Het is een van de grote openstaande vraagstukken binnen de natuurkunde: wat gebeurt er met informatie die in een zwart gat valt? Wordt die onherroepelijk vernietigd, of komt die er toch op de een of andere manier weer uit? De man die het probleem ooit op de kaart zette, Stephen Hawking, denkt nu met twee collega’s de oplossing op het spoor te zijn.
Lees het hele bericht op de KIJK-site; de nieuwste aflevering in de decennia-durende zwarte-gaten-informatieparadox-soap.
Meestal worden bolvormige sterrenhopen of bolhopen snel afgeserveerd in discussies over buitenaards leven. Deze clusters, waarin gemiddeld een miljoen sterren zitten samengepakt in een bol van zo’n 100 lichtjaar, zouden nauwelijks planeten bevatten. Maar dat zou weleens reuze mee kunnen vallen, stellen twee astronomen nu. En als er dan toch planeten zijn te vinden in zo’n bolhoop, zouden die weleens de ideale voedingsbodem kunnen zijn voor beschavingen die zich over meerdere planetenstelsels uitstrekken.
Lees het hele bericht op de KIJK-site! (De lange online versie van wat waarschijnlijk de eerstvolgende aflevering in de rubriek ‘Far out’ gaat worden.)
Als je op de zon staat, weeg je twintig keer zoveel als op aarde. Sta je daarentegen op een rode reuzenster, dan weeg je juist vijftig keer minder. Leuk om te weten, maar verder niet echt praktische informatie. Je kúnt immers niet op een ster staan, om tal van redenen. Toch is het voor astronomen erg belangrijk om te weten hoe groot de zwaartekracht is aan het oppervlakte van een ster. Onder meer kunnen ze daarmee vaststellen hoe ‘leefbaar’ een planeet is die rond zo’n ster beweegt. Helaas is deze waarde voor verre, zwakke sterren lastig te meten. Maar een internationaal team astronomen denkt nu de oplossing te hebben gevonden.
Wat waren de meest geslaagde KIJK-covers en de beste KIJK-artikelen van afgelopen jaar, volgens de redactie? Lees hier onze picks. Ik ging zelf voor de Fallout-achtige cover ‘Hoe overleef je na een apocalyps?’, en het artikel over voedsel verbouwen op Mars, het debuut van onze (inmiddels ex-)stagiair Jasper.
En hier vind je wat onze favoriete KIJK Live!-praatjes waren. Mijn keus: het praatje over gravitatiegolven van natuurkundige Laura van der Schaaf. Helaas niet briljant op film vastgelegd omdat we door omstandigheden moesten improviseren met er toevallig aanwezig was aan fotocamera’s, maar kijk er toch maar even naar:
Nu in de winkel: KIJK 1/2016!
Met als coververhaal ‘Hoe blauw is rode planeet?’ door sterrenkundige Lucas Ellerbroek, over de vraag hoe het nu precies zit met water op Mars. De illustratie op het omslag – erg blij mee! – is speciaal voor ons gemaakt door Marco Lap.
Verder onder meer in dit nummer: de terugkeer van de serie ‘Complot!’, een interview met cloaking-pionier Sir John Pendry, en een artikel over de vraag waarom we eigenlijk nog kinderen krijgen dat het zelfs tot Linda.-stukje heeft geschopt.
KIJK 1/2016 is te koop in de winkel en te bestellen (zonder verzendkosten!) via deze webpagina.
Het zijn altijd mooie verhalen, over briljante scholieren die er, hoe jong ze ook zijn, in slagen om al iets bij te dragen aan de wetenschap. De nieuwste toevoeging aan het lijstje met dit soort bollebozen: Dominick Rowan, uit het 4330 inwoners tellende dorpje Armonk in de staat New York. Hij vond in een berg gegevens bewijs voor een nieuwe exoplaneet.
Dé formule binnen de zoektocht naar buitenaardse intelligentie, SETI, is de zogenoemde Drake-vergelijking. Die vergelijking, bedacht door sterrenkundige Frank Drake in 1961, geeft een schatting van het aantal technologische beschavingen in ons sterrenstelsel, de Melkweg. Probleem is alleen dat er een hoop nattevingerwerk komt kijken bij het invullen van deze vergelijking, waardoor de mogelijke antwoorden uiteenlopen van ‘we zijn hoogstwaarschijnlijk alleen’ tot ‘de Melkweg barst van de aliens’. Twee Amerikaanse astronomen, Adam Frank en Woody Sullivan, hebben nu een variant op de Drake-vergelijking bedacht, die volgens hen wat duidelijkere antwoorden geeft.
Op het aardoppervlak zijn er verschillende experimenten opgetuigd om te zoeken naar zwaartekrachts- of gravitatiegolven: de ‘rimpels in de ruimtetijd’ die Einstein een eeuw geleden al voorspelde. Maar de Europese ruimtevaartorganisatie ESA is bezig met een andere route: de missie eLISA, een netwerk van ruimtescheepjes dat samen ook dit soort golven moet kunnen meten. Op 2 december wordt een voorloper daarvan gelanceerd, om te kijken of het concept ook echt werkt.
Dat Pluto geen eenzame (dwerg)planeet is, maar zich bevindt in een gebied vol grote en kleine ijzige objecten, is inmiddels alweer een tijdje bekend. Maar wat is er nóg verder van de zon te vinden? Een deze week op een sterrenkundeconferentie in Maryland, VS bekendgemaakte ontdekking van een nieuw, ver hemellichaam werpt daar mogelijk meer licht op.
De eerste straling die door ons heelal werd uitgezonden, wordt al jaren nauwgezet onderzocht. Die bevat namelijk een enorme schat aan informatie over ons heelal. Maar één Amerikaanse astronoom, Ranga-Ram Chary, gaat nog een stap verder. Volgens hem zijn er in deze straling ook sporen te vinden van een ánder heelal, dat ooit met het onze zou hebben gebotst. Krijgt het tot nu toe nogal theoretische idee van parallelle universums daarmee eindelijk een experimentele onderbouwing?