Categorie: Overige wetenschap

Categorieën
Overige wetenschap

Veel schildpadden verouderen niet of nauwelijks

Ongeveer 190 jaar zou hij zijn: de schildpad Jonathan, die rond 1832 op de Seychellen uit zijn ei moet zijn gekropen en die sinds eind negentiende eeuw verblijft op het eiland Sint-Helena. Zo zijn er wel meer gevallen bekend van stokoude schildpadden – maar veel wetenschappelijk onderzoek is er niet gedaan naar veroudering bij deze dieren.

Twee groepen onderzoekers brengen daar nu verandering in, met publicaties in het wetenschappelijke tijdschrift Science. En daaruit blijkt: zowel in het wild als in de dierentuin verouderen veel schildpaddensoorten niet of nauwelijks. Als in: ze zijn uiteraard niet onsterfelijk, maar de kans dat ze in een jaar komen te overlijden, wordt niet groter naarmate ze ouder worden.

Lees het volledige bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

NASA-satelliet krijgt Nederlands meetinstrument

Als je mag meewerken aan een satelliet, vergt dat wel wat geduld. Al in maart 2021 werd het instrument SPEXone, gebouwd door SRON en Airbus Nederland met hulp van TNO, afgeleverd bij het Goddard Space Flight Center in de VS. Maar pas de afgelopen paar weken is SPEXone dan eindelijk op zijn beoogde plek gemonteerd: de NASA-satelliet PACE.

PACE moet vanaf januari 2024 de kleur van de oceanen gaan bepalen. Maar de satelliet gaat ook kleine deeltjes in de atmosfeer meten – met dank aan het instrument SPEXone en zijn Amerikaanse evenknie HARP2. En dat kan cruciale informatie opleveren voor klimaatmodellen.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Dit zijn de extreemste hittegolven sinds 1960

Hittegolf
Gerd Altmann via Pixabay

Waar en wanneer vonden de meest extreme hittegolven sinds 1960 plaats? Dat onderzochten Vikki Thompson van de Universiteit van Bristol en collega’s. Ze kwamen tot een lijstje van acht stuks – waar een aantal vrij onbekende hittegolven op staat. Ondertussen ontbreekt een aantal overbekende, zoals die van Europa in 2003 en 2019. Hoe zit dat?

Lees het hele stuk bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Britten willen in 2035 eerste zonnekrachtcentrale in ruimte

Ruimtezonnepark
Illustratie: U.K. Space Energy Initiative

Oké, strikt gesproken komt natuurlijk álle zonne-energie uit de ruimte. Het verschil is dat de Britten deze energie niet hier op het aardoppervlak willen verzamelen, maar met spiegels en zonnecellen die zich zélf in de ruimte bevinden. De verzamelde energie wordt dan in de vorm van radiostraling naar de aarde gestuurd.

Op deze plannen wordt al een tijdje gebroed, maar onlangs besprak Martin Soltau ze tijdens een conferentie. Soltau is voorzitter van het vorig jaar opgerichte Space Energy Initiative, waar onder meer lucht- en ruimtevaartbedrijf Airbus, de Britse Universiteit van Cambridge en satellietfabrikant SSTL deel van uitmaken.

Lees het hele (alweer wat oudere) bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Wat typeert mensen die geloven in het bovennatuurlijke?

Mensen die zelf sceptisch staan tegenover paranormale verschijnselen, zullen zo het hunne denken van mensen die er volop in geloven. Maar op welke manieren verschillen beide groepen van elkaar? Dat onderzochten Charlotte Dean en collega’s van de Universiteit van Hertfordshire in Engeland.

Dean en haar team deden daarvoor niet zelf onderzoek. In plaats daarvan verzamelden ze zoveel mogelijk studies over het onderwerp van de afgelopen veertig jaar. Die namen ze kritisch onder de loep om te bepalen welke algemene conclusies je daaruit zou kunnen trekken. Heel veel blijken dat er alleen niet te zijn.

Lees het hele stuk bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Goudvis blijkt vraatzuchtige durfal

Goudvissen
Beeld: kaori via Pixabay

Bij het woord goudvis denk je waarschijnlijk in eerste instantie aan een vissenkom, aquarium of vijver. Maar ook in de vrije natuur kunnen vrijgelaten of ontsnapte exemplaren prima overleven. Helaas kunnen de soorten die van nature voorkomen in zo’n gebied daar behoorlijk last van hebben. Goudvissen worden dan ook wel gerekend tot de meest schadelijke invasieve vissoorten ter wereld.

Maar wat maakt deze populaire huisdieren dan tot zo’n groot risico? Dat hebben James Dickey van het Leibnitz-instituut voor zoetwaterecologie en binnenvisserij nu in hun lab onderzocht. En uit die experimenten concluderen ze: goudvissen eten behoorlijk veel. Bovendien zijn ze niet bang voor nieuwigheden, waardoor ze zich sneller zouden kunnen verspreiden.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Moeten we Homo sapiens hernoemen naar Homo faber?

Homo sapiens hebben we onze eigen soort gedoopt: de ‘wijze’ of ‘verstandige’ mens. Dat impliceert dat we slimmer waren dan andere (onder)soorten van het geslacht Homo die nu niet meer voorkomen op aarde, zoals de neanderthalers.

Maar, zo zei de Leidse hoogleraar Hominin Diversity Archaelogy Marie Soressi tijdens haar oratie vorige week: daar hebben we helemaal geen bewijs voor. Daarom stelt ze voor onze soort te hernoemen naar Homo faber: de ‘makende mens’.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Zelf hik ik er toch nog tegenaan dat, als Homo sapiens geen goede naam is omdat we niet aantoonbaar slimmer waren dan andere menssoorten, Homo faber in dat opzicht niet per se een stap vooruit is. We waren destijds ook niet aantoonbaar beter in het maken van gereedschappen, zo zegt Soressi zelf.

Maar goed, het bericht heeft in elk geval weer eens flink wat reacties losgemaakt. Waaronder eentje uit het legioen van mensen dat denkt dat je een hele discussie kunt platslaan door er simpelweg het woordje ‘woke’ op te plakken. Zucht.

Categorieën
Overige wetenschap

RIVM maakt plan van aanpak voor invloed klimaat op gezondheid

“Onvoldoende kennis om gezondheid in Nederland te beschermen tegen klimaatverandering.” Zo luidde vorige week de kop boven een persbericht van het RIVM. Om dat gat in onze kennis te kunnen dichten, stelde het instituut in opdracht van het ministerie van VWS een plan van aanpak op. Daarin is te vinden welke vragen we moeten beantwoorden om te weten wat de klimaatverandering gaat doen met onze fysieke én mentale gezondheid.

Ik sprak met de projectleider klimaat van het RIVM over dit nieuwe rapport over klimaat en gezondheid – waarvan je je kunt afvragen hoeveel er nu mee gaat gebeuren. Dat is schijnbaar wel de makke bij het RIVM; dat zoekt iets uit in opdracht van kabinet A, maar levert vervolgens haar bevindingen in bij kabinet B (want tja, zo’n onderzoek kost wel een aantal jaren), dat heel andere prioriteiten kan hebben en het dus in een la legt.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Categorieën
Overige wetenschap

Salamander blijkt vaardige vlieger

A. vagrans
Foto: Christian Brown

Bij vliegende dieren denk je in eerste instantie aan vogels, en in tweede instantie misschien aan vleermuizen. Maar er zijn ook andere dieren die niet zomaar te pletter vallen. Zoals salamanders van de soort Aneides vagrans – ‘zwervende salamanders’ – die voorkomen in sequoia’s, die tot de hoogste bomen ter wereld behoren. Hoewel deze amfibieën, in tegenstelling tot bijvoorbeeld vliegende eekhoorns, niet zijn voorzien van duidelijk zichtbare lichaamsdelen die het zweven makkelijker maken, blijken ze toch heel aardige vliegers.

Dat constateren Christian Brown, bioloog aan de Universiteit van Zuid-Florida, en collega’s op basis van onderzoek in een speciaal gebouwde windtunnel. Daar lieten ze salamanders van vier verschillende soorten in vallen, terwijl ze ze met hogesnelheidscamera’s filmden vanuit drie hoeken.

Lees het hele bericht bij Scientias.

Ik ben geloof ik wel fan van het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology, trouwens, waar deze studie in is gepubliceerd. Lekker korte, to the point papers, en de drie waar ik de afgelopen paar maanden nieuwsberichten over heb geschreven, waren volgens onafhankelijke deskundigen allemaal prima. Terwijl ik de laatste tijd behoorlijk wat onderzoeken voorbij heb gekomen waar, laat ik het voorzichtig zeggen, wel een en ander aan mankeerde.

Categorieën
Overige wetenschap

Algen voorzien processor meer dan een jaar van energie

Rond 2035 zouden we naar schatting een biljoen apparaatjes moeten hebben, aangesloten op het Internet of Things. Maar waar moeten al die apparaatjes hun energie uit halen?

Batterijen zijn niet handig, schrijven biochemicus Paolo Bombelli van de Universiteit van Cambridge en collega’s in het tijdschrift Energy & Environmental Science, want die bevatten moeilijk te winnen materialen en raken uiteindelijk leeg. En veel van de huidige manieren om ter plekke energie te verzamelen, zoals zonnecellen, kunnen nadelen voor het milieu met zich meebrengen.

Het alternatief dat Bombelli en zijn team voor het voetlicht brengen: laat een verzameling algen de klus klaren. Met behulp van de energie die deze micro-organismen uit niets dan zonlicht halen, wisten Bombelli en zijn team een (weliswaar erg zuinige) computerprocessor een jaar lang aan de praat te houden.

Lees het hele bericht bij Scientias.