Categorieën
Sterrenkunde

Begint de jacht op Dyson spheres resultaten op te leveren?

Waar wij aardbewoners nog trots kunnen kijken naar een handjevol zonnepanelen op ons dak (*), zijn sommige buitenaardse beschavingen misschien al toe aan de überovertreffende trap daarvan: een Dyson sphere. Oftewel: een bolvormige schil – of, realistischer, een zwerm van ruimtescheepjes – rond een ster die elk uitgezonden straaltje licht moet opvangen om dat als energie te kunnen gebruiken.

Hoe buitenissig dat idee ook klinkt: er zijn al verschillende grootschalige sterrenkundige zoektochten op poten gezet naar tekenen van dit soort dysonbollen. Tot nog toe zonder resultaat. Maar misschien, heel misschien, heel heel misschien, is daar nu verandering in gekomen. Twee teams van astronomen hebben namelijk elk data van miljoenen sterren uitgekamd – en daar zitten daadwerkelijk enkele tientallen exemplaren tussen die doen denken aan een dysonbol.

Lees het hele artikel op de site van KIJK. Meer afleveringen uit mijn reeks ‘Far Out’, over speculatief natuur- en sterrenkundig onderzoek, vind je hier.

(* Oké, in Nederland beginnen ze inmiddels eerder een kopzorg te worden, maar dat is een andere discussie.)

Categorieën
Sterrenkunde

De zon als versterker van buitenaardse signalen

Het zou zomaar kunnen dat we ons sterrenstelsel delen met een andere beschaving. Een beschaving die misschien al wat langer meedraait dan de onze, en die hele hordes onbemande ruimtescheepjes eropuit heeft gestuurd. Wie weet bevindt een van die ruimtescheepjes zich wel in ons eigen zonnestelsel, speculeren sterrenkundigen Nick Tusay en Macy Huston van de Amerikaanse Penn State-universiteit. En dan niet als een eenzame verkenner, maar als onderdeel van een enorm communicatienetwerk. Waarbij de zon handig wordt ingezet als een versterker van signalen afkomstig van een naburig planetenstelsel.

Lees deze aflevering van Far Out, eerder verschenen in KIJK 3/2023, nu gratis op de KIJK-site.

Categorieën
Sterrenkunde

SETI in Skepter: astronomen versus antropologen

Laten we ons bij de zoektocht naar buitenaardse intelligentie niet te zeer leiden door de technologie op aarde van dat moment? In mijn boek Verstoppertje spelen met aliens (2017) stipte ik die gedachte al kort aan, in het zomernummer van Skepter werk ik het verder uit.

Categorieën
Sterrenkunde

Kunnen we de Melkweg koloniseren voor het te laat is?

Met een pandemie die nog steeds over de wereld raast en het nieuwste, nog pessimistischere klimaatrapport van het IPCC in het achterhoofd is het niet vreemd als je bent gaan twijfelen over de toekomst van de mens op aarde. Hoelang kunnen we hier nog rondwandelen voordat een of andere ramp ons de das om doet?

De oplossing, volgens grote namen als Stephen Hawking en Elon Musk: onze soort verspreiden over meerdere planeten. Te beginnen met Mars, maar hopelijk komen daarna ook verdere bestemmingen binnen bereik – liefst zelfs buiten ons eigen zonnestelsel. Want hoe groter het gebied waarover de mensheid is verdeeld, hoe kleiner de kans dat één megaramp onze hele soort de kop kost.

Alleen: hoelang gaat het minimaal duren voor we zover zijn? Dat hebben Jonathan Jiang en Kristen Fahy van het NASA-lab JPL in Californië en de gepensioneerde ingenieur Philip Rosen proberen uit te rekenen.

Lees het hele artikel op de site van KIJK (of bestel KIJK 10/2021; daar staat het stuk netjes opgemaakt in).

Overigens vond ik het zelf heel stoer een reactie los te hebben gepeuterd van natuurkundige en sciencefictionschrijver David Brin, die ook over SETI heeft gepubliceerd

Categorieën
Sterrenkunde

Waarom hebben we nog geen signaal van aliens opgevangen?

“Waarschijnlijk zijn er miljoenen aardachtige planeten en stikt het van het leven in het heelal. Hoe komt het dan dat we nog geen signaal uit de ruimte hebben ontvangen?”, vraagt André Hummel zich af. “Is het dan toch zoeken naar een naald in een hooiberg?”

Het is grappig dat André de uitdrukking ‘zoeken naar een naald in een hooiberg’ gebruikt, want die staat ook centraal in het wetenschappelijke artikel dat het antwoord op zijn vraag bevat. In deze lap tekst van maar liefst twintig pagina’s schatten de astronomen Jason Wright, Shubham Kanodia en Emily Lubar hoe groot het deel van de ‘kosmische hooiberg’ is dat astronomen tot nu toe op naalden hebben doorzocht.

Lees het hele antwoord op deze lezersvraag op de KIJK-site. 

Overigens doet Yannick Fritschy voortaan de natuur- en sterrekundevragen voor KIJK. Vanwege mijn nieuwe baan bij New Scientist heb ik mijn freelancewerk tot een minimum beperkt en doe ik voorlopig alleen nog de rubriek Far Out. Maar er zullen komende tijd vast nog wel wat oude antwoorden van mijn hand op de KIJK-site verschijnen.

Categorieën
Sterrenkunde

Bespioneren aliens ons vanaf nabije ruimterotsen?

“Niemand zou in de laatste jaren van de negentiende eeuw hebben geloofd dat de zaken van de mensen scherp en nauwkeurig werden geobserveerd door intellecten die groter waren dan die van de mens.” Met die woorden begint H.G. Wells zijn sciencefictionklassieker The war of the worlds. De ‘grote intellecten’ waar het in dit boek over gaat, blijken bewoners van onze buurplaneet Mars te zijn – die in de daaropvolgende hoofdstukken een poging doen de aarde te veroveren. Volgens de 78-jarige Amerikaanse natuurkundige James Benford moeten we echter ook rekening houden met de mogelijkheid dat we in de gaten worden gehouden door aliens die veel verder van ons vandaan wonen. Die zouden ons dan juist van vrij dichtbij kunnen bespieden: vanaf ruimterotsen die bij tijd en wijle niet veel verder weg staan dan de maan.

Lees de nieuwste aflevering van Far Out, mijn rubriek over speculatieve ideeën uit de natuur- en sterrenkunde, op de KIJK-site. Meer van dit soort onderzoek bespreek ik in mijn boek Verstoppertje spelen met aliens.

(Overigens – feitje dat ik nergens in het artikel kwijt kon – is James Benford de tweelingbroer van sciencefictionschrijver Gregory Benford, onder meer auteur van de klassieker TImescape.)

Categorieën
Overig

Filmpje: wat gebeurt er als er contact komt met alien life?

Mijn YouTube-debuut! Tess Milne (onder meer presentatrice van Willem Wever) vroeg me voor haar YouTube-programma TESSten om te praten over de vraag ‘Wat gebeurt er als er contact komt met alien life?’ Dit is het resultaat:

Leuk? Like de video op YouTube en laat Tess weten dat je meer van dit soort onderwerpen wil!

 

Categorieën
Sterrenkunde

Out of this World recenseert ‘Verstoppertje spelen met aliens’

Komen ze tot ons in ruimteschepen? Zijn die bemand of onbemand? Kunnen we het kunstlicht op hun planeet observeren? Hebben ze dysonbollen of dysonzwermen rondom hun ster gebouwd, die we kunnen zien? Of doen ze aan mijnbouw op de asteroïden? Zijn er tekenen van vervuiling misschien, of erger nog, is hun beschaving al ten onder gegaan? Op deze vragen poogt de Nederlandse wetenschapsjournalist Jean-Paul Keulen een antwoord te bieden. Hij doet dat zeer goed, zeer duidelijk en weet te boeien. Ik heb het boek dan ook in één ruk uitgelezen.

De site Out of this World recenseerde mijn onlangs verschenen boek Verstoppertje spelen met aliens.

Categorieën
Sterrenkunde

Kunnen buitenaardse boodschappen gevaarlijk zijn?

Al decennialang doen we ons best om boodschappen van buitenaardse beschavingen op te vangen. Toegegeven, een tijdlang stond de search for extraterrestrial intelligence (SETI) op een laag pitje, maar de afgelopen jaren is daar verandering in gekomen. Ten eerste besloot de Russische internetmiljardair Yuri Milner 100 miljoen dollar te steken in het zoeken naar tekenen van aliens. Ten tweede voltooiden de Chinezen onlangs de enorme radiotelescoop FAST, die deels wordt ingezet voor SETI-onderzoek.

Stel nu dat we door die hernieuwde inspanningen een keer beet hebben. En dan niet in de vorm van een gek piepje uit de ruimte dat geen natuurlijke oorsprong lijkt te hebben, maar echt een volwaardige boodschap. Wat mogen we daar dan verwachten? Een vriendelijke groet, vergezeld van wat informatie over de planeet van herkomst? Wetenschappelijke en technologische kennis die de mensheid eeuwen vooruithelpt? Of… kan zo’n boodschap ook het middel zijn waarmee een paranoïde beschaving concurrenten uit de weg ruimt?

Lees de volledige tekst op de KIJK-site! 

(En inderdaad: als dit artikel al was verschenen toen ik Verstoppertje spelen met aliens schreef, had ik er zeker wat mee gedaan in het laatste hoofdstuk, over de gevaren van contact met buitenaardse beschavingen.)

Categorieën
Sterrenkunde

Interview in ND: de guilty pleasure van de wetenschap

Nog vergeten te vermelden: op vrijdag 2 maart stond er een uitgebreid interview met mij in de cultuurbijlage van het Nederlands Dagblad, naar aanleiding van mijn boek Verstoppertje spelen met aliens. Altijd interessant om als journalist eens aan de andere kant te zitten en een remix van je woorden terug te zien. Wie het wil lezen, kan terecht op de site van het ND (ook te bezoeken op zondag, tegenwoordig). Stuk zit helaas wel achter een paywall.