Het wereldwijde gejuich ten spijt verliep de landing van ESA’s Philae op de komeet 67P niet volgens het boekje. Toch heeft de lander van de Rosetta-missie de nodige data kunnen verzamelen en terugsturen. Maar nu zit hij zonder energie, en zullen we voorlopig niets meer van hem horen.
Lees het hele bericht op de KIJK-site (nog van afgelopen maandag).
Gaaf: een werkende deeltjesversneller van LEGO. Deze Large Brick Collider (LBC) kan een LEGO-voetbal tot 12,5 kilometer per uur versnellen, zo meldt bouwer Jason Alleman. Bekijk het filmpje:
Als twee sterrenstelsels botsen, gaan ze in de regel samen tot één groot sterrenstelsel. Hetzelfde geldt voor de superzware zwarte gaten die zich in het hart van sterrenstelsels bevinden: die smelten samen tot een nieuw gat. Maar soms, zo denken astronomen, gebeurt er daarbij iets geks: zwaartekrachtsgolven die ontstaan bij het samengaan van beide gaten geven het nieuw gevormde gat een enorme rotschop. Dat kan daardoor in zijn eentje de ruimte tussen de sterrenstelsels in vliegen. Een team van sterrenkundigen onder leiding van Mike Koss meent nu zo’n eenzaam gat te hebben gevonden.
Als het warmer wordt op aarde, bliksemt het dan ook vaker? Geen onbelangrijke vraag, al was het maar omdat bliksem een belangrijke veroorzaker is van bosbranden. Toch is er erg veel onduidelijkheid over het antwoord: schattingen lopen momenteel uiteen van slechts 5 tot wel 100 procent meer bliksem per graad temperatuurstijging. Aardwetenschapper David Romps (Universiteit van Californië te Berkeley) en collega’s denken nu het échte antwoord te hebben gevonden: voor elke graad dat het warmer wordt, neemt het aantal bliksems toe met 12 procent.
Ruim tien jaar is hij onderweg geweest: de lander Philae, aan boord van de Rosetta-missie. En vandaag, iets na vijven, kwam hij eindelijk aan op zijn bestemming, komeet 67P. Een mijlpaal: nooit eerder is een lander op een dergelijk object neergezet.
Lees het hele bericht op de KIJK-site! (En nu maar hopen dat het goed komt met die harpoenen.)
Ons heelal bevat de nodige donkere materie: een vorm van materie die we niet kunnen zien, maar die wel zwaartekracht uitoefent. Daarnaast lijkt er iets te zijn als donkere energie, die het heelal steeds sneller uit elkaar drijft. De Britse kosmoloog David Wands en zijn team stellen nu dat die twee mogelijk niet los van elkaar staan. Volgens hen kan de hoeveelheid donkere energie toenemen door donkere materie als het ware op te eten.
Een volwassen sterrenstelsel ziet er anders uit dan een sterrenstelsel dat net is ontstaan. Zo kost het spiraalstelsels een paar miljard jaar om een zogenoemde balk te ontwikkelen: een rechte reep van sterren die dwars door het centrum van het stelsel heen gaat en waar de spiraalarmen uit lijken te komen. In het vroege heelal, dat louter jonge sterrenstelsels bevat, zou je deze balken dus nauwelijks verwachten. Toch zijn ze er, zo blijkt uit nieuw onderzoek – waaraan internettende sterrenkundeliefhebbers een cruciale bijdrage leverden.
Fijnstof in de lucht heeft invloed op van alles en nog wat: het luchtverkeer, het klimaat, en de gezondheid van mensen. Belangrijk dus om in kaart te brengen hoeveel van het spul waar te vinden is. Normaal gesproken gebeurt dat met satellieten en gespecialiseerde installaties op de grond. Maar het Nederlandse project iSPEX schakelde duizenden burgers in, gewapend met een ietwat opgevoerde smartphone. En dat werkt ook prima, zo blijkt uit het eerste wetenschappelijke artikel over de resultaten.
Vitamine A is belangrijk, met name voor zwangere vrouwen en kleine kinderen, maar hele volksstammen krijgen er te weinig van binnen. Om daar iets aan te doen, is een nieuwe soort cassave gekweekt: de gele cassave, die extra veel vitamine A bevat. Elise Talsma deed onder ander in Kenia onderzoek naar deze eetbare wortel en vertelt erover op de KIJK Live!-editie van donderdag 16 oktober in Wageningen.
Lees meer over deze lezing op de KIJK-site. Op dezelfde avond hoor je verder, zoals eerder vermeld, hoe het sigmadeeltje van Walter van Suijlekom en collega’s het heelal kan redden van het higgsdeeltje. Daarnaast zijn er nog drie andere interessante onderwerpen – en de toegangsprijs is 0 euro! Dus als je ook maar enigszins in de buurt van Wageningen woont, geef je snel op. Instructies vind je hier.
De neutrino’s die we kennen, zijn al behoorlijk moeilijk te detecteren. Ze kunnen ongehinderd door een plak lood van een lichtjaar dik (!) vliegen, dus een experiment bouwen dat ze desondanks weet te vangen, is geen eitje. Maar volgens sommige theorieën kan het erger. Die veronderstellen namelijk het bestaan van steriele neutrino’s, die nóg minder van zich laten merken. Toch is er een omweg om ze met aardse experimenten op het spoor te komen. Maar, zo meldt een Chinees experiment deze week: die methode heeft vooralsnog geen vruchten afgeworpen.
Lees het volledige bericht op de KIJK-site!
(En nee, de steriele neutrino’s waar ik het in De deeltjessafari en het huidige nummer van KIJK over heb, zijn hierdoor niet onwaarschijnlijker geworden; zie de laatste twee alinea’s van het bericht.)