Tag: zwarte gaten

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

KIJK 3/2017: spanningen in de Pacific, déjà vu’s en meer

KIJK 3/2017Nu in de winkel: KIJK 3/2017! Met van mijn hand het artikel(tje) ‘Echo’s van de firewall’, over een nieuwe bijdrage aan het al decennia durende debat over de informatieparadox: wat gebeurt er nu met informatie die in een zwart gat verdwijnt? Drie natuurkundigen denken dat zwaartekrachtsgolven ons daar meer over kunnen vertellen. Sterker nog: dat ze dat al hébben gedaan.

Ook onder meer in dit nummer (maar niet van mij): een groot verhaal over de spanningen in de Pacific, een artikel over het verschijnsel déjà vu, waarom peilingen er zo vaak naast zitten, hoe veilig auto’s die met vijf sterren uit botsproeven komen nu echt zijn, CSI met behulp van bacteriën, en een artikel over het verschijnsel déjà vu.

Koop het nummer in de winkel of bestel het hier online.

Categorieën
Sterrenkunde

Overleef je een reis naar een zwart gat?

“Stel dat we naar een zwart gat zouden kunnen reizen”, mailt Rob Roede. “Zou je dan zo dichtbij kunnen komen als je op de bekende illustraties ziet? Of is de zwaartekracht dan al te groot en overleef je dat niet?”

Door mij beantwoorde lezersvraag op de KIJK-site.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Bevatten zwaartekrachtsgolven tekenen van ‘firewalls’ rond zwarte gaten?

Wat gebeurt er met je als je in een zwart gat valt? Die vraag speelt al jaren de hoofdrol in een van de grootste debatten binnen de wetenschap. Het antwoord bepaalt namelijk welke steunpilaar van onze huidige natuurkunde ongeschonden overeind blijft: Einsteins algemene relativiteitstheorie of de quantummechanica. Amerikaanse en Iraanse wetenschappers denken nu een tipje van de sluier op te kunnen lichten – met dank aan de zwaartekrachtsgolven die samensmeltende zwarte gaten het heelal in sturen. Anderen zetten echter grote vraagtekens bij hun werk.

Nieuwe Far Out-aflevering voor KIJK, nu al te lezen op de site.

Categorieën
Sterrenkunde

Hoe snel kan een zwart gat rondtollen?

Terwijl het grote publiek Interstellar alweer een beetje is vergeten, is de sciencefictionfilm nog steeds een inspiratiebron voor wetenschappers. Zoals de Amerikaanse natuurkundigen Samuel Gralla, Scott Hughes en Niels Warburton. Onlangs plaatsten ze een artikel online met de titel ‘Inspirals into Gargantua’, een verwijzing naar het enorme zwarte gat dat een cruciale rol speelt in de blockbuster. Stel dat een zwart gat van dit type echt zou bestaan in ons heelal, zo vragen ze zich af. Kunnen we dat dan waarnemen?

Lees het volledige bericht op de KIJK-site.

Categorieën
Sterrenkunde

Kan een zwart gat een oerknal veroorzaken?

KIJK-lezer Andries vraagt zich af of de energie die in een zwart gat verdwijnt ook weer ergens tevoorschijn komt. “En kan het niet zo zijn dat al die energie opeens verschijnt in een enorme explosie, en dat dit is gebeurd tijdens de oerknal?”

Lees mijn antwoord op deze vraag – eerder verschenen in KIJK – nu op de KIJK-site.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

LIGO ziet voor de tweede keer zwaartekrachtsgolven

LIGO strikes again! Natuur- en sterrenkundigen betrokken bij het experiment dat in februari de eerste directe detectie ooit van zwaartekrachtsgolven meldde, maakten deze week bekend opnieuw dit soort golven te hebben gezien. Ook nu waren twee samensmeltende zwarte gaten verantwoordelijk voor het verschijnsel.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Heeft LIGO toch gravitatiegolven gedetecteerd?

Einstein voorspelde ze honderd jaar geleden al, maar tot nu toe zijn ze nooit direct waargenomen: zwaartekrachtsgolven, ook wel gravitatiegolven. Afgelopen september bracht kosmoloog Lawrence Krauss echter het gerucht de wereld in dat de Amerikaanse detector LIGO beet had. Destijds overheerste scepsis – maar wie weet klopt het gerucht toch en verschijnt er eind deze week een publicatie over de ontdekking.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Eerder was ik behoorlijk sceptisch over dit gerucht, maar wie weet klopte het dus toch… Mensen beweren in elk geval dat ze een paper onder ogen hebben gekregen, en er worden specifieke getallen genoemd (massa’s zwarte gaten, een sigma van 5,1…). Then again: ik heb begrepen dat bij een test (waarvan de onderzoekers zelf niet weten dat het een test is) ook zo’n paper kan worden geschreven, en zo’n testsignaal zal uit een simulatie komen waar specifieke getallen in zijn gestopt. Dus totdat ik de paper daadwerkelijk zie, houd ik me nog even op de vlakte…

LIGO Livingston - luchtfoto
Luchtfoto van een van de twee LIGO-opstellingen: die bij Livingston. (Foto: Caltech/MIT/LIGO Lab)
Categorieën
Sterrenkunde

Kan een planeet rond een zwart gat zijn energie uit het heelal halen?

Normaal gesproken krijgt een planeet zijn energie van de ster waar hij omheen cirkelt en straalt hij zijn ‘afval-warmte’ de koude ruimte in. Maar drie Tsjechische natuurkundigen, Tomás Opatrný, Lukás Richterek en Pavel Bakala, besloten het tegenovergestelde scenario eens door te rekenen: een planeet die zijn energie uit het heelal krijgt en die vervolgens dumpt in het zwarte gat waar hij omheen cirkelt. Hoeveel vermogen levert dat principe in het ideale geval op?

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Heerlijke paper trouwens; heb hem letterlijk grijnzend gelezen…

Categorieën
Sterrenkunde

Zwart gat van 100.000 zonsmassa’s ontdekt?

Dat er in het centrum van ons sterrenstelsel hoogstwaarschijnlijk een zwart gat te vinden is dat enkele miljoenen keren zoveel weegt als onze zon, is inmiddels al wel een tijdje bekend. Maar de Japanse sterrenkundige Tomuharu Oka en collega’s denken nu een tweede zwarte gat te hebben gevonden in hetzelfde gebied. En dat zou dan een massa moeten hebben van ongeveer 100.000 keer die van de zon.

Lees het hele bericht hier.

Zwart gat van 100.000 zonsmassa's
Illustratie: Tomoharu Oka/Keio University
Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Team Hawking komt met nieuwe oplossing informatieparadox

Het is een van de grote openstaande vraagstukken binnen de natuurkunde: wat gebeurt er met informatie die in een zwart gat valt? Wordt die onherroepelijk vernietigd, of komt die er toch op de een of andere manier weer uit? De man die het probleem ooit op de kaart zette, Stephen Hawking, denkt nu met twee collega’s de oplossing op het spoor te zijn.

Lees het hele bericht op de KIJK-site; de nieuwste aflevering in de decennia-durende zwarte-gaten-informatieparadox-soap.