Auteur: Jean-Paul

Categorieën
Sterrenkunde

Drie telescopen beginnen goedkope jacht op exoplaneten

Het Franse project ExTrA richt zich op planeten die vanaf de aarde gezien voor hun ster langs bewegen. Tijdens zo’n overgang of transit blokkeren deze planeten een klein deel van het sterrenlicht, waardoor de ster tijdelijk net iets minder helder is dan normaal. De ExTrA-telescopen moeten die afname in helderheid waarnemen vanaf het aardoppervlak. Dat doen ze met een vrij bescheiden spiegeldiameter van 60 cm, wat toch genoeg zou moeten zijn om planeten te ontdekken die ongeveer zo groot zijn als de aarde.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur.

Foto: ESO/Petr Horálek
Foto: ESO/Petr Horálek
Categorieën
Natuurkunde

‘Tractor beam’ van geluid laat grote deeltjes zweven

Dat je iets op een bepaalde plek kunt laten zweven met wervels van geluid – akoestische levitatie genaamd – was al bekend. Helaas werkte een dergelijke ’trekstraal’ alleen voor deeltjes kleiner dan de golflengte van het gebruikte geluid. Probeer je een groter deeltje gevangen te houden met een geluidswervel, dan begint het daardoor een draaiende beweging te maken. De baan van zo’n deeltje wordt bovendien gaandeweg steeds wijder, totdat het wegschiet. Asier Marzo en collega’s van de University of Bristol hebben daar nu iets op gevonden. Zij houden deeltjes op hun plaats door links- en rechtsdraaiende geluidswervels snel af te wisselen. Dat levert een gecombineerde ‘virtuele wervel’ op, die wél grotere deeltjes voor langere tijd gevangen kan houden.

Lees het hele bericht op de site van De Ingenieur!

Categorieën
Sterrenkunde

Asteroïden in KIJK, taaldiscussie in New Scientist

Nu in de winkel: de nieuwe KIJK én de nieuwe New Scientist.

KIJK 2/2018In het februarinummer van KIJK schrijf ik over een groepje wetenschappers dat de mogelijkheden heeft bekeken om ‘Oumuamua, de bezoeker uit een ander zonnestelsel, alsnog met een onbemand ruimtescheepje te bereiken. Ook beantwoord ik de lezersvraag of de aarde door een botsing met een asteroïde in een baan dichter bij de zon kan belanden en of dat de temperatuur merkbaar zou doen stijgen.

In New Scientist interview ik taalwetenschapper Marc van Oostendorp over de discussie rond het oprukkende Engels in de Nederlandse universitaire wereld. Wat hem betreft zitten zowel de mensen die pleiten voor alles in het Engels als degenen die het Nederlands streng bewaken ernaast. (Zelf vind ik ook wel iets van de hele kwestie, maar dat moet een keer een aparte blogpost worden, denk ik.)

De nieuwe KIJK ligt in de winkel voor 5,99 euro en is hier online te bestellen. New Scientist kost 8,50 euro en is aan te schaffen via deze pagina.

Categorieën
Sterrenkunde

Donderdag 25 januari: lezing ‘Verstoppertje spelen met aliens’ in Apeldoorn

Let op! Zojuist is bekend geworden dat de lezing niet in Eefde, maar in Apeldoorn zal plaatsvinden!

Komende donderdagavond geef ik voor Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde Triangulum een lezing over originele manieren om buitenaards leven te vinden naar aanleiding van mijn boek Verstoppertje spelen met aliens.

De locatie is zalencentrum Het Hart van Eefde ontmoetingsplek Het Kristal in Apeldoorn; routebeschrijving hier. De lezing begint om 19.30 uur en duurt tot 21.30 uur. (Yup, ik mag twee uur (minus pauze) volpraten!) Toegang is gratis voor leden van Triangulum en haar zusterverenigingen en cursisten van Triangulum/Volkssterrenwacht Bussloo. Overige bezoekers betalen 5 euro toegang. Van tevoren opgeven is niet nodig.

Ik weet nog niet of het ter plekke ook mogelijk zal zijn om het boek aan te schaffen. Uiteraard zet ik wel met alle liefde een krabbeltje in je meegebrachte exemplaar, mocht je dat willen.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Big Science in De Ingenieur

Deze week verschenen: de nieuwe De Ingenieur – en als je eens één editie van dit blad wil proberen, laat het dan deze zijn.

De Ingenieur januari 2018Ik schreef namelijk het vijftien pagina’s tellende coververhaal over Big Science: grote wetenschappelijke installaties, vaak met budgetten van boven een miljard euro, om met name natuur- en sterrenkundige problemen aan te pakken.

Het artikel is opgedeeld in tweepaginaverhalen over de zwaartekrachtgolvendetector Einstein Telescope, de European Spallation Source in Zweden, neutrinodetector KM3NeT, kernfusiereactor ITER en de Square Kilometre Array. (Lees hier vast wat korte samenvattingen met mooie foto’s.) Daarop volgt dan nog een artikel over de volgende generatie deeltjesversnellers: wat komt er na de LHC?

Daarnaast schreef ik de rubriek ‘To do’ (lezingen, tentoonstellingen en andere activiteiten) en de boekrecensie over Life 3.0 van Max Tegmark – in totaal meer dan een kwart van het blad!

Niet iets wat ik gauw nog eens zie gebeuren overigens, en al dat schrijfwerk betekende bovendien dat ik in december een deel van de eindredactie uit handen heb moeten geven. (Er zijn grenzen aan wat ik op een dag gedaan krijg.) Maar toch: stiekem best trots!

De digitale versie van deze editie is hier te koop voor 7,50 euro.

Categorieën
Overig

Jaarlijstje: mijn favoriete boeken van 2017

Boven dit stukje stond eerst ‘De beste boeken van 2017’, maar dat zou een al te grote leugen zijn: ik denk dat überhaupt niemand genoeg gelezen kan hebben om dat te kunnen bepalen en ik al zeker niet (daarvoor doe ik naast lezen te veel andere dingen). Bovendien ben ik, sinds ik de boekenrubriek van KIJK niet meer coördineer, het overzicht een beetje kwijt van wat er allemaal verschijnt en is de instroom van nieuwe titels ook wat opgedroogd. Dat gezegd hebbende: ik heb wel netjes op Goodreads bijgehouden wat ik dit jaar allemaal gelezen heb en daar kan ik natuurlijk best een paar favorieten uit kiezen.

Lees verder “Jaarlijstje: mijn favoriete boeken van 2017”
Categorieën
Sterrenkunde

Kunnen we ‘Oumuamua nog inhalen?

Ons zonnestelsel heeft bijzonder bezoek gehad: eind oktober ontdekten Hawaiiaanse onderzoekers ‘Oumuamua, het eerste object afkomstig uit een ander planetenstelsel dat we hebben waargenomen. Voor astronomen zou een droom uitkomen als ze deze unieke ruimterots van dichtbij zouden kunnen bestuderen. Want nooit eerder hebben we de kans gehad om een sample van buiten ons zonnestelsel onder de loep te nemen. Probleem is alleen dat ‘Oumuamua momenteel van ons zonnestelsel vandaan beweegt met een snelheid van tientallen kilometers per seconde. Als je dan vervolgens bedenkt dat het snelste door mensen gebouwde ruimteschip ‘maar’ rond de 17 kilometer per seconde gaat, zou je zeggen: kans gemist. Die halen we nooit meer in. Maar wat als we dat nu toch proberen?

Nu te lezen op de KIJK-site: de nieuwe aflevering van de serie ‘Far Out’!

Categorieën
Natuurkunde Overige wetenschap Sterrenkunde

Plasma, donkere materie en zware elementen

KIJK 1/2018Nu in de winkel: KIJK 1/2018! Met daarin van mijn hand de teksten bij acht pagina’s met mooie foto’s van plasmaonderzoek, weer een aflevering in de serie ‘Far Out’, dit keer over hoe de zon donkere materie onze kant op zou kunnen versnellen, en het antwoord op de vraag ‘Waar komen zware elementen vandaan?’. Editie ligt in de winkel voor 5,99 euro en is ook online te bestellen.

Ook verschenen: het decembernummer van Transparant, het magazine van de Nederlandse Transplantatie Stichting, met daarin mijn artikel over humane leucocytenantigenen (HLA) en de rol die deze moleculen spelen bij orgaantransplantaties. Klinkt misschien niet direct als een onderwerp voor mij, maar ik heb het afweersysteem altijd razend interessant gevonden, dus heel leuk om eens dieper te duiken in een onderdeel daarvan.

Categorieën
Overige wetenschap

De constructieve strijd voor meer biodiversiteit

Verschenen: de Nederlandse New Scientist van januari 2018, met daarin mijn interview met de Groningse ecoloog Han Olff. Het onderwerp: hoe Olff en de zijnen om tafel gaan met landbouw, voedingsindustrie en andere partijen om de terugloop van de biodiversiteit tegen te gaan.

Lees verder “De constructieve strijd voor meer biodiversiteit”
Categorieën
Sterrenkunde

Nee, ik denk niet dat de Melkweg wemelt van het leven

Op recensies hoor je eigenlijk niet te reageren; stilzitten en geschoren worden, is het devies. Jij moest zo nodig een boek schrijven, nu ligt het in de winkel en mag iedereen ervan vinden wat ie wil. Maar… reageren op een signalering mag wel, toch?

Lees verder “Nee, ik denk niet dat de Melkweg wemelt van het leven”