Categorieën
Natuurkunde

BICEP2-resultaat afgeserveerd

In de categorie ‘beter laat dan nooit’: hier nog mijn berichtje van begin vorige week over het afserveren van het BICEP2-resultaat.

Voorjaar 2014 claimde het zuidpoolexperiment BICEP2 patronen te hebben gezien in de achtergrondstraling van het heelal, die zo’n 380.000 jaar na de oerknal werd uitgezonden. Groot nieuws, want deze patronen zouden bewijs vormen voor de inflatietheorie, die stelt dat het heelal direct na de oerknal héél even met een enorm tempo uitdijde. Helaas concludeert een samenwerking van BICEP2, de Keck Array en ESA’s Planck-satelliet nu dat het bewijs hiervoor te dun is.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Een en ander heeft ook wel wat consequenties voor De deeltjessafari. In dit boek noem ik het BICEP2-resultaat (met een boel voorbehoud, weliswaar) in de hoofdstukken over gravitonen en magnetische monopolen. In het eerste geval zouden de patronen ons meer kunnen vertellen over hoe een quantumtheorie van de zwaartekracht in elkaar steekt (waarin het graviton dan de rol van ‘krachtuitwisseldeeltje’ speelt). In het tweede geval zou BICEP2 inflatie onderbouwen, een verschijnsel dat er op zijn beurt voor gezorgd zou kunnen hebben dat de magnetische monopolen in ons heelal zo verdund zijn dat we ze nu nergens meer zien. In beide gevallen zijn we dus helaas terug bij af. Er zou nog steeds informatie over quantumzwaartekracht en inflatie in de achtergrondstraling versleuteld kunnen zitten, maar die hebben we dan nog niet op een overtuigende manier gezien.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Nieuwe donkere-materie-kandidaat alleen te vinden in ruimte?

De meeste wetenschappers gaan ervan uit dat donkere materie bestaat uit deeltjes die zich weinig aantrekken van gewone materie. Dat zou dan ook de reden zijn dat we ze maar niet kunnen vinden. Maar een groep van vijf Britse en Duitse wetenschappers heeft een verrassende andere mogelijkheid bedacht: volgens hen kunnen donkere-materie-deeltjes juist relatief makkelijk interactie hebben met gewone deeltjes. En dát is dan, gek genoeg, de reden dat aardse experimenten steeds niets opleveren.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Weet zelf nog niet zo goed wat ik van deze nieuwe kandidaat moet vinden – maar origineel is hij zeker. Benieuwd of we er nog wat van gaan horen.

Categorieën
Sterrenkunde

Door amateurs gevonden ‘yellowballs’ verklaard

Het is een van de vele manieren waarop je als particulier kunt bijdragen aan de sterrenkunde: het Milky Way Project. Hier krijg je infraroodfoto’s gemaakt door ruimtetelescoop Spitzer voorgeschoteld, waarop je onder meer sterrenstelsels, sterrenclusters en ‘bubbels’ (ovale donkere plekken) aangeeft. Maar één Milky Way Project-deelnemer zag vier jaar geleden iets anders. “Enig idee wat die heldere, gele, wazige objecten zijn?” vroeg hij op de discussiepagina van het project. De aanwezige, echte astronomen moesten het antwoord toen schuldig blijven, maar hebben dat nu wel gevonden: het zijn compacte regio’s van waterstof waaruit zware sterren aan het ontstaan zijn.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde

Zuidpoolexperiment zoekt overwinteraars

Geen last van een beetje vrieskou? Een Amerikaanse universiteit zoekt twee mensen die een dik jaar lang willen werken voor het zuidpoolexperiment IceCube.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Foto: Sven Lindstrom/NSF
Foto: Sven Lindstrom/NSF
Categorieën
Sterrenkunde

Zwaartepunt Saturnus en manen preciezer bepaald

We onderzoeken de verste sterrenstelsels die we maar kunnen ontwaren en bestuderen zelfs in detail het eerste licht dat het heelal ooit uitzond. Je zou dan toch denken dat de posities van de grotere objecten in ons eigen zonnestelsel dan wel al lang bekend zijn tot op ontzettend veel cijfers achter de komma. Toch hebben onderzoekers nu de locatie van het zwaartepunt van Saturnus en zijn manen ruim vijftig keer preciezer weten te bepalen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde

‘Elektronneutrino’s mogelijk sneller dan licht’

Nee, neutrino’s gaan niet sneller dan het licht. Dat was in 2012 uiteindelijk de conclusie, nadat het OPERA-experiment enkele maanden lang had geclaimd dat deze deeltjes wél ietsje harder dan 300.000 kilometer per seconde van Zwitserland naar Italië waren gereisd. Helaas voor wie hoopte op nieuwe natuurkunde: een verkeerd aangesloten kabel bleek de boosdoener. Maar volgens de onlangs gepensioneerde hoogleraar natuurkunde Robert Ehrlich (George Mason-universiteit) kan het toch nog zo zijn dat de neutrino’s met de kleinste massa, elektronneutrino’s genaamd, sneller dan het licht reizen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde

Knip je eigen Nobelprijswinnaarsneeuwvlokken!

Voor een wetenschappelijk verantwoorde kerst: uitgeknipte Nobelprijswinnaarsneeuwvlokken!

SnowflakeCurie_v3

Categorieën
Overige wetenschap

Virtuele supermarkt moet winkelgedrag verhelderen

In KIJK 13/2014 stond het artikel ‘Als het mandje maar volraakt’, over de trucs die supermarkten gebruiken om ons te verleiden. Naar ons koopgedrag wordt ook wetenschappelijk onderzoek gedaan – en daar kun jij nu aan deelnemen. Gezondheidswetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam hebben namelijk online een virtuele supermarkt opgetuigd, waar ze vrijwilligers hun boodschappen in willen laten doen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Overig

De beste non-fictieboeken van 2014

Het is inmiddels een traditie: het lijstje van favoriete non-fictieboeken van het KIJK-team. Klik hier, hier en hier om de nogal uiteenlopende keuzes van de redacteuren en freelancers te bekijken. (Twee vermeldingen voor De deeltjessafari; yay!)

Zelf koos ik voor Planetenjagers door de Nederlandse sterrenkundige Lucas Ellerbroek, een fijn geschreven boek over de zoektocht naar exoplaneten en buitenaards leven. Hierbij de overige titels die ik afgelopen jaar de moeite waard vond.

Categorieën
Sterrenkunde

Beroemdheden pleiten voor actie tegen asteroïden

Er zweven nogal wat brokken steen rond in het zonnestelsel – en een daarvan zou zomaar een keer de aarde kunnen raken, met alle gevolgen van dien. Om dat risico het hoofd te bieden, is de 100x Asteroid Declaration opgesteld. Deze verklaring stelt dat we de huidige technologie moeten inzetten om zoveel mogelijk Near Earth Asteroids (NEA’s) in de gaten te houden, en het zoeken naar en tracken van asteroïden in de komende tien jaar met een factor honderd te verbeteren. Ook is het de bedoeling dat 30 juni ‘Wereldasteroïdendag’ wordt, om iedereen te wijzen op het gevaar van een inslag. Ruim honderd kopstukken uit de wetenschap én uit andere gebieden hebben de verklaring ondertekend, met Queen-gitarist én astronoom Brian May als een van de spreekbuizen.

Lees het volledige bericht op de KIJK-site!