Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Maakte kosmische straling ons DNA rechtshandig?

De suikers in ons lichaam zijn altijd rechtshandig. Hetzelfde geldt voor de bouwstenen van ons DNA – die suikers bevatten – en voor onze DNA-moleculen in zijn geheel. De aminozuren waar het aardse leven gebruik van maakt, zijn dan weer linkshandig. Waar dat door komt, is niet duidelijk; er circuleren allerlei mogelijke verklaringen. Astrofysici Noemie Globus van de New York-universiteit en Roger Blandford van de Stanford-universiteit richten hun pijlen op een buitenaardse dader. Volgens hen zou het heel goed zo kunnen zijn dat kosmische straling het aardse leven zijn voorkeur voor bepaalde moleculen meegaf.

Lees het hele artikel op de site van New Scientist.

Categorieën
Natuurkunde

Pionisch helium gemaakt én gemanipuleerd in lab

Het klinkt als een wat gekke hobby van natuurkundigen: neem een atoom – oftewel: een atoomkern omringd door een of meer elektronen – en vervang vervolgens één zo’n elektron door een zwaarder deeltje. Eerder lukte dat onderzoekers van het Duitse Max Planck-instituut voor Quantumoptica al met waterstof en het muon, een deeltje dat zo’n tweehonderd keer zoveel weegt als een elektron. Nu hebben wetenschappers van hetzelfde instituut het trucje herhaald met helium en een negatief geladen pion; een deeltje dat is opgebouwd uit een quark en een antiquark. Als ze het maken van dit soort exotische atomen nog beter onder de knie krijgen, kunnen ze daarmee de massa van het pion bepalen met een grotere precisie dan ooit.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Eerder schreef ik trouwens voor KIJK over het hierboven aangehaalde onderzoek waarbij een elektron door een muon werd vervangen, zowel in 2010 als in 2013. (Helaas sinds de meest recente site-restyling zonder auteursvermelding, maar écht, beide stukken zijn van mij…)

Categorieën
Natuurkunde

Quantumradar gedemonstreerd

Er lijken weinig dingen te zijn die zich verder van je bed af bevinden dan deeltjes die een mysterieuze, quantummechanische band met elkaar hebben. Toch krijgt dit verschijnsel, verstrengeling genaamd, steeds meer praktische toepassingen. Het nieuwste voorbeeld: een radar die werkt met verstrengelde elektromagnetische golven. En die presteert in sommige gevallen zelfs beter dan een gewone radar.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Tijdje weinig teksten kunnen schrijven, want thuis met peuter vanwege de coronacrisis, en in die situatie was het al een voldoende grote uitdaging om elke maand honderd pagina’s New Scientist geredigeerd te krijgen. Maar nu de kinderdagverblijven weer zijn opgestart, hoop ik weer wat vaker een eigen stukje te kunnen maken.

Categorieën
Overige wetenschap

We drinken meer wijn uit grotere glazen – in restaurants, niet in cafés

Wijnglazen hebben de afgelopen drie eeuwen een zeven keer zo grote inhoud gekregen. Maar drinken we ook meer uit de joekels van glazen die tegenwoordig de norm zijn? Dat besloot een team van onderzoekers geleid door psychologen Gareth Hollands en Theresa Marteau te onderzoeken, door de gegevens van acht studies in vijf cafés en drie restaurants op een hoop te vegen.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap Sterrenkunde

Trof een komeet een van de eerste nederzettingen ooit?

Zo’n twaalf- à dertienduizend jaar geleden zette de mensheid misschien wel de belangrijkste stap van haar geschiedenis: de overgang van jagen en verzamelen naar landbouw bedrijven. Een van de eerste nederzettingen uit die periode is Abu Hureyra, in het noorden van Syrië. Helaas voor geschiedenisfanaten is deze plaats niet langer te bezoeken: al sinds 1974 beviTrof ndt hij zich op de bodem van een enorm stuwmeer. Maar voor die tijd zijn wel de nodige materialen uit het plaatsje veiliggesteld. Nu heeft een team van onderzoekers daaruit geconcludeerd dat Abu Hureyra te maken kreeg met een komeetinslag.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Categorieën
Overige wetenschap

Verpakking afval kernreactoren vergaat sneller dan gedacht

De stalen kokers waarin hoogradioactief afval van kernreactoren wordt opgeslagen, lijden meer onder binnensijpelend water dan tot nu toe werd aangenomen, claimen Amerikaanse onderzoekers. In hoeverre is dat een probleem voor de geplande ondergrondse berging van dit soort afval?

Lees het hele bericht op de site van New Scientist

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Radar moet neutrino’s waarnemen op zuidpool

Op de zuidpool is de jacht op neutrino’s al een tijdje geopend. Zo is er het experiment IceCube, dat een kubieke kilometer aan ijs monitort op signalen van deze deeltjes. Ook speurt de ballon ANITA ernaar, vanaf een hoogte van 37 kilometer. Toch werken fysici hard aan nóg een methode, waarbij radiogolven op het ijs worden afgevuurd. Die zou namelijk neutrino’s kunnen meten die bij zowel IceCube als ANITA grotendeels buiten de boot vallen.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Categorieën
Sterrenkunde

Cirkelen er twee superaardes rond Proxima Centauri?

De ontdekking van planeet Proxima b was in de zomer van 2016 groot nieuws. Niet zo gek ook: deze wereld beschrijft een baan rond Proxima Centauri, een ster die zich maar 4,2 lichtjaar hiervandaan bevindt – een steenworp, naar Melkwegbegrippen. Bovendien staat hij zo dicht bij zijn ster, dat er vloeibaar water kan voorkomen. Nu lijkt een internationaal team van astronomen een tweede planeet bij onze buurster te hebben gevonden: Proxima c. Toegegeven, de kansen voor leven lijken hier miniem. De planeet staat namelijk zo ver van zijn ster af, dat het er naar schatting gemiddeld -233 graden Celsius is. Die grote afstand tussen ster en planeet maakt Proxima c echter op een andere manier juist interessant voor astronomen.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Haarloze gaten en twaalfdubbelziende Hubble topscoorders van 2019

Een van de leuke dingen aan New Scientist, het blad waar ik sinds begin september voor werk, is dat het lezerspubliek werkelijk gek zijn op vage natuur-, sterren- en wiskunde – net als ik.

Bekijk bijvoorbeeld dit overzicht van de 19 meest gelezen berichten van 2019 op de site van het blad. De ene topscoorder nog onpraktischer en exotischer dan de ander. Zelf schreef ik de nummer acht, ‘Zwart gat lijkt inderdaad geen haar te hebben’, en de nummer drie, ‘Hubble ziet twaalf keer hetzelfde sterrenstelsel‘.

Uiteraard is het bij het vullen van een website ook een beetje de sport om zoveel mogelijk lezers te trekken met je eigen berichtje. Voeg daarbij dat de redactie maar liefst drie harde bèta’s telt (en een halfharde die ook een boekje over sterrenkunde heeft geschreven) en je ziet de onderwerpenmix opschuiven richting deeltjes, kosmos en gekke formules. Waardoor we langzaamaan moeten gaan opletten dat we ook genoeg praktischere, directer relevante wetenschap behandelen…

 

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Bovengrens massa graviton bepaald

Bij de zwaartekracht zou een deeltje moeten horen – en naar verwachting weegt dat deeltje niets. Toch heeft een team van Franse sterrenkundigen de mogelijkheid bekeken dat het een heel kleine massa heeft.

Lees het hele bericht op de site van New Scientist. Een heel hoofdstuk over gravitonen vind je in mijn tweede boek, De deeltjessafari.