Categorieën
Overige wetenschap

Je poep op de bank zetten: handig of niet?

Je poep laten invriezen voor later: in eerste instantie lijkt het een bizar idee. Maar in tweede instantie klinkt het misschien wel als een heel goed plan. Want stel nu dat je over een x-aantal jaar een ziekte krijgt die verband houdt met het microbioom: de verzameling microben in je darmen. Dan zou het handig kunnen zijn als je met behulp van je eigen poep je microbioom kunt ‘resetten’. Daarom pleiten de Amerikaanse wetenschappers Shanlin Ke, Scott Weiss en Yang-Yu Liu in het tijdschrift Trends in Molecular Science voor een poepbank met poepmonsters. De vraag is alleen of het daar niet wat vroeg voor is.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Algoritme voorspelt misdaad én beoordeelt inzet politie

Crime scene
Foto: Gerd Altmann via Pixabay

Wat ooit een onderwerp was voor een sciencefictionfilm, is hard op weg werkelijkheid te worden: een computer die voorspelt waar en wanneer er een misdaad plaatsvindt. Datawetenschapper Ishanu Chattopadhyay van de Universiteit van Chicago en collega’s hebben nu een algoritme ontworpen dat hier behoorlijk goed in is.

En daar kun je meer mee dan alvast politie naar een aankomende crime scene sturen, schrijven de onderzoekers. Je kunt er ook mee bepalen of de politie zijn middelen wel eerlijk over rijke en armere wijken verdeelt.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Haaien vluchten weg na slachtpartijen door orca’s

Aangespoelde witte haai
Foto: Hennie Otto/Marine Dynamics/Dyer Island Conservation Trust

Witte haaien zijn ontegenzeggelijk indrukwekkende beesten. Ze kunnen 6 meter lang worden en tot 2500 kilogram wegen – oftewel: meer dan een gemiddelde auto. Maar ook in de zee geldt ‘baas boven baas’. Orca’s kunnen wel 9 meter lang worden en meer dan 6600 kilogram wegen. En aan de Zuid-Afrikaanse kust hebben twee van deze killer whales zich op de lokale wittehaaienpopulatie gestort. Waarna, zo schrijven marien bioloog Alison Towner van de Rhodes-universiteit in Makhanda en collega’s in een nieuw artikel, de haaien het haai… hazenpad kozen.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Natuurkunde

10 jaar higgs!

Tien jaar geleden is het alweer: de ontdekking van het higgsdeeltje. Kan me nog goed herinneren dat ik, met CERN-T-shirt aan, via mijn pc de praatjes volgde van de woordvoerders van de LHC-experimenten ATLAS en CMS in Genève. Technische verhalen die langzaam, met voor leken vrij ondoorgrondelijke PowerPoints, gestaag toewerkten naar hun conclusies. En uiteindelijk directeur Rolf-Dieter Heuer die hun verhalen samenvatte met: “As a layman I would now say: I think we have it.”

Een mooi moment – dat nog ietsje mooier was voor mij persoonlijk, omdat ik destijds al maanden werkte aan mijn eerste boek, De deeltjesdierentuin, dat uiteindelijk in november 2012 verscheen. De breed gerapporteerde ontdekking van het higgsdeeltje – met alle vragen die al die berichten en artikelen opriepen – zal de verkoop zeker geen kwaad hebben gedaan.

Lees verder “10 jaar higgs!”
Categorieën
Sterrenkunde

Nee, FAST heeft (hoogstwaarschijnlijk) geen signaal van aliens ontvangen

FAST
Foto: Rodrigo con la G/CC BY-SA 4.0

Het is een indrukwekkend bouwwerk: de Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope, afgekort FAST. Een schotel met een middellijn van 500 meter, ingebed in het landschap van Zuidwest-China. De grootste radiotelescoop aan één stuk ter wereld is het zelfs.

En nu zou dit mega-apparaat mogelijk tekenen hebben opgevangen van intelligent buitenaards leven. Dat schreef althans Science and Technology Daily, de officiële krant van het Chinese ministerie van wetenschap en technologie, op 14 juni. In 2019 zouden “twee groepen signalen” gezien zijn, die van “buitenaardse beschavingen” afkomstig zouden kunnen zijn. Eerder dit jaar zag FAST nog een signaal waar dat voor gold.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overig

Verschenen: New Scientist 101

Hoewel ik alweer een tijdje geen eindredacteur meer ben van New Scientist, draag ik toch nog geregeld een steentje bij aan het blad. Voor de honderd-en-een-ste editie coördineerde ik de recensierubriek Culturelab, waarvoor ik ook het boek De dieetmythe besprak (hier te lezen) en de signaleringen en ‘strooigoedjes’ schreef.

Bijzonderder is dat ik ook het opiniestuk van dit nummer voor mijn rekening nam: ‘Wetenschapsjournalisten zijn niet simpelweg een bron van ruis.’ Aanleidingen waren een column van theoreticus Marcel Vonk en een uitspraak van quantumfysicus Leo Kouwenhoven, die om verschillende redenen de (wetenschaps)journalisten vooral lijken te zien als een sta-in-de-weg bij de communicatie met het grote publiek. Vind ik niet (uiteraard). Waarom precies, lees je op pagina 84 van de nieuwe New Scientist of online, achter de betaalmuur.

New Scientist 101

New Scientist 101 is hier online te bestellen.

Categorieën
Overige wetenschap

Veel schildpadden verouderen niet of nauwelijks

Ongeveer 190 jaar zou hij zijn: de schildpad Jonathan, die rond 1832 op de Seychellen uit zijn ei moet zijn gekropen en die sinds eind negentiende eeuw verblijft op het eiland Sint-Helena. Zo zijn er wel meer gevallen bekend van stokoude schildpadden – maar veel wetenschappelijk onderzoek is er niet gedaan naar veroudering bij deze dieren.

Twee groepen onderzoekers brengen daar nu verandering in, met publicaties in het wetenschappelijke tijdschrift Science. En daaruit blijkt: zowel in het wild als in de dierentuin verouderen veel schildpaddensoorten niet of nauwelijks. Als in: ze zijn uiteraard niet onsterfelijk, maar de kans dat ze in een jaar komen te overlijden, wordt niet groter naarmate ze ouder worden.

Lees het volledige bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

NASA-satelliet krijgt Nederlands meetinstrument

Als je mag meewerken aan een satelliet, vergt dat wel wat geduld. Al in maart 2021 werd het instrument SPEXone, gebouwd door SRON en Airbus Nederland met hulp van TNO, afgeleverd bij het Goddard Space Flight Center in de VS. Maar pas de afgelopen paar weken is SPEXone dan eindelijk op zijn beoogde plek gemonteerd: de NASA-satelliet PACE.

PACE moet vanaf januari 2024 de kleur van de oceanen gaan bepalen. Maar de satelliet gaat ook kleine deeltjes in de atmosfeer meten – met dank aan het instrument SPEXone en zijn Amerikaanse evenknie HARP2. En dat kan cruciale informatie opleveren voor klimaatmodellen.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Sterrenkunde

Het einde van de Bussard ramjet?

We hebben het er in KIJK wel vaker over: eigenlijk zijn de raketten die we nu gebruiken binnen de ruimtevaart helemaal niet handig. Vooral vervelend is dat ze brandstof nodig hebben – brandstof die je dus met je mee moet zeulen. Daar wordt je ruimteschip zwaarder van, en een zwaarder ruimteschip… heeft meer brandstof nodig om op snelheid te komen.

Maar wat nou als je die brandstof niet meeneemt, maar onderweg verzamelt? Dat is het idee achter de interstellar ramjet, die de Amerikaanse kernfysicus Robert Bussard bedacht in 1960. Sciencefictionschrijvers omarmden het idee – zie bijvoorbeeld de klassieker Tau Zero van Poul Anderson – maar natuurkundigen publiceerden er relatief weinig over. Nu heeft de Oostenrijker Peter Schattschneider – natuurkundige én sciencefictionschrijver – de handschoen alsnog opgepakt. Helaas bieden zijn berekeningen weinig hoop.

Lees het hele artikel op de KIJK-site. Het stuk is eerder gepubliceerd in KIJK 5/2022, waar ik ook het coververhaal voor schreef.

Tau Zero heb ik trouwens al jaren in de kast staan, maar nooit gelezen. Binnenkort maar eens verandering in brengen. En dan maar even wegstoppen dat die hele Bussard ramjet waarschijnlijk nooit een realistisch ontwerp zal zijn.

Categorieën
Sterrenkunde

‘Op de maan zijn zuurstof en brandstof te produceren’

ChangE-5 op de maan
Illustratie: China News Service/CC BY 3.0

Als de mensheid straks bases op de maan heeft, is het natuurlijk niet handig als we continu spul vanaf de aarde moeten aanvoeren om de boel daar draaiende te houden. Liever maken we ter plekke de zuurstof die je astronauten inademen en de brandstof die de apparatuur nodig heeft. En dat kan ook, stellen materiaalwetenschapper Yingfang Yao van de Nanjing-universiteit in China en collega’s. Met dank aan de zon én de maan.

Lees het hele bericht bij Scientias.