Tag: natuurkunde

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Gravitatiegolven: de volgende stappen

Vorige week brak er een nieuw tijdperk aan binnen de natuur- en sterrenkunde. Toen maakte namelijk het experiment LIGO bekend zwaartekrachtsgolven te hebben gemeten, de trillingen in de ruimtetijd die Einstein al in 1916 voorspelde. Dat eerste setje vertelde ons al verrassend veel over het heelal – maar daar hoeft het uiteraard niet bij te blijven. Een hele rits experimenten hoort ons de komende jaren en decennia van meer gravitatiegolvendetecties te voorzien.

Lees het volledige artikel op de KIJK-site!

Soort vingeroefening voor een artikel waar ik momenteel aan werk voor KIJK 4/2016, overigens. Maar eerst moet KIJK 3/2016 nog even verschijnen.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Gravitatiegolven gevonden!

Oké, oké, ik zat er dus naast met al mijn twijfels. Het experiment LIGO heeft in september wel degelijk gravitatiegolven gemeten, zo werd afgelopen donderdag bekendgemaakt.

Toen het hoge woord eruit kwam, was ik op het Nederlandse deeltjesinstituut Nikhef, dat een eigen persconferentie had belegd. En hoewel ik van de praatjes niet zo gek veel meekreeg (omdat ik achter een hele horde studenten stond en de zwaar overbelaste livestream haperde als een gek), was het enorme enthousiasme van de betrokken wetenschappers goed te proeven.

En terecht, want dit is heel, heel gaaf – van de orde ontdekking higgsdeeltje. Bovendien is opnieuw gebleken dat het grote publiek maar wat graag aanhaakt als er een mijlpaal wordt bereikt in fundamentele wetenschap; ook altijd mooi.

Op de KIJK-site vind je mijn nieuwsbericht over de detectie. Daarnaast schreef ik gisteren dit lijstje van 6 dingen die we nu weten dankzij de gravitatiegolfdetectie. Een derde bericht is in voorbereiding.

Categorieën
Natuurkunde Sterrenkunde

Heeft LIGO toch gravitatiegolven gedetecteerd?

Einstein voorspelde ze honderd jaar geleden al, maar tot nu toe zijn ze nooit direct waargenomen: zwaartekrachtsgolven, ook wel gravitatiegolven. Afgelopen september bracht kosmoloog Lawrence Krauss echter het gerucht de wereld in dat de Amerikaanse detector LIGO beet had. Destijds overheerste scepsis – maar wie weet klopt het gerucht toch en verschijnt er eind deze week een publicatie over de ontdekking.

Lees het hele bericht op de KIJK-site.

Eerder was ik behoorlijk sceptisch over dit gerucht, maar wie weet klopte het dus toch… Mensen beweren in elk geval dat ze een paper onder ogen hebben gekregen, en er worden specifieke getallen genoemd (massa’s zwarte gaten, een sigma van 5,1…). Then again: ik heb begrepen dat bij een test (waarvan de onderzoekers zelf niet weten dat het een test is) ook zo’n paper kan worden geschreven, en zo’n testsignaal zal uit een simulatie komen waar specifieke getallen in zijn gestopt. Dus totdat ik de paper daadwerkelijk zie, houd ik me nog even op de vlakte…

LIGO Livingston - luchtfoto
Luchtfoto van een van de twee LIGO-opstellingen: die bij Livingston. (Foto: Caltech/MIT/LIGO Lab)
Categorieën
Natuurkunde

Wat is een quantumveldentheorie?

Deeltjesfysicus Don Lincoln legt uit wat er wordt bedoeld met Quantum Field Theories (QTF) oftewel een quantumveldentheorieën:

Categorieën
Overig

De beste KIJK-covers, -artikelen en -filmpjes van 2015

Wat waren de meest geslaagde KIJK-covers en de beste KIJK-artikelen van afgelopen jaar, volgens de redactie? Lees hier onze picks. Ik ging zelf voor de Fallout-achtige cover ‘Hoe overleef je na een apocalyps?’, en het artikel over voedsel verbouwen op Mars, het debuut van onze (inmiddels ex-)stagiair Jasper.

En hier vind je wat onze favoriete KIJK Live!-praatjes waren. Mijn keus: het praatje over gravitatiegolven van natuurkundige Laura van der Schaaf. Helaas niet briljant op film vastgelegd omdat we door omstandigheden moesten improviseren met er toevallig aanwezig was aan fotocamera’s, maar kijk er toch maar even naar:

Categorieën
Natuurkunde

Het deeltje dat alles oplost

Internetcartoonist XKCD introduceert: het fixion! Dat donkere energie én donkere materie verklaart, naakte singulariteiten bedekt, neutrino’s heel af en toe sneller dan het licht laat bewegen en nog veel meer!

Categorieën
Natuurkunde

ATLAS en CMS vinden nog geen harde tekenen van nieuwe fysica

De afgelopen dagen kwam de natuurkundige geruchtenmolen weer eens op gang. De twee grote experimenten waarmee in deeltjesversneller LHC botsingen worden bestudeerd, CMS en ATLAS, zouden vandaag bewijs voor een nieuw deeltje bekendmaken, zo werd her en der beweerd. Helaas bleef een spectaculaire aankondiging uit. Wel zien beide experimenten een ‘bobbeltje’, dat bijvoorbeeld zou kunnen wijzen op een tweede higgsdeeltje.

Lees het hele (alweer wat oudere) bericht op de KIJK-site!

Jammer dat er nog niet echt duidelijke tekenen van nieuwe fysica zijn, natuurlijk. Hoe cool was het bijvoorbeeld geweest als dat Z’-verhaal van afgelopen zomer (zie ook dit interviewtje) vastere grond onder de voeten had gekregen, of die bump bij 750 GeV al echt serieus te nemen was geweest?

Maar goed, wie weet hoe het er over een halfjaar of zo voorstaat.

Categorieën
Natuurkunde

CERN test versnellermagneet van 16 tesla

De krachtigste deeltjesversneller ter wereld is momenteel de LHC van CERN. Maar al een tijdje circuleren er plannen voor een machine die deeltjes met maar liefst zeven keer zoveel energie op elkaar laat botsen. Onder andere zijn daarvoor veel sterkere magneten nodig, die een magneetveld halen met een sterkte van minimaal 16 tesla. En afgelopen week heeft CERN die waarde met een testmagneet weten te bereiken.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!

Categorieën
Natuurkunde

KIJK 12/2015: kernfusie binnen vijf jaar?

Zou ik toch bijna vergeten te bloggen over KIJK 12/2015 – en dat terwijl ik zowaar het coververhaal heb geschreven!

Het onderwerp: kernfusie, en dan met name de claims van allerlei bedrijfjes om in vijf jaar tijd een fusiereactor op te tuigen. In de media worden hun resultaten geregeld als “doorbraak” gepresenteerd, maar hoe geloofwaardig zijn hun plannen nu echt? Dat zet ik op acht pagina’s uiteen, met input van de Nederlandse fusie-experts Marco de Baar en Tony Donné.

KIJK 12/2015

Verder onder meer in deze editie: de voorlopig laatste aflevering in de serie ‘Wat als…?’, over wat er was gebeurd als de Duitsers de oorlog hadden gewonnen (want die mocht natuurlijk niet in de reeks ontbreken), een artikel over de historie van Sint en Piet, en een interview met sluipwespenexpert Hans Smid, die de insecten naar bommen of drugs laat zoeken.

KIJK 12/2015 is te koop voor 5,95 euro – in de winkel of online (geen verzendkosten).

Categorieën
Natuurkunde

Donkere-materie-experiment XENON1T van start gegaan

Ons heelal lijkt maar voor een zesde te bestaan uit materie die we kunnen zien; de rest is ‘donkere materie’. Waar die vorm van materie van is gemaakt, is al decennia een van de grootste problemen waar natuur- en sterrenkundigen mee worstelen. Het nieuwe experiment XENON1T gaat de komende paar jaar een dappere poging doen dit raadsel op te lossen.

Lees het hele bericht op de KIJK-site!