Ze zijn waarschijnlijk de meest talrijke deeltjes in ons universum: neutrino’s. Maar doordat ze vrijwel overal ongemerkt doorheen vliegen (zelfs een plak lood van 1 lichtjaar dik houdt ze nauwelijks tegen), zijn ze heel lastig te onderzoeken en bestaan er nog behoorlijk wat vragen over deze minuscule deeltjes. Zoals: hoeveel wegen ze eigenlijk?
Stukje uit de rubriek ‘KIJK antwoordt’, nu te lezen op de KIJK-site!
Afgelopen week viel het nieuws nauwelijks te missen: mediagigant Sanoma gaat door met slechts zeventien van haar tijdschriftmerken. KIJK en Know How zitten niet bij die zeventien, wat natuurlijk in eerste instantie klinkt als heel slecht nieuws. Maar het kan net zo goed een blessing in disguise blijken.
Afgelopen week mocht ik met een klein groepje andere Nederlandse journalisten een exclusief bezoekje brengen aan de LHC-tunnel en een aantal van de experimenten die rond de deeltjesversneller staan opgesteld. Enkele foto’s (geschoten met mijn mobieltje, dus excuses voor de niet al te hoge kwaliteit).
Op een mini-symposium van het KNAW over het higgsboson zag ik hem spreken: deeltjesfysicus Ivo van Vulpen. Die praat makkelijk, dacht ik toen; mochten we ooit een KIJK-evenement organiseren, dan wil ik hem wel als spreker.
Maar ja, van zo’n evenement was toen totaal geen sprake. Dat moest dan gelijk iets worden à la de Tina-dag of de Margriet Winter Fair, dachten we. En dat soort aantallen mensen zouden we nooit op de been krijgen.
Maar toen ontstond het idee van KIJK Live!: geen grootse plannen met dito budgetten, maar klein beginnen, zonder noemenswaardig budget. En ineens hadden we dus wél dat podium waar ik Ivo zo graag eens op zou zetten.
Het resultaat mocht er zijn: zonder enige twijfel was het praatje over higgs- en andere deeltjes een van de hoogtepunten (voor mij zelfs hét hoogtepunt) van de avond. Maar oordeel vooral zelf:
Meer natuurkunde op het podium zien? Kom dan vooral naar de derde editie van KIJK Live!, waar theoretisch fysicus Jan Pieter van der Schaar het gaat hebben over de vraag of zwarte gaten al dan niet zijn voorzien van allesverschroeiden firewalls, en wat dat betekent voor de natuurkunde. (Inderdaad, het onderwerp van mijn artikel in KIJK 12/2013.)
4,5 jaar heeft hij de zogenoemde kosmische achtergrondstraling bestudeerd: de Europese ruimtetelescoop Planck. En nu is het einde oefening voor de kijker. Afgelopen woensdag werd zijn zendapparatuur uitgezet, waarna we nooit meer van hem zullen horen.
Sitestukje over het opdoeken van de ruimtetelescoop Planck. Lees het hele bericht op de KIJK-site!
Te vinden in KIJK 12/2013: mijn artikel over de firewalls die zich al dan niet rond zwarte gaten bevinden, en het natuurkundige debat dat daarachter schuilgaat. Lees hier vast een voorproefje.
Een lastig artikel om te schrijven, doordat aan het onderwerp een hele waslijst aan geavanceerde natuurkundige concepten is verbonden, van singulariteit tot unitariteit, en van holografisch principe tot verstrengeling. Uiteindelijk denk ik dat ik er heel aardig uitgekomen ben, al zeg ik het zelf, door een aantal aspecten van het onderwerp te laten liggen (waaronder entropie en wormgaten) of ze alleen maar kort te noemen (zoals de AdS/CFT-correspondentie).
Maar goed, er valt dus nog veel meer over dit controversiële type firewall te zeggen. Wie na lezing van het artikel dieper wil, kan terecht bij de links onder de teaser waar ik hierboven naar link, en het goed leesbare (maar helaas inmiddels wat achterhaalde) boek The Black Hole War van Leonard Susskind.
KIJK 12/2013 ligt in de winkel vanaf 18 oktober.
Een planeet is per definitie een hemellichaam in een baan rond een ster – zou je denken. Maar volgens recente schattingen zou ons sterrenstelsel, de Melkweg, weleens talloze zwerf- of weesplaneten kunnen bevatten: planeten die niet via de zwaartekracht aan een ster zijn gebonden, maar vrij door het heelal bewegen. Astronomen op Hawaii hebben nu zo’n ‘Lonely Planet’ gevonden en onderzocht.
Met betrekking tot de Nobelprijs voor de vrede van dit jaar gonsde vooral de naam van Malala Yousufzai rond, de 16-jarige, Pakistaanse kinderrechtenactiviste dat door de Taliban in het hoofd werd geschoten. Maar het Noorse Nobelcomité besliste anders: de prijs gaat dit jaar naar de Organization for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW), die toeziet op het verbod op chemische wapens en helpt bij de vernietiging daarvan.
Lees mijn bericht over de Nobelprijs van de vrede op de KIJK-site!
Oké, het was waarschijnlijk de makkelijkst te voorspellen Nobelprijs sinds jaren, maar toch: told you so! Vandaag werd bekendgemaakt dat de Brit Peter Higgs en de Belg François Englert dit jaar naar Stockholm mogen voor hun bijdragen aan het higgsmechanisme. (Ja, sorry, ik blijf het voorlopig toch maar zo noemen; BEH-mechanisme doet het niet echt voor mij…) Lees op de KIJK-site mijn in heel rap tempo geschreven bericht over de prijs. (Gelukkig had ik wat voorkennis, deze keer.)
Enneh… wie meer wil weten, kan uiteraard terecht bij mijn boek De deeljesdierentuin (hoofdstuk 6, met name). :)
Dit jaar is het voor het eerst een serieuze mogelijkheid: dat er een Nobelprijs wordt uitgereikt voor het higgsdeeltje. Wat de vraag oproept: wie gaat die prijs dan precies krijgen?
Het higgsmechanisme werd in 1964 namelijk door maar liefst zes mannen bedacht, verdeeld over drie groepen die onafhankelijk van elkaar werkten: het duo Robert Brout en François Englert, een solo werkende Peter Higgs, en het trio Tom Kibble, Gerald Guralnik en Carl Hagen. In principe zou je die allemaal een deel van de credit (en het geld) willen geven, maar ja: één Nobelprijs mag maar aan maximaal drie personen worden uitgereikt. Welke drie?