Terwijl er nog behoorlijk wat werk moet worden verzet voordat we astronauten naar Mars kunnen sturen, denken de Amerikaanse planeetwetenschappers Amanda Hendrix en Yuk Yung al een stap verder. Wat zou ervoor nodig zijn om te overleven op Titan, de grootste maan van Saturnus? In een recent wetenschappelijk artikel proberen ze uit te vogelen hoe je daar de energie zou kunnen opwekken om een flinke nederzetting draaiende te houden.
Deze week verschenen: KIJK 8/2017. Met daarin een artikel van mij dat lang op zich heeft laten wachten, over koude kernfusie of, zoals het controversiële vakgebied tegenwoordig heet: low-energy nuclear reactions of LENR. Lees een voorproefje hier.
De ontstaansgeschiedenis van dit verhaal: alweer een heel aantal jaar geleden schreef ik voor KIJK een flink artikel over kernfusie, waarin ik koude fusie in een paar kaders min of meer wegzette als onzin. Daarmee deed ik op zich niets geks; zo denkt het overgrote deel van de natuurkundigen – en zéker van de plasmafysici – over het idee dat je fusiereacties bij kamertemperatuur kan laten plaatsvinden in plaats van bij 150 miljoen graden. Meer dan leuk als het zou kunnen, maar het kan niet. Jammer maar helaas.
Desondanks komt zo’n afwijzende houding je onvermijdelijk te staan op een hoop mails van koude-fusie-enthousiastelingen, die je – soms boos, soms vriendelijk – wijzen op alle veelbelovende resultaten die zijn geboekt sinds de scheikundigen Stanley Pons en Martin Fleischmann hun resultaten bekendmaakten, de wereld daarmee een onuitputtelijke energiebron beloofden, en in de maanden erna van hun voetstuk vielen. Prima, dacht ik: als ik had geschreven dat homeopathie of creationisme onzin is, had ik ook mensen achter me aan gekregen. Hoort bij het vak.
Momenteel verbruikt de wereld zo’n 164 petawattuur aan energie per jaar. Grofweg een derde daarvan, 52 petawattuur, zou met behulp van waterkracht op te wekken zijn, schrijven Olivier Hoes (TU Delft) en collega’s deze week in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS One. Dat is ruim veertien keer zoveel als de hoeveelheid energie die momenteel uit waterkracht wordt gehaald.
Als grote hoeveelheden sterrenstelsels in kaart worden gebracht, gebeurt dat meestal door één telescoop, die maar een klein bereik aan golflengtes bestudeert. Maar nu heeft een internationaal team van astronomen de gegevens van een heel stel kijkers op aarde én in de ruimte gecombineerd tot één grote dataset. En daarmee is bevestigd dat het heelal in de loop van de miljarden jaren steeds minder energie produceert.
Koken en je huis verwarmen gebeurt op het platteland ten zuiden van de Sahara nog steeds voornamelijk door hout en houtskool te verbranden. Zelfs in gebieden waar elektriciteit voor handen is, wordt er nog veel op die manier gestookt en gekookt, omdat de stroom en fornuizen voor de plaatselijke bevolking erg duur blijken. Kan dat zo door blijven gaan? Nee, zeggen Zuid-Afrikaanse en Amerikaanse onderzoekers.
Maar liefst 292 dammen wil India gaan bouwen in de Himalaya. In eerste instantie klinkt dat misschien als een ambitieus, maar in principe goed plan. Het Aziatische land herbergt namelijk momenteel het grootste aantal mensen ter wereld dat geen toegang heeft tot elektriciteit: ruim 400 miljoen. Als je die van stroom wil gaan voorzien, lijkt het een stuk milieu- en klimaatvriendelijker om dat met waterkracht te doen dan, bijvoorbeeld, door kolen te verbranden. Toch luiden twee wetenschappers deze week de noodklok in Science. Volgens hen zijn zoveel dammen helemaal niet zo fijn voor het milieu, en moeten ook allerlei andere problemen het hoofd worden geboden.
Hoeveel energie kunnen we maximaal uit de wind halen? Dat hebben Mark Jacobson en Cristina Archer, wetenschappers aan de Stanford-universiteit, op een nieuwe manier berekend. En die manier blijkt veel hogere getallen op te leveren dan eerdere modellen.