Normaal gesproken werken ze bij de onderzoeksafdeling van IBM met individuele atomen om de grenzen van dataopslag te verkennen. Maar je kunt er ook een leuk stop-motion-filmpje mee maken, zo bewijzen ze met onderstaande, aandoenlijke animatie, getiteld A boy with his atom:
Wetenschapsjournalist Roel van der Heijden (bekend van de filmpjes op Wetenschap101) schreef op zijn weblog Wetenschepper een recensie van mijn boek De deeltjesdierentuin. Als ik er een blurb uit moest plukken, zou ik gaan voor “een compleet en zeer goed leesbaar werk af over een van de lastigste en abstracte gebieden van de natuurkunde”.
Een tijdje geleden vroeg ik me op dit blog af: waar komt de kreet ‘De deeltjesdierentuin’ eigenlijk vandaan? Ik neusde wat rond op internet, maar kwam niet tot een bevredigend antwoord. Dankzij wetenschapsjournalist Claud Biemans heb ik dat antwoord nu wel. Met behulp van Google Books – daar moet ik echt meer mee gaan doen – ontdekte zij dat de titel van mijn eerste boek waarschijnlijk afkomstig is van J. Robert Oppenheimer, beter bekend als de ‘vader van de atoombom’.
Donkere materie heet het: de materie die we niet kunnen zien, maar die via zijn zwaartekracht wel invloed uitoefent op het heelal – en die bij elkaar meer dan vijf keer zoveel weegt als de materie die we wél kunnen zien. Waar donkere materie uit bestaat, is nog een mysterie. De eerste resultaten van het experiment AMS, die gisteren werden gepresenteerd, vormen misschien een hint richting de oplossing.
Lees het hele bericht op de KIJK-site.
Voor mij is dit trouwens weer zo’n nieuwtje dat me eraan herinnert waarom ik destijds De deeltjesdierentuin ben gaan schrijven. Het is en blijft lastig om in zo’n nieuwsbericht alles te vertellen wat je wilt vertellen, en het tegelijk begrijpelijk voor de leek én kort te houden. In dit geval kreeg ik er niet meer in verwerkt dat AMS hiermee eerdere, controversiële resultaten van het satellietexperiment PAMELA en de ruimtetelescoop Fermi bevestigt. Het positronenoverschot kwam dus niet als een donderslag bij heldere hemel.
Ook heb ik achterwege gelaten dat de genoemde neutralino’s supersymmetrische deeltjes zijn, een hypothetisch type deeltjes waarvan tot nu toe in experimenten op aarde nog geen tekenen zijn gevonden, dat het specifiek gaat om het lichtste type neutralino (er zijn er vier, maar de overige drie zijn niet stabiel), en dat het hier een majoranadeeltje betreft: een deeltje dat zijn eigen antideeltje is en dankzij die eigenschap zijn soortgenoten kan vernietigen. Bij dat vernietigen zouden dan die positronen ontstaan die AMS heeft gemeten.
Daarnaast is het lastig om het nieuws zo te brengen dat het enerzijds ontdaan is van al te veel hype (veel deeltjesfysici vinden dat het AMS-team met deze aankondiging meer heeft geclaimd dan het waar kan maken), maar anderzijds niet zoveel laffe zou-kunnen-achtige woordjes bevat dat de lezer uiteindelijk zijn schouders erbij ophaalt.
Nu ja, hoe dan ook, via bovenstaande link mijn poging er iets van te maken. Hoor uiteraard graag hoe het overkomt!
Voor sommige paniekzaaiers is het ongetwijfeld een enorme opluchting, maar voor veel fysici zal het vooral een teleurstelling zijn: in de deeltjesversneller LHC zijn geen sporen gevonden van microscopisch kleine zwarte gaten. Dat meldt het team achter CMS, een van de vier experimenten die rond de LHC-tunnel staan opgesteld om botsingen tussen deeltjes te bestuderen.
Geweldig stukje a capella over het higgsdeeltje op de wijs van Adele’s ‘Rolling in the Deep’, via Barry van der Meer:
Met een mooi snippertje snaartheorie-‘Bohemian Rhapsody’ aan het eind…
De deeltjesdierentuin aan het lezen en het idee dat er nog iets mist? Dat kan kloppen, want ik was er nog niet aan toegekomen de soundtrack samen te stellen. Hierbij alsnog!
Per hoofdstuk heb ik één nummer uitgezocht (oké, twee voor antimaterie, maar die horen bij elkaar), waarbij ik een aantal obvious keuzes (‘Atomic’ van Blondie, ‘Higgs Boson Blues’ van Nick Cave & The Bad Seeds) uiteindelijk heb verruild voor obscuurder, voornamelijk instrumentaal spul dat qua sfeer wat beter leek te passen bij het onderwerp.
Een hoofdschuddenswaardige higgsuitleg van CBS News, via Sean M. Carroll:
The Higgs boson is often called “the God particle” because it’s said to be what caused the “Big Bang” that created our universe many years ago. The nickname caught on so quickly (even though scientists and clergy alike do not care for it) partly because it’s a great explanation of what it’s supposed to do — the Higgs boson is what joins everything and gives it matter.
Nee, het higgsdeeltje heeft niet de oerknal veroorzaakt, en ‘verbindt niet alles met elkaar’ (?) en geeft ook niet alles ‘materie’ (???), zoals Carroll al zegt. Pijnlijk is vooral dat een deel van het misverstand afkomstig lijkt van snaartheoreet, presentator en schrijver Michio Kaku, die ik ooit hoog had zitten (Hyperspace was een geweldig boek), maar die steeds vaker rare dingen roept en steeds minder bij zijn leest blijft.
Op 4 juli 2012 werd met de deeltjesversneller LHC een nieuw deeltje gevonden. Het higgsdeeltje? Dat was met afstand de meest waarschijnlijke mogelijkheid, maar destijds had CERN, de organisatie die de LHC bedrijft, het nog voorzichtig over “een deeltje consistent met het lang gezochte higgsboson”. De afgelopen twee weken werden er op een jaarlijkse conferentie nieuwe LHC-resultaten bekendgemaakt, gebaseerd op 2,5 keer zoveel gegevens als afgelopen zomer beschikbaar waren. En die hebben ervoor gezorgd dat CERN het nu wél (zij het in ietwat omslachtige bewoordingen) aandurft om te stellen dat het om het higgsdeeltje gaat. Of beter gezegd: een higgsdeeltje.
Stukje op de KIJK-site over het laatste higgsnieuws, gepresenteerd op de Moriond-conferentie.
Nu in de winkel: KIJK 4/2013. Met als tien pagina’s tellend coverartikel mijn verhaal over de vraag of er echt nooit iets sneller kan zijn dan het licht.