Tag: de deeltjessafari

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Experiment onderzoekt mogelijke verklaring donkere energie

Sinds 1998 weten we dat het heelal steeds sneller uitdijt. Het verschijnsel dat hiervoor verantwoordelijk zou zijn, wordt heel mysterieus ‘donkere energie’ genoemd. Maar wat is die donkere energie precies? Daarvoor zijn heel wat theorieën bedacht. Een nieuw experiment haalt daar de bezem door.

Over kameleonvelden en dito deeltjes als verklaring voor donkere energie. Hele bericht op de KIJK-site!

Kameleondeeltjes stonden trouwens ooit nog ooit op de longlist voor De deeltjessafari, maar pasten er uiteindelijk- net als vele andere deeltjes – niet in. (En nee, ik ben nog steeds niet toe aan het schrijven van een derde deel…)

Categorieën
Natuurkunde

Pentaquark gevonden?

Dit berichtje was ik nog vergeten hier te posten:

Het team achter een van de experimenten die botsingen in de deeltjesversneller LHC bestuderen, heeft bekendgemaakt een deeltje te hebben gevonden dat bestaat uit maar liefst vijf quarks.

Oftewel: een pentaquark. Hele berichtje, zoals gebruikelijk, op de KIJK-site.

Interessant is het dan om nog even naar De deeltjessafari terug te gaan; om precies te zijn naar het derde hoofdstuk, ‘Creatief met quarks’. Daarin omschreef ik in wat meer detail wat ik in bovenstaand nieuwsbericht ook al vertel: hoe de pentaquark begin jaren 2000 werd gevonden door een Japans experiment, vervolgens werd bevestigd door allerlei andere experimenten, en daarna weer van tafel werd geveegd. 

Lees verder “Pentaquark gevonden?”
Categorieën
Natuurkunde

Interview over Deeltjessafari in Teylers Museum, 8 maart

Op zondag 8 maart word ik in Teylers Museum, Haarlem, geïnterviewd over mijn boek De deeltjessafari, als onderdeel van de Jongeschrijversmiddag. (Dat ik daar met mijn 36 nog bij mag zijn!)

Ook op het programma: Lucas Ellerbroek, auteur van het geweldige Planetenjagers, en Norbert Peeters, co-auteur van Plantaardig.

Inloop vanaf 13.30 uur, programma duurt van 14.00 tot 16.00 uur. Kaarten kosten 8 euro in de voorverkoop (online en bij boekhandel Athenaeum aan de Gedempte Oude Gracht), 10 euro op de dag zelf. Meer informatie vind je op de site van Teylers.

Categorieën
Natuurkunde

BICEP2-resultaat afgeserveerd

In de categorie ‘beter laat dan nooit’: hier nog mijn berichtje van begin vorige week over het afserveren van het BICEP2-resultaat.

Voorjaar 2014 claimde het zuidpoolexperiment BICEP2 patronen te hebben gezien in de achtergrondstraling van het heelal, die zo’n 380.000 jaar na de oerknal werd uitgezonden. Groot nieuws, want deze patronen zouden bewijs vormen voor de inflatietheorie, die stelt dat het heelal direct na de oerknal héél even met een enorm tempo uitdijde. Helaas concludeert een samenwerking van BICEP2, de Keck Array en ESA’s Planck-satelliet nu dat het bewijs hiervoor te dun is.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Een en ander heeft ook wel wat consequenties voor De deeltjessafari. In dit boek noem ik het BICEP2-resultaat (met een boel voorbehoud, weliswaar) in de hoofdstukken over gravitonen en magnetische monopolen. In het eerste geval zouden de patronen ons meer kunnen vertellen over hoe een quantumtheorie van de zwaartekracht in elkaar steekt (waarin het graviton dan de rol van ‘krachtuitwisseldeeltje’ speelt). In het tweede geval zou BICEP2 inflatie onderbouwen, een verschijnsel dat er op zijn beurt voor gezorgd zou kunnen hebben dat de magnetische monopolen in ons heelal zo verdund zijn dat we ze nu nergens meer zien. In beide gevallen zijn we dus helaas terug bij af. Er zou nog steeds informatie over quantumzwaartekracht en inflatie in de achtergrondstraling versleuteld kunnen zitten, maar die hebben we dan nog niet op een overtuigende manier gezien.

Categorieën
Natuurkunde

‘De deeltjessafari’ gerecenseerd op Kennislink

Wetenschapsjournalist Roel van der Heijden bespreekt De deeltjessafari op Kennislink:

“Het boek is over het algemeen zeer goed te volgen, ondanks het vrij hoge tempo. Soms dreigt de lezer echter iets te veel op zijn bordje te krijgen. Er is weinig ruimte om bij te komen van de introductie van bijvoorbeeld CP-symmetrieschending of spiegelmaterie. Gelukkig is het boek erg goed geschreven. Keulen neemt de lezer aan de hand en vertelt steeds wát hij heeft uitgelegd en waarom dat belangrijk is.

Op andere momenten laat hij de al te zware kost bewust achterwege. Het gevaar daarvan is dat je soms nét iets meer zou willen weten, maar over het algemeen voelt dit niet als een groot gemis. Keulen laat in ieder geval weer zien dat hij de lezer – net als in zijn eerste boek – goed aanvoelt. Net als je denkt: dit is wel ver gezocht, schrijft hij: ‘Vind je dat ver gezocht?’”

Lees de hele recensie hier.

Categorieën
Natuurkunde

The Big Bang Theory & magnetische monopolen in Naturalis

Komende donderdag – 27 november – is van 20.00 tot 22.30 uur in Naturalis, Leiden, de nieuwe editie van hun evenement Naturalis After Dark, met als thema humor. Ik zal op deze avond een praatje geven over The Big Bang Theory en magnetische monopolen, opgehangen aan dit fragment:

Verder is er een interview met letterkundige Bas Jongenelen over humor in de middeleeuwen, een presentatie in Pecha Kucha-stijl van mediawetenschapper Emiel Martens over Geer & Goor als onderwerp van wetenschappelijk onderzoek, een flitscollege door Kees Moeliker, een column van filosoof Victor Gijsbers, een interview met bioloog Jan van Hooff over primaten en humor, een experiment van sociaal-psycholoog Disa Sauter en filmpjes van Ype Driessen en Bruno van Wayenburg.

Kaartjes voor de avond zelf zijn hier te bestellen voor 10,80 euro. Voorafgaand ter plekke dineren (lopend buffet) kost 15 euro.

Meer weten over magnetische monopolen? Zie hoofdstuk zes van mijn nieuwe boek, De deeltjessafari!

Categorieën
Natuurkunde

Geen steriele neutrino’s gevonden door Chinees experiment

De neutrino’s die we kennen, zijn al behoorlijk moeilijk te detecteren. Ze kunnen ongehinderd door een plak lood van een lichtjaar dik (!) vliegen, dus een experiment bouwen dat ze desondanks weet te vangen, is geen eitje. Maar volgens sommige theorieën kan het erger. Die veronderstellen namelijk het bestaan van steriele neutrino’s, die nóg minder van zich laten merken. Toch is er een omweg om ze met aardse experimenten op het spoor te komen. Maar, zo meldt een Chinees experiment deze week: die methode heeft vooralsnog geen vruchten afgeworpen.

Lees het volledige bericht op de KIJK-site!

(En nee, de steriele neutrino’s waar ik het in De deeltjessafari en het huidige nummer van KIJK over heb, zijn hierdoor niet onwaarschijnlijker geworden; zie de laatste twee alinea’s van het bericht.)

Categorieën
Natuurkunde

BICEP2-resultaat niet ondersteund door Planck

En jawel hoor, de eerste stukjes uit De deeltjessafari zijn alweer een tikje achterhaald! Ik noem namelijk in een paar hoofdstukken – met de nodige slagen om de arm; dat wel – de sporen van zwaartekrachtsgolven die het experiment BICEP2 in de achtergrondstraling van het heelal meende te hebben gezien. Die sporen zouden namelijk a) de inflatietheorie ondersteunen (die op zijn beurt kan verklaren waarom we geen magnetische monopolen zien; zie hoofdstuk 6) en b) een indicatie zijn dat de zwaartekracht kan worden ‘verquantumd’ (zie hoofdstuk 5). Natuurkundigen die ik hierover sprak net na de ontdekking, waren dan ook erg enthousiast.

Er was echter ook al snel kritiek: de gemeten ‘kolkjes’ in de achtergrondstraling zouden afkomstig kunnen zijn van stof, stelden niet bij het experiment betrokken onderzoekers, en ons dus niets vertellen over de oerknal. Het wachten was op het team achter Planck, dat nog steeds de data die deze ruimtetelescoop tussen 2009 en 2013 verzamelde van de kosmische achtergrondstraling aan het analyseren is. Deze week liet dat team eindelijk van zich horen (oké, met het oog op De deeltjessafari had het van mij nog wel wat langer op zich mogen laten wachten…), en hun conclusies zien er niet goed uit voor BICEP2.

Overigens zegt dit uiteindelijk niet zoveel, in die zin dat inflatie en van quantumzwaartekracht hiermee niet van tafel zijn geveegd. We hebben alleen een vroege kans gemist om indicaties van beide te zien, maar op de achtergrondstraling gerichte experimenten als BICEP2 kunnen die best in de toekomst alsnog vinden. Al zal de reactie dan wel nóg sceptischer zijn dan al het geval was bij het bovengenoemde resultaat.

Categorieën
Natuurkunde

Groot interview in Dagblad De Limburger

Rond het verschijnen van mijn nieuwe boek De deeltjessafari ben ik uitvoerig geïnterviewd door journalist Bart Ebisch. Het resulterende artikel, tot mijn verrassing een volle twee pagina’s groot, stond afgelopen weekend in Dagblad De Limburger. Weet mijn geboorteprovincie ook weer waar ik me tegenwoordig allemaal mee bezighoud. Lees het artikel hier online!

Ook recenseerde Margriet van der Heijden – zelf van origine deeltjesfysicus – De deeltjessafari in NRC (vier van de vijf ballen; yay!). Niet gratis online te lezen, wel via Blendle.

Categorieën
Natuurkunde

Technisch Weekblad recenseert ‘De deeltjessafari’

Mischa Brendel bespreekt De deeltjessafari in het Technisch Weekblad:

Een boek over kwantummechanische deeltjes dat lekker doorleest, lijkt een contradictio in terminis, maar wetenschapsjournalist Jean-Paul Keulen is met zijn boek De deeltjessafari in deze missie geslaagd.

Op de TW-site staat de hele recensie!