Het is inmiddels een traditie: het lijstje van favoriete non-fictieboeken van het KIJK-team. Klik hier, hier en hier om de nogal uiteenlopende keuzes van de redacteuren en freelancers te bekijken. (Twee vermeldingen voor De deeltjessafari; yay!)
Zelf koos ik voor Planetenjagers door de Nederlandse sterrenkundige Lucas Ellerbroek, een fijn geschreven boek over de zoektocht naar exoplaneten en buitenaards leven. Hierbij de overige titels die ik afgelopen jaar de moeite waard vond.
Er zweven nogal wat brokken steen rond in het zonnestelsel – en een daarvan zou zomaar een keer de aarde kunnen raken, met alle gevolgen van dien. Om dat risico het hoofd te bieden, is de 100x Asteroid Declaration opgesteld. Deze verklaring stelt dat we de huidige technologie moeten inzetten om zoveel mogelijk Near Earth Asteroids (NEA’s) in de gaten te houden, en het zoeken naar en tracken van asteroïden in de komende tien jaar met een factor honderd te verbeteren. Ook is het de bedoeling dat 30 juni ‘Wereldasteroïdendag’ wordt, om iedereen te wijzen op het gevaar van een inslag. Ruim honderd kopstukken uit de wetenschap én uit andere gebieden hebben de verklaring ondertekend, met Queen-gitarist én astronoom Brian May als een van de spreekbuizen.
Exoplaneten vinden met een ruimtetelescoop is inmiddels heel goed te doen. Kijk maar naar ruimtetelescoop Kepler, die bijna duizend bevestigde planeten en ruim drieduizend kandidaatplaneten vond rond andere sterren. Maar ook vanaf het aardoppervlak kun je onderzoek doen naar dit soort verre werelden. En daar heb je dan niet eens een state of the art telescoop voor nodig, zo laten astronoom Ernst de Mooij (Universiteit van Toronto) en collega’s zien in een nieuwe publicatie.
Je zult goed moeten zoeken om iemand te vinden die niet weet dat Barack Obama de huidige president van de VS is, en dat diens voorganger George W. Bush was. Ook Bill Clinton, George Bush senior, en Ronald Reagan zullen de meesten zich nog wel herinneren. Maar hoe zit het met de presidenten die al wat langer niet meer aan de macht zijn? Op die vraag richt Henry Roediger III, een expert op het gebied van het menselijk geheugen, zich met tussenpozen al zijn hele carrière. Samen met een van zijn studenten, Andrew DeSoto, heeft hij nu de resultaten van die onderzoeken gebundeld in een nieuw Science-artikel. En daaruit blijkt dat het leeuwendeel van de presidenten gedoemd is om grotendeels te worden vergeten door hun eigen bevolking.
Al bijna negen jaar is het onderweg naar dwergplaneet Pluto: het onbemande ruimtescheepje New Horizons. Op 6 december wordt de sonde voor de laatste keer uit zijn ‘winterslaap’ gehaald, zodat hij vanaf januari 2015 kan beginnen met het doen van waarnemingen aan de buitenwijken van ons zonnestelsel.
Komende donderdag – 27 november – is van 20.00 tot 22.30 uur in Naturalis, Leiden, de nieuwe editie van hun evenement Naturalis After Dark, met als thema humor. Ik zal op deze avond een praatje geven over The Big Bang Theory en magnetische monopolen, opgehangen aan dit fragment:
Verder is er een interview met letterkundige Bas Jongenelen over humor in de middeleeuwen, een presentatie in Pecha Kucha-stijl van mediawetenschapper Emiel Martens over Geer & Goor als onderwerp van wetenschappelijk onderzoek, een flitscollege door Kees Moeliker, een column van filosoof Victor Gijsbers, een interview met bioloog Jan van Hooff over primaten en humor, een experiment van sociaal-psycholoog Disa Sauter en filmpjes van Ype Driessen en Bruno van Wayenburg.
Kaartjes voor de avond zelf zijn hier te bestellen voor 10,80 euro. Voorafgaand ter plekke dineren (lopend buffet) kost 15 euro.
Meer weten over magnetische monopolen? Zie hoofdstuk zes van mijn nieuwe boek, De deeltjessafari!
Het wereldwijde gejuich ten spijt verliep de landing van ESA’s Philae op de komeet 67P niet volgens het boekje. Toch heeft de lander van de Rosetta-missie de nodige data kunnen verzamelen en terugsturen. Maar nu zit hij zonder energie, en zullen we voorlopig niets meer van hem horen.
Lees het hele bericht op de KIJK-site (nog van afgelopen maandag).
Gaaf: een werkende deeltjesversneller van LEGO. Deze Large Brick Collider (LBC) kan een LEGO-voetbal tot 12,5 kilometer per uur versnellen, zo meldt bouwer Jason Alleman. Bekijk het filmpje:
Als twee sterrenstelsels botsen, gaan ze in de regel samen tot één groot sterrenstelsel. Hetzelfde geldt voor de superzware zwarte gaten die zich in het hart van sterrenstelsels bevinden: die smelten samen tot een nieuw gat. Maar soms, zo denken astronomen, gebeurt er daarbij iets geks: zwaartekrachtsgolven die ontstaan bij het samengaan van beide gaten geven het nieuw gevormde gat een enorme rotschop. Dat kan daardoor in zijn eentje de ruimte tussen de sterrenstelsels in vliegen. Een team van sterrenkundigen onder leiding van Mike Koss meent nu zo’n eenzaam gat te hebben gevonden.
Als het warmer wordt op aarde, bliksemt het dan ook vaker? Geen onbelangrijke vraag, al was het maar omdat bliksem een belangrijke veroorzaker is van bosbranden. Toch is er erg veel onduidelijkheid over het antwoord: schattingen lopen momenteel uiteen van slechts 5 tot wel 100 procent meer bliksem per graad temperatuurstijging. Aardwetenschapper David Romps (Universiteit van Californië te Berkeley) en collega’s denken nu het échte antwoord te hebben gevonden: voor elke graad dat het warmer wordt, neemt het aantal bliksems toe met 12 procent.