Vandaag precies één jaar geleden maakte CERN de ontdekking van een nieuw deeltje bekend, dat we inmiddels een higgsboson mogen noemen. Ter ere van die verjaardag: acht feiten over dit langverwachte deeltje op de KIJK-site. (En wie meer wil weten, kan natuurlijk terecht bij hoofdstuk zes van mijn boek De deeltjesdierentuin…)
Quarks zijn deeltjes die de bestanddelen vormen van andere deeltjes. Normaal gesproken zijn er bij het samenstellen van deeltjes uit quarks twee opties. Optie één is drie quarks op een hoopje vegen. Zo maak je bijvoorbeeld een proton of een neutron, de deeltjes die op hun beurt weer de bestanddelen zijn van atoomkernen. Optie twee is één quark en één antiquark combineren. Je krijgt dan een zogenoemd meson. Maar het Japanse experiment Belle en het Chinese experiment BESIII (zie foto) hebben nu mogelijk een derde optie gezien: een deeltje dat uit twee quarks en twee antiquarks bestaat.
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
En mocht dat vragen onbeantwoord laten: het deeltje zal ongetwijfeld een stuk uitgebreider aan bod komen in mijn volgende boek, De deeltjessafari.
Het vervolg op het filmpje van gisteren over supersymmetrie: Don Lincoln legt, weer in vijf minuten, uit wat supersymmetrie zo aantrekkelijk maakt voor natuurkundigen.
Via Symmetry Magazine.
Meer weten over supersymmetrie? Lees hoofdstuk zeven van mijn boek De deeltjesdierentuin!
Natuurkundige Don Lincoln van Fermilab legt op een toegankelijke manier uit wat supersymmetrie is:
Via Symmetry Magazine.
Meer weten over supersymmetrie? Lees hoofdstuk zeven van mijn boek De deeltjesdierentuin!
Onlangs verschenen: de special ‘Elementaire deeltjes’, een honderd pagina’s dik nummer van het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde (NTvN) puur over deeltjesfysica. Ongeveer halverwege de special tref je een drie pagina’s lang interview met mij aan, over De deeltjesdierentuin en, jawel, de beoogde opvolger… (Daarover binnenkort meer op dit blog.)
De rest van de special heb ik nog niet helemaal gelezen, maar tot nu toe lijkt het me een mooie samenvatting van wat er met name vanuit Nederland gebeurt binnen de deeltjesfysica, geschreven door bekende namen uit het vakgebied. (Ik zie de nodige wetenschappers voorbij komen die ik de afgelopen jaren voor mijn boek en/of voor KIJK heb geïnterviewd.)
Het interview is hier in zijn geheel online te lezen. Niet-NTvN-abonnees die de special willen bestellen voor 9,95 euro, kunnen dat doen door te mailen naar ntvn@ntvn.nl.
Bert en Ernie werden ze gedoopt: de twee neutrino’s met hoge energie die het experiment IceCube onlangs waarnam. Inmiddels zijn er nog 26 van dit soort neutrino’s gevonden (helaas zonder Sesamstraatnamen). En daarmee mogen we er eens voorzichtig over gaan nadenken waar deze deeltjes precies vandaan komen…
Nieuwsberichtje op de KIJK-site!
En tja, dan begin ik gelijk weer te dagdromen over een heel artikel over IceCube, al dan niet in combinatie met andere neutrino-experimenten zoals NOvA van Fermilab… Maar goed, ik heb net over de long shutdowns van de LHC geschreven en we moeten die arme KIJK-lezers ook weer niet ál te veel deeltjesverhalen door de strot douwen…
Het SI telt momenteel zeven basiseenheden: de meter, de kilogram, de seconde, de kelvin, de mol, de candela en de ampère. Onder andere die laatste, onze eenheid voor stroomsterkte, moet over een tijdje een nieuwe definitie krijgen. En misschien gaat het hippe materiaal grafeen ons daarbij helpen.
Donkere materie heet het: de materie die we niet kunnen zien, maar die via zijn zwaartekracht wel invloed uitoefent op het heelal – en die bij elkaar meer dan vijf keer zoveel weegt als de materie die we wél kunnen zien. Waar donkere materie uit bestaat, is nog een mysterie. De eerste resultaten van het experiment AMS, die gisteren werden gepresenteerd, vormen misschien een hint richting de oplossing.
Lees het hele bericht op de KIJK-site.
Voor mij is dit trouwens weer zo’n nieuwtje dat me eraan herinnert waarom ik destijds De deeltjesdierentuin ben gaan schrijven. Het is en blijft lastig om in zo’n nieuwsbericht alles te vertellen wat je wilt vertellen, en het tegelijk begrijpelijk voor de leek én kort te houden. In dit geval kreeg ik er niet meer in verwerkt dat AMS hiermee eerdere, controversiële resultaten van het satellietexperiment PAMELA en de ruimtetelescoop Fermi bevestigt. Het positronenoverschot kwam dus niet als een donderslag bij heldere hemel.
Ook heb ik achterwege gelaten dat de genoemde neutralino’s supersymmetrische deeltjes zijn, een hypothetisch type deeltjes waarvan tot nu toe in experimenten op aarde nog geen tekenen zijn gevonden, dat het specifiek gaat om het lichtste type neutralino (er zijn er vier, maar de overige drie zijn niet stabiel), en dat het hier een majoranadeeltje betreft: een deeltje dat zijn eigen antideeltje is en dankzij die eigenschap zijn soortgenoten kan vernietigen. Bij dat vernietigen zouden dan die positronen ontstaan die AMS heeft gemeten.
Daarnaast is het lastig om het nieuws zo te brengen dat het enerzijds ontdaan is van al te veel hype (veel deeltjesfysici vinden dat het AMS-team met deze aankondiging meer heeft geclaimd dan het waar kan maken), maar anderzijds niet zoveel laffe zou-kunnen-achtige woordjes bevat dat de lezer uiteindelijk zijn schouders erbij ophaalt.
Nu ja, hoe dan ook, via bovenstaande link mijn poging er iets van te maken. Hoor uiteraard graag hoe het overkomt!
Voor sommige paniekzaaiers is het ongetwijfeld een enorme opluchting, maar voor veel fysici zal het vooral een teleurstelling zijn: in de deeltjesversneller LHC zijn geen sporen gevonden van microscopisch kleine zwarte gaten. Dat meldt het team achter CMS, een van de vier experimenten die rond de LHC-tunnel staan opgesteld om botsingen tussen deeltjes te bestuderen.
Geweldig stukje a capella over het higgsdeeltje op de wijs van Adele’s ‘Rolling in the Deep’, via Barry van der Meer:
Met een mooi snippertje snaartheorie-‘Bohemian Rhapsody’ aan het eind…