Het is een van de grote openstaande vraagstukken binnen de natuurkunde: wat gebeurt er met informatie die in een zwart gat valt? Wordt die onherroepelijk vernietigd, of komt die er toch op de een of andere manier weer uit? De man die het probleem ooit op de kaart zette, Stephen Hawking, denkt nu met twee collega’s de oplossing op het spoor te zijn.
Lees het hele bericht op de KIJK-site; de nieuwste aflevering in de decennia-durende zwarte-gaten-informatieparadox-soap.
Meestal worden bolvormige sterrenhopen of bolhopen snel afgeserveerd in discussies over buitenaards leven. Deze clusters, waarin gemiddeld een miljoen sterren zitten samengepakt in een bol van zo’n 100 lichtjaar, zouden nauwelijks planeten bevatten. Maar dat zou weleens reuze mee kunnen vallen, stellen twee astronomen nu. En als er dan toch planeten zijn te vinden in zo’n bolhoop, zouden die weleens de ideale voedingsbodem kunnen zijn voor beschavingen die zich over meerdere planetenstelsels uitstrekken.
Lees het hele bericht op de KIJK-site! (De lange online versie van wat waarschijnlijk de eerstvolgende aflevering in de rubriek ‘Far out’ gaat worden.)
Als je op de zon staat, weeg je twintig keer zoveel als op aarde. Sta je daarentegen op een rode reuzenster, dan weeg je juist vijftig keer minder. Leuk om te weten, maar verder niet echt praktische informatie. Je kúnt immers niet op een ster staan, om tal van redenen. Toch is het voor astronomen erg belangrijk om te weten hoe groot de zwaartekracht is aan het oppervlakte van een ster. Onder meer kunnen ze daarmee vaststellen hoe ‘leefbaar’ een planeet is die rond zo’n ster beweegt. Helaas is deze waarde voor verre, zwakke sterren lastig te meten. Maar een internationaal team astronomen denkt nu de oplossing te hebben gevonden.
Ruimtemissies zoals New Horizons en Cassini halen hun energie uit een zogenoemde RTG: een generator die draait op de hitte die vrijkomt bij het verval van radioactieve materialen. Een van de meest gebruikte stoffen voor zo’n RTG is plutonium-238 (zie foto), waar de NASA dan ook veel behoefte aan heeft. Maar de Amerikaanse voorraad raakt op. Vandaar dat de ruimtevaartorganisatie een paar jaar geleden het Oak Ridge National Laboratory zo’n 15 miljoen dollar per jaar begon toe te schuiven om deze vorm van plutonium te gaan produceren. Nu is dat gelukt: het lab heeft 50 gram van de gewilde isotoop geleverd.
Dit jaar eens niet de persoonlijke boeken-picks van alle KIJK-medewerkers, maar een heuse top-tien:
Om te lezen waar deze boeken precies over gaan en wat ze zo goed maakt, zie dit en dit bericht op de KIJK-site.
Met The Force Awakes in de bioscoop is Star Wars weer helemaal hot. Ongetwijfeld gaat dat tot het nodige nerdy rekenwerk leiden, als het spektakel eenmaal is bezonken. Terwijl we wachten op deze nieuwe oogst, een greep uit wat de eerdere Star Wars-films allemaal aan (semi-)wetenschappelijke berekeningen en speculaties hebben opgeleverd.
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
Heb The Force Awakes zelf overigens nog niet gezien; wel erg benieuwd.
De afgelopen dagen kwam de natuurkundige geruchtenmolen weer eens op gang. De twee grote experimenten waarmee in deeltjesversneller LHC botsingen worden bestudeerd, CMS en ATLAS, zouden vandaag bewijs voor een nieuw deeltje bekendmaken, zo werd her en der beweerd. Helaas bleef een spectaculaire aankondiging uit. Wel zien beide experimenten een ‘bobbeltje’, dat bijvoorbeeld zou kunnen wijzen op een tweede higgsdeeltje.
Lees het hele (alweer wat oudere) bericht op de KIJK-site!
Jammer dat er nog niet echt duidelijke tekenen van nieuwe fysica zijn, natuurlijk. Hoe cool was het bijvoorbeeld geweest als dat Z’-verhaal van afgelopen zomer (zie ook dit interviewtje) vastere grond onder de voeten had gekregen, of die bump bij 750 GeV al echt serieus te nemen was geweest?
Maar goed, wie weet hoe het er over een halfjaar of zo voorstaat.
Het zijn altijd mooie verhalen, over briljante scholieren die er, hoe jong ze ook zijn, in slagen om al iets bij te dragen aan de wetenschap. De nieuwste toevoeging aan het lijstje met dit soort bollebozen: Dominick Rowan, uit het 4330 inwoners tellende dorpje Armonk in de staat New York. Hij vond in een berg gegevens bewijs voor een nieuwe exoplaneet.
Dé formule binnen de zoektocht naar buitenaardse intelligentie, SETI, is de zogenoemde Drake-vergelijking. Die vergelijking, bedacht door sterrenkundige Frank Drake in 1961, geeft een schatting van het aantal technologische beschavingen in ons sterrenstelsel, de Melkweg. Probleem is alleen dat er een hoop nattevingerwerk komt kijken bij het invullen van deze vergelijking, waardoor de mogelijke antwoorden uiteenlopen van ‘we zijn hoogstwaarschijnlijk alleen’ tot ‘de Melkweg barst van de aliens’. Twee Amerikaanse astronomen, Adam Frank en Woody Sullivan, hebben nu een variant op de Drake-vergelijking bedacht, die volgens hen wat duidelijkere antwoorden geeft.
Iedereen die weleens een Amerikaanse tienerfilm of -serie heeft gezien, kent ze: de befaamde jaarboeken, gevuld met foto’s van alle afstuderende leerlingen. Heel belangrijk voor de leerlingen zelf, maar totaal oninteressant voor de rest van de wereld, zou je zeggen. Toch hebben promovendus elektrotechniek en informatica Shiry Ginosar (Universiteit van Californië te Berkeley) en anderen deze fotoboeken tot onderwerp gemaakt van een heuse wetenschappelijke studie.