De disclaimer boven mijn muziekjaarlijstje van vorig jaar kan ik integraal herhalen:
Nieuwe muziek bijhouden, ik vind het maar een frustrerende bezigheid. Er wordt zo bizar veel gemaakt dat aan het eind van elk jaar tegen al die verschenen albums iets zou willen zeggen in de trant van Bilbo Baggins op zijn 111e verjaardag: “I don’t know half of you half as well as I should like; and I like less than half of you half as well as you deserve.” Ik luister me een slag in de rondte, maar uiteindelijk voelt het én alsof ik tig essentiële platen gemist heb (geef me willekeurig welk respectabel jaarlijstje en ik heb minstens drie kwart niet gehoord) én mijn aandacht alsnog over te veel verschillende platen heb uitgesmeerd om over elk iets zinnigs te kunnen zeggen.
Met dat in gedachten, hier mijn favorieten van 2023.
Peter Gabriel – i/o
Ik heb al decennialang geen posters van artiesten meer aan mijn slaapkamermuren hangen en de paar bandshirts die ik heb zijn gedegradeerd tot pyjama. Maar als ik één artiest zou moeten noemen waar ik fan van ben, dan Peter Gabriel. Geweldige stem, uitstekende songwriter, briljant performer, iemand met oog en oor voor de hele wereld, en iemand die altijd zorgt dat elk geluidje op precies de juiste plek zit.
Maar de laatste decennia was Gabriel wel een wat frustrerende held, met nauwelijks nieuwe muziek en geen enkel volwaardig album sinds 2003. Toen ergens vorig jaar duidelijk werd dat hij met wat oudgedienden weer de studio in was gedoken, voelde je online de scepsis: ‘Oké, je bent íéts aan het opnemen, maar God weet wanneer je het daadwerkelijk uitbrengt.’ Totdat Gabriel zijn plan voor 2023 onthulde: bij elke volle maan zou hij nieuwe muziek uitbrengen.
Zo bouwde hij in de loop van het jaar zijn album i/o op, dat begin december dan toch eindelijk ouderwets op cd en lp, en integraal op de streamingdiensten verscheen. En, gelukkig: dat is sterk. Gabriel is nog goed bij stem en heeft weer de juiste gastmuzikanten weten te vinden, de nummers zijn tot in de puntjes uitgewerkt én catchy, de teksten zijn mooi, oprecht en passend bij de levensfase waar de inmiddels 73-jarige zanger in verkeert.
Laten we hopen dat er nog meer in het vat zit dat Gabriel het afmaken en uitbrengen waard vind. Maar zo niet, dan is i/o een waardig sluitstuk van een (Genesis inbegrepen) meer dan vijftig jaar omspannende discografie zonder écht zwakke punten.
Sophie Straat – Smartlap is niet dood
Met overgave gebrachte protestmuziek over thema’s als abortus, intimidatie van vrouwen, studentenverenigingen, het koningshuis… Ook live erg leuk, zo maakte het concert in het Patronaat van dit najaar duidelijk. (Terwijl ik net na wat tegenvallende ervaringen dacht: ‘Ben ik niet een beetje klaar met live optredens?’ Niet dus – als je maar naar artiesten gaat die er een feestje van weten te maken.) Kijk uit naar de aankomende EP, naar verluidt met één lang nummer. (Straat goes prog epic?)
Robin Kester – Honeycomb Shades
Veel dromeriger en minder in your face dan Sophie Straat, maar ook erg de moeite waard. Sowieso is er heel veel Nederlandse muziek – vaak met vrouwen in de hoofdrol – van de afgelopen paar jaar waar ik erg enthousiast van word. Er is iets gaande.
World’s End Girlfriend – Resistance & The Blessing
Een muzikale achtbaan die volgens Rate Your Music een mix is van de genres modern classical, post-rock, electronic, experimental, glitch, ambient, epic collage, breakcore, spoken word, deconstructed club, experimental rock, sound collage en noise. Fascinerend, en op de een of andere manier bleek ik er ook nog (grijnzend) bij te kunnen werken. Tweeënhalf uur is alleen wel een gevalletje ‘overdaad schaadt’.
Steven Wilson – The Harmony Codex
Een conceptalbum, zowaar, van de man die zich zo vaak geërgerd heeft aan het labeltje ‘progressieve rock’ dat aan hem kleeft. Met onder meer een instrumentaal nummer vol wendingen van ruim tien minuten en een juist heel repetitief (maar wel geslaagd) minimalistisch stuk van bijna tien minuten. Sterker, consistenter en gevarieerder dan zijn vorige, The Future Bites, maar ik merk wel dat ik er wat minder naar terugkeer dan verwacht. Een solide acht, voor nu, met als hoogtepunt het sluitstuk Staircase.
What Strange Beasts – Starlight’s Castaways
Soms kom je op Spotify prima albums tegen waar zo weinig naar geluisterd wordt dat kolommetje ‘Keer geluisterd’ grotendeels leeg is. Zo ook dit dubbele, niet al te pielerig-complexe progressieve-rock-album dat tot de nok toe gevuld is met pakkende deuntjes en mooie samenzang. Probeer het eens, zou ik zeggen.
Brendan Eder Ensemble – Therapy
De nummers van dit door de artiest zelf uitgebrachte album zijn dan wél weer tien- of zelfs honderdduizenden keren beluisterd, terwijl ik hierbij toch eerder het labeltje ‘voor de liefhebber’ op zou plakken. Maar goed spul is het wel: minimalistische muziek met een hoofdrol voor houten blazers; rustgevend zonder saai te zijn. Therapeutisch, bijna.
Simeon ten Holt/Erik Hall – Canto Ostinato
Horen nieuwe uitvoeringen van oude stukken in een jaarlijstje? De kranten vinden van wel, dus vooruit, ik ook. Niet dat ik Ten Holt of zijn Canto al kende; ik ben (nog?) een redelijke onbenul op klassiek gebied. Ik kan dus ook niet beoordelen of deze uitvoering beter of slechter is dan eerdere; hij sprak me gewoon erg aan, zoals minimalistisch modern klassiek dat de laatste jaren wel vaker doet.
Beluister mijn playlist!
Dan nog wat losse nummers die ik grijsdraaide: bad idea right? van Olivia Rodrigo, I Don’t Know What You See in Me van Belle and Sebastian, Yerimayo Celebration van Baaba Maal, Welcome to My Island van Caroline Polachek, Breathe van Madlen Keys, When I Say So van Dolores Forever, Symbiosis van Leah Rye, Yahtzee van Creep Show, Ik Zie Ik Zie van WIES, Tiger van Pip Blom… Allemaal te vinden in mijn ruim drie uur durende 2023-playlist (met als regel: maar één nummer per artiest).