Goh. Ik dacht dat De deeltjesdierentuin inmiddels wel een afgesloten hoofdstuk was. Niet dus, want vandaag kreeg ik te horen dat er een negende druk aan staat te komen van mijn eerste boek! Blijkbaar kabbelt de verkoop vier jaar na verschijnen nog steeds zachtjes door – en zelfs in die mate dat het de moeite loont om een (ongetwijfeld vrij klein) voorraadje bij te laten drukken. Mooi nieuws natuurlijk; ik wist niet eens zeker of er uiteindelijk een achtste druk was geweest…
Terecht was hij deze week groot in het nieuws: de vondst van een planeet bij Proxima Centauri, de ster die het dichtst bij onze zon staat. Vooral omdat hij niet zo heel veel zwaarder zou kunnen zijn dan de aarde (hoe zwaar hij echt is, weten we overigens nog niet) en zich ook nog eens in de bewoonbare zone van zijn ster bevindt. Er zou dus leven kunnen voorkomen. Maar daar zitten wel nog wat haken en ogen aan.
Lees mijn site-artikel met wat nuanceringen bij het (op zich heel coole!) nieuws over planeet Proxima b.
Filmpje van té lief inktvisje op de zeebodem; vooral kijken met het geluid aan!
China timmert hard aan de weg op wetenschaps- en technologiegebied. Het land heeft al de snelste supercomputer en de grootste radiotelescoop ter wereld. En vorige week kwam daar de eerste ‘quantumsatelliet’ bij, genaamd Quantum Experiments at Space Scale (QUESS).
Korte update naar aanleiding van de lancering van de Chinese quantumsatelliet. Eerder schreef ik er dit langere bericht over.
Langs de 27 kilometer lange, cirkelvormige tunnel van deeltjesversneller LHC staan vier grote experimenten opgesteld: ATLAS, CMS, ALICE en LHCb. Allemaal installaties die tonnen zwaar zijn en waar honderden, zo niet duizenden wetenschappers aan werken. Maar in de ondergrondse ruimte waar LHCb zich bevindt, staat ook een veel bescheidener experiment, dat je zomaar zou kunnen aanzien voor een paar archiefkasten en wat verspreide dozen met tl-buizen: MoEDAL. Daarmee wordt gezocht naar exotische deeltjes, en dan met name naar de zogenoemde magnetische monopolen. En dat experiment heeft nu eindelijk zijn eerste resultaten in een wetenschappelijk tijdschrift zien verschijnen.
Lees het hele bericht op de KIJK-site.
Lezers van De deeltjessafari met een héél goed geheugen zullen nu misschien een gevoel van déjà vu ervaren. Ik meldde namelijk vergelijkbare resultaten in hoofdstuk 5 van mijn tweede boek, dat alweer twee jaar geleden is verschenen. Toen baseerde ik me nog op een paper naar aanleiding van een conferentie; nu pas zijn blijkbaar de resultaten gepubliceerd in het Journal of High Energy Physics.
Geen idee waarom het zo lang moest duren, maar ach, deze volgens CERN eerste paper van MoEDAL vormt wel een mooie aanleiding om de zoektocht naar échte magnetische monopolen (en dus niet die vaste-stoffysica-dingen) onder de aandacht te brengen bij de KIJK-lezers.
Kleine update met betrekking tot de mogelijke vijfde kracht, waar ik eerder over schreef (zie KIJK 8/2016 voor een wat betere versie van dit verhaal).
Heel in het kort de achtergrond: een Hongaars experiment had tekenen gezien van een nieuw deeltje, en dat deeltje werd vervolgens door een Amerikaanse groep geïnterpreteerd als een boson behorende bij een geheel nieuwe natuurkracht. (Naast dus de zwaartekracht, de elektromagnetische kracht, de sterke kracht en de zwakke kracht.)
Allereerst is nu het artikel van Jonathan Feng en collega’s, dat de Hongaarse resultaten interpreteerde als een teken van een nieuwe kracht, gepubliceerd in Physical Review Letters. De horde van peer review is dus genomen – en niet bij een of ander obscuur Roemeens blaadje, maar bij een van de meest hoogaangeschreven tijdschriften op natuurkundegebied. Ten tweede hebben Feng et al. een nieuw artikel gepost op ArXiv.org, waarin ze het vijfde-kracht-idee nog wat verder uitwerken.
Maar goed, het wachten is nog steeds op een onafhankelijke experimentele bevestiging van het Hongaarse resultaat. En lees in de tussentijd vooral even dit opiniestuk van deeltjesfysicus Don Lincoln, waarin hij de vraag probeert te beantwoorden hoe serieus we dit verhaal moeten nemen.
“Telkens weer hoor ik wetenschappers spreken over de voorwaarden waaronder leven kan ontstaan: vloeibaar water, stikstof, koolstof”, mailt Corrie Visser. “Nou neem ik echt wel aan dat deze experts niet mal zijn, maar ik begrijp dit niet helemaal. Die voorwaarden zijn hier op onze aarde zo. Maar hoe kunnen we nou weten dat dit overal per se zo moet zijn? Wie zegt dat er op verre werelden niet nog iets anders bestaat, dat wij ons gewoon niet voor kunnen stellen?”
Zeven jaar geleden scoorde YouTuber morn1415 een enorme hit met zijn filmpje Star Size Comparison HD, dat liet zien hoe groot planeten en sterren in verhouding tot elkaar zijn. Vorige week postte hij een minstens zo spectaculair vervolg:
Al minstens sinds de tijd van de oude Griek Aristoteles houden mensen zich bezig met de grote vraag ‘waar komt het vrouwelijk orgasme vandaan?’. Twee Amerikaanse biologen, Mihaela Pavlicev en Günter Wagner, denken nu het antwoord op het spoor te zijn.
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
(Inderdaad, uitstapje naar een nogal ander vakgebied dan waar ik meestal over schrijf…)
Deze week op allerlei plekken in het wetenschapsnieuws, waaronder de site van de Britse New Scientist: steriele neutrino’s zouden zijn afgeserveerd door het Zuidpoolexperiment IceCube. Kan dus het hele hoofdstuk over deze deeltjes in De deeltjessafari in het haardvuur?
Nou nee. Het IceCube-resultaat beperkt zich tot steriele neutrino’s met massa’s in de orde van enkele elektronvolts; oftewel: heel lichte. De neutrino’s die natuurkundige Alexey Boyarsky (Universiteit Leiden) en collega’s op het spoor denken te zijn, wegen duizenden keren zoveel (kilo-elektronvolts dus) en die kunnen nog steeds gewoon bestaan. Lees op de KIJK-site in meer detail hoe het zit.