Al een tijdje liep ik rond met het idee een artikel te schrijven over zwaartekrachtgolven. En dan niet de golven die de observatoria LIGO en Virgo inmiddels met enige regelmaat meten, maar al die ándere golven. LIGO en Virgo zijn namelijk het gevoeligst voor zwaartekrachtgolven met frequenties van rond de 100 hertz – maar er zijn er ook van 1 hertz. Of 1 millihertz. Of 1 microhertz. Of… Nu ja, je snapt mijn punt. Wat voor methodes zijn er bedacht om al die frequentiegebieden meetbaar te maken? Daar mocht ik voor KIJK een achtergrondverhaal over schrijven.
Wilde plannen
Aan één van die methodes wilde ik liever niet te veel aandacht besteden: pulsar timing arrays (PTA’s). Stilletjes doen radiotelescopen al decennialang metingen aan om hun as tollende neutronensterren – pulsars – in de hoop de effecten van zwaartekrachtgolven te zien met frequenties van tientallen tot honderden nanometers.
Prima, dacht ik, maar voor dit artikel heb ik even liever de wilde plannen voor de toekomst. Apparaten of complete ruimtemissies die zwaartekrachtgolven moeten blootleggen waar tot nu toe nog niet eens naar gezocht is. En in dat kader mailde ik sterrenkundige Gemma Janssen. Niet om haar te vragen naar haar eigen werk met PTA’s, maar om haar mening te peilen naar een ambitieus stel satellieten dat het aanpalende frequentiegebied zou moeten gaan aftasten. Ooit. Of misschien zelfs dat niet.
Janssen leek in eerste instantie de boot wat af te houden. Over een paar weken zou ze meer tijd hebben, nu waren ze druk bezig met het afronden van een aantal artikelen over PTA’s. Daar zou ze binnenkort meer over kunnen vertellen.
Groot uitpakken
Twee weken later kwam de aap uit de mouw. De PTA’s hadden beet! Soort van dan. Ze konden nog geen ontdekking claimen, maar met name de Europese en de Noord-Amerikaanse teams hadden wel sterke aanwijzingen dat ze in hun pulsardata tekenen van zwaartekrachtgolven zagen.
Kijk, dat veranderde de zaak. Nu waren de PTA’s ineens juist veel interessanter dan al die toekomstvisioenen van anderen. En dus benaderde ik Trouw met het voorstel om daar een stuk over te schrijven. En daar had de krant wel oren naar. Sterker nog, ik mocht behoorlijk groot uitpakken, met een nieuwsbericht van 550 woorden én een achtergrondverhaal van 2000 woorden.
Om 2.00 uur online
Nadeel was dat ik beide stukken uiteindelijk afgelopen woensdag pas daadwerkelijk kon tikken. Dat was wel even aanpoten. Maar uiteindelijk gingen ze ’s nachts om 2.00 uur – het moment waarop het embargo op het nieuws verliep – beide online. En wie ze liever op papier leest: ze staan als het goed is komende zaterdag alle twee in de gedrukte krant.
Met KIJK had ik ook soort-van afgesproken dat ik een bericht over de bijna-ontdekking zou gaan schrijven. Dat vind je hier. Andere zinnen, andere citaten van wetenschappers, met een caveat die bij de Trouw-stukken buiten de boot vielen – dus ook de moeite van het lezen waard.
Nieuwe wending
En nu moet natuurlijk nog dat grote KIJK-verhaal af – dat ineens een nieuwe wending heeft gekregen. Want nu hebben we én die LIGO- en Virgo-zwaartekrachtgolven van zo’n 100 hertz, én (waarschijnlijk) de PTA-golven met een miljard keer kleinere frequentie. Maar goed, daartussen gaapt nog steeds een enorm gat. En daar zitten dan nog steeds die wilde plannen waar het me in eerste instantie om ging.
Waardeer dit artikel!
Vond je dit artikel interessant? Met een kleine bijdrage steun je mijn journalistieke werk en help je deze site in de lucht te houden!