Categorieën
Natuurkunde

Meer bewijs voor steriele neutrino’s als donkere materie

Natuurkundigen hebben inmiddels heel wat deeltjes bedacht die het donkere-materie-probleem zouden kunnen oplossen. Probleem is alleen dat voor geen van die deeltjes echt goed experimenteel bewijs bestaat. Maar een kandidaat is daarop mogelijk een uitzondering: het steriele neutrino. Vorig jaar wisten twee onafhankelijke teams van wetenschappers al een signaal te meten dat mogelijk op het bestaan van dit deeltje wijst. Nu heeft een van beide teams, onder leiding van Alexey Boyarski (Universiteit Leiden), nieuwe waarnemingen gedaan die in dezelfde richting wijzen. Zou het dan toch…?

Onderzoek naar steriele neutrino’s waar ik al over schreef in De deeltjessafari en het artikel ‘De onzichtbare troubleshooter’ in KIJK 11/2014) heeft weer een nieuwe paper opgeleverd. Lees erover op de KIJK-site.

Categorieën
Sterrenkunde

Kan er materie uit een zwart gat schieten?

“Ik hoor en lees vaak dat niets sneller kan gaan dan het licht”, mailt Marcel Rouwhorst. Maar als licht niet snel genoeg is om aan een zwart gat te ontsnappen, vraagt hij zich net zo vaak af, hoe kan het dan dat uit zwarte gaten in veel gevallen toch stromen materie lijken te komen, de zogenoemde jets? (Zie afbeelding.) “Als deze jets een zwart gat kunnen verlaten, bestaat er dus blijkbaar toch iets dat sneller is dan het licht”, concludeert Marcel.

Mijn antwoord op deze lezersvraag lees je op de KIJK-site!

Categorieën
Sterrenkunde

Pluto is geen eitje – en 7 andere ontdekkingen van New Horizons

We hebben de afgelopen maanden al behoorlijk wat Pluto-nieuws kunnen melden op basis van de resultaten van NASA’s ruimtescheepje New Horizons, dat de dwergplaneet in juli passeerde. Maar [vorige] week is pas de eerste volwaardige wetenschappelijke publicatie verschenen van het voor de missie verantwoordelijke team. Een greep uit de resultaten.

Lees het hele bericht op de KIJK-site! (In de vorm van een lijstje deze keer. Leek me wel aardig, ook omdat de paper vooral een opsomming bleek, deels van zaken die eerder al per persbericht de wereld in waren geholpen.)

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

KIJK Live! 22 oktober in Delft: alles over gravitatiegolven!

Binnenkort gaat het kilometers grote experiment Virgo weer op zoek naar de door Einstein voorspelde gravitatiegolven. Maar wat zijn dit eigenlijk voor golven? En in wat voor bochten moet je je allemaal wringen om ze te kunnen meten? Dat legt natuurkundige Laura van der Schaaf (Vrije Universiteit Amsterdam) uit op de KIJK Live!-editie op donderdag 22 oktober in Delft, waarbij ze onder meer een model van Virgo zal meenemen.

Meer informatie over het gravitatiegolvenpraatje en de andere onderwerpen die aan bod komen op deze KIJK Live!-editie vind je op de KIJK-site. (Aanleiding voor bovenstaand praatje is overigens mijn reportage ‘Op jacht naar Einsteins rimpels’ in komend nummer van KIJK.)

Toegang is gratis, dus geef je snel op! Dat kan via de site Meetup of door een mail te sturen naar info@kijkmagazine.nl met als titel ‘KIJK Live! Delft’ en in het bericht de namen van de bezoekers.

 

Categorieën
Sterrenkunde

Hubble richt zijn blik op Jupiter

Zo door je oogharen bekeken zien Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus er op foto’s altijd hetzelfde uit. Toch vinden er allerlei veranderingen plaats in de dikke gaslagen die deze vier megaplaneten omhullen. De Hubble-telescoop heeft nu als opdracht om elk van deze planeten elk jaar helemaal in beeld te brengen, zodat deze veranderingen bestudeerd kunnen worden. De Amerikaanse astronomen Amy Simon, Michael Wong en Glenn Orton hebben nu de resultaten gepubliceerd van de eerste keer dat Jupiter op deze manier is doorgelicht.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Jupiter door Hubble (OPAL 2015)
Beeld: NASA, ESA, A. Simon (GSFC), M. Wong (UC Berkeley), and G. Orton (JPL-Caltech)
Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Voorproefje ‘Op jacht naar Einsteins rimpels’

Nu op de KIJK-site: voorproefje van mijn reportage over het gravitatiegolvenexperiment Virgo bij Pisa: ‘Op jacht naar Einsteins rimpels’. (Zie ook deze blogpost.) Het hele artikel lees je in KIJK 11/2015, die nu bij de drukker ligt en verschijnt op donderdag 22 oktober.

22 oktober is overigens ook de dag waarop we in het Science Centre Delft de volgende KIJK Live!-editie houden, met een praatje van natuurkundige Laura van der Schaaf over Virgo! Naast de iSPEX-presentatie van Frans Snik nóg een reden om je vooral gratis op te geven voor dit even leuke als leerzame avondje uit!

Categorieën
Sterrenkunde

Recensie: ‘Hallo daar!’ door Ben Moore

‘Hallo daar!’ is een goed geschreven, informatief boek, met als enige nadeel dat het best wat overlap heeft met een aantal recent verschenen andere boeken, waaronder de topper van eigen bodem ‘Planetenjagers’. Desondanks een aanrader – al hopen we wel dat het volgende sterrenkundeboek dat we onder ogen krijgen eens een heel ander deel van het vakgebied bij de kladden grijpt.

Mijn recensie van het populairwetenschappelijke sterrenkundeboek Hallo daar! nu op de KIJK-site.

Categorieën
Sterrenkunde

Hebben sterren een hart van donkere materie?

De zoektocht naar donkere materie is nog steeds in volle gang. Deze vorm van materie die we niet kunnen zien, maar wel zwaartekracht uitoefent op zijn omgeving, wil maar geen duidelijk signaal afgeven in de vele experimenten die ernaar zoeken. Twee Portugese natuurkundigen, Richard Brito en Vitor Cardoso, stellen nu samen met hun Japanse collega Hirotada Okawa een alternatieve manier van zoeken voor. Volgens hen kan donkere materie zich verzamelen binnenin sterren en heeft dat effecten die je mogelijk van buitenaf kunt waarnemen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Overige wetenschap

KIJK Live! 22 oktober in Delft: fijnstof meten met je iPhone

Fijnstof is naar spul, zowel voor het milieu als onze eigen gezondheid. Belangrijk dus om te weten waar deze door de atmosfeer zwevende deeltjes zich precies bevinden – en daar komt het project iSPEX om de hoek kijken. Dat stelt burgers in staat om dankzij een speciaal opzetstukje met hun iPhone de hoeveelheid fijnstof te meten. Al hun gegevens samen geven ons vervolgens een veel beter beeld van hoe het stof is verdeeld dan satellieten en meetstations doen. Op de KIJK Live! van donderdag 22 oktober in het Science Centre Delft vertelt de initiatiefnemer, sterrenkundige Frans Snik van de Universiteit Leiden, meer over het project.

Meer informatie op de KIJK-site. Toegang is gratis, dus geef je snel op! Dat kan via de site Meetup of door een mail te sturen naar info@kijkmagazine.nl met als titel ‘KIJK Live! Delft’ en in het bericht de namen van de bezoekers.

Categorieën
Natuurkunde

Nobelprijs voor neutrino-oscillaties

Aan het rijtje Nobelprijswinnaars kunnen vandaag twee namen worden toegevoegd: de Japanner Takaaki Kajita en de Canadees Arthur B. McDonald. Zij leidden twee experimenten waarmee kon worden vastgesteld dat neutrino’s van identiteit kunnen veranderen – iets wat alleen mogelijk is als ze een massa hebben.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Meer achtergronden over neutrino’s? Lees hoofdstuk 4 van mijn boek De deeltjesdierentuin!