijke verklaringen. Astrofysici Noemie Globus van de New York-universiteit en Roger Blandford van de Stanford-universiteit richten hun pijlen op een buitenaardse dader. Volgens hen zou het heel goed zo kunnen zijn dat kosmische straling het aardse leven zijn voorkeur voor bepaalde moleculen meegaf.
Om te laten zien wat er mogelijk is met eencelligen die met licht zijn aan te sturen, hebben Italiaanse wetenschappers Leonardo da Vinci’s meesterwerk de Mona Lisa uitgevoerd in E. coli-bacteriën.
Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.
