Tag: zwaartekrachtsgolven

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Gravitatiegolven: de volgende stappen

Vorige week brak er een nieuw tijdperk aan binnen de natuur- en sterrenkunde. Toen maakte namelijk het experiment LIGO bekend zwaartekrachtsgolven te hebben gemeten, de trillingen in de ruimtetijd die Einstein al in 1916 voorspelde. Dat eerste setje vertelde ons al verrassend veel over het heelal – maar daar hoeft het uiteraard niet bij te blijven. Een hele rits experimenten hoort ons de komende jaren en decennia van meer gravitatiegolvendetecties te voorzien.

Lees het volledige artikel op de KIJK-site!

Soort vingeroefening voor een artikel waar ik momenteel aan werk voor KIJK 4/2016, overigens. Maar eerst moet KIJK 3/2016 nog even verschijnen.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Gravitatiegolven gevonden!

Oké, oké, ik zat er dus naast met al mijn twijfels. Het experiment LIGO heeft in september wel degelijk gravitatiegolven gemeten, zo werd afgelopen donderdag bekendgemaakt.

Toen het hoge woord eruit kwam, was ik op het Nederlandse deeltjesinstituut Nikhef, dat een eigen persconferentie had belegd. En hoewel ik van de praatjes niet zo gek veel meekreeg (omdat ik achter een hele horde studenten stond en de zwaar overbelaste livestream haperde als een gek), was het enorme enthousiasme van de betrokken wetenschappers goed te proeven.

En terecht, want dit is heel, heel gaaf – van de orde ontdekking higgsdeeltje. Bovendien is opnieuw gebleken dat het grote publiek maar wat graag aanhaakt als er een mijlpaal wordt bereikt in fundamentele wetenschap; ook altijd mooi.

Op de KIJK-site vind je mijn nieuwsbericht over de detectie. Daarnaast schreef ik gisteren dit lijstje van 6 dingen die we nu weten dankzij de gravitatiegolfdetectie. Een derde bericht is in voorbereiding.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Heeft LIGO toch gravitatiegolven gedetecteerd?

Einstein voorspelde ze honderd jaar geleden al, maar tot nu toe zijn ze nooit direct waargenomen: zwaartekrachtsgolven, ook wel gravitatiegolven. Afgelopen september bracht kosmoloog Lawrence Krauss echter het gerucht de wereld in dat de Amerikaanse detector LIGO beet had. Destijds overheerste scepsis – maar wie weet klopt het gerucht toch en verschijnt er eind deze week een publicatie over de ontdekking.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Eerder was ik behoorlijk sceptisch over dit gerucht, maar wie weet klopte het dus toch… Mensen beweren in elk geval dat ze een paper onder ogen hebben gekregen, en er worden specifieke getallen genoemd (massa’s zwarte gaten, een sigma van 5,1…). Then again: ik heb begrepen dat bij een test (waarvan de onderzoekers zelf niet weten dat het een test is) ook zo’n paper kan worden geschreven, en zo’n testsignaal zal uit een simulatie komen waar specifieke getallen in zijn gestopt. Dus totdat ik de paper daadwerkelijk zie, houd ik me nog even op de vlakte…

LIGO Livingston - luchtfoto
Luchtfoto van een van de twee LIGO-opstellingen: die bij Livingston. (Foto: Caltech/MIT/LIGO Lab)
Categorieën
Overig

De beste KIJK-covers, -artikelen en -filmpjes van 2015

Wat waren de meest geslaagde KIJK-covers en de beste KIJK-artikelen van afgelopen jaar, volgens de redactie? Lees hier onze picks. Ik ging zelf voor de Fallout-achtige cover ‘Hoe overleef je na een apocalyps?’, en het artikel over voedsel verbouwen op Mars, het debuut van onze (inmiddels ex-)stagiair Jasper.

En hier vind je wat onze favoriete KIJK Live!-praatjes waren. Mijn keus: het praatje over gravitatiegolven van natuurkundige Laura van der Schaaf. Helaas niet briljant op film vastgelegd omdat we door omstandigheden moesten improviseren met er toevallig aanwezig was aan fotocamera’s, maar kijk er toch maar even naar:

Categorieën
Sterrenkunde

ESA wil gravitatiegolven meten vanuit ruimte

Op het aardoppervlak zijn er verschillende experimenten opgetuigd om te zoeken naar zwaartekrachts- of gravitatiegolven: de ‘rimpels in de ruimtetijd’ die Einstein een eeuw geleden al voorspelde. Maar de Europese ruimtevaartorganisatie ESA is bezig met een andere route: de missie eLISA, een netwerk van ruimtescheepjes dat samen ook dit soort golven moet kunnen meten. Op 2 december wordt een voorloper daarvan gelanceerd, om te kijken of het concept ook echt werkt.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde

Nu in de winkel: KIJK 11/2015!

Vanaf afgelopen donderdag is KIJK 11/2015 te koop. Met daarin mijn reportage ‘Op jacht naar Einsteins rimpels’, waarvoor ik op Koningsdag op en neer vloog naar het experiment Virgo, bij Pisa. (Nu  in KIJK omdat het ding dit najaar hoort aan te gaan – maar toevallig hoorde ik van de week dat dat ook weleens komend voorjaar kan worden…)

KIJK 11/2015

Verder onder meer in dit nummer: een tot nadenken stemmend coververhaal over online privacy van Tim van Ham (ik ben echt weer wat bewuster gaan internetten na dit verhaal), een interview met lucht- en ruimtevaartlegende Joseph Kittinger (87), en een artikel over moorddadig gedrag onder chimps en wat dat misschien over onze menselijke oorlogszuchtigheid zegt.

Te koop voor 5,95 euro. Heeft je supermarkt hem niet liggen? Bestel hem dan hier zonder verzendkosten (na de bedrijfsleider in kwestie bestraffend te hebben toegesproken, uiteraard).

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

KIJK Live! 22 oktober in Delft: alles over gravitatiegolven!

Binnenkort gaat het kilometers grote experiment Virgo weer op zoek naar de door Einstein voorspelde gravitatiegolven. Maar wat zijn dit eigenlijk voor golven? En in wat voor bochten moet je je allemaal wringen om ze te kunnen meten? Dat legt natuurkundige Laura van der Schaaf (Vrije Universiteit Amsterdam) uit op de KIJK Live!-editie op donderdag 22 oktober in Delft, waarbij ze onder meer een model van Virgo zal meenemen.

Meer informatie over het gravitatiegolvenpraatje en de andere onderwerpen die aan bod komen op deze KIJK Live!-editie vind je op de KIJK-site. (Aanleiding voor bovenstaand praatje is overigens mijn reportage ‘Op jacht naar Einsteins rimpels’ in komend nummer van KIJK.)

Toegang is gratis, dus geef je snel op! Dat kan via de site Meetup of door een mail te sturen naar info@kijkmagazine.nl met als titel ‘KIJK Live! Delft’ en in het bericht de namen van de bezoekers.

 

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Voorproefje ‘Op jacht naar Einsteins rimpels’

Nu op de KIJK-site: voorproefje van mijn reportage over het gravitatiegolvenexperiment Virgo bij Pisa: ‘Op jacht naar Einsteins rimpels’. (Zie ook deze blogpost.) Het hele artikel lees je in KIJK 11/2015, die nu bij de drukker ligt en verschijnt op donderdag 22 oktober.

22 oktober is overigens ook de dag waarop we in het Science Centre Delft de volgende KIJK Live!-editie houden, met een praatje van natuurkundige Laura van der Schaaf over Virgo! Naast de iSPEX-presentatie van Frans Snik nóg een reden om je vooral gratis op te geven voor dit even leuke als leerzame avondje uit!

Categorieën
Natuurkunde

Waarom LIGO waarschijnlijk nog geen gravitatiegolf heeft gevonden

Op 18 september ging in de VS het experiment LIGO weer van start, met een berg nieuwe hardware aan boord. En welgeteld één week later bracht kosmoloog Lawrence Krauss via Twitter het gerucht de wereld in dat LIGO al in zijn opzet geslaagd zou zijn: een directe detectie van een gravitatie- of zwaartekrachtsgolf.

Dat zou wel héél erg vlug zijn – en bovendien een beetje lullig voor Europa. In Italië staat men namelijk ook op het punt om een opgewaardeerd gravitatiegolvenexperiment opnieuw met zijn zoektocht te laten beginnen: Virgo. En dat zou zich dan de kaas van het brood hebben laten eten door een vergelijkbare Amerikaanse opstelling die nét even een paar maanden eerder gereed was om het werk te hervatten?

Lees verder “Waarom LIGO waarschijnlijk nog geen gravitatiegolf heeft gevonden”
Categorieën
Sterrenkunde

Minder samensmeltende zwarte gaten dan gedacht

Eind november hoopt de ESA de LISA Pathfinder-missie te lanceren, een voorbereiding voor het veel grotere project eLISA. Dat moet straks rimpelingen in de ruimtetijd gaan meten, voorspeld vanuit Einsteins relativiteitstheorie. Maar volgens nieuw onderzoek kan succes weleens wat langer op zich laten wachten dan optimistische schattingen deden vermoeden. Het lijkt er namelijk op dat een belangrijke bron voor dit soort golven, samensmeltende zwarte gaten, zeldzamer is dan gedacht.

Lees het hele bericht op de KIJK-site, als een soort voorproefje van mijn grote artikel over gravitatiegolven in KIJK 11/2015.