Natuurkundigen zijn er vrij zeker van dat ze bestaan, maar ze direct waarnemen is nog steeds niet gelukt: zwaartekrachtsgolven. De komende jaren moet daar echter verandering in komen. Diverse experimenten gaan namelijk op zoek naar dit verschijnsel. Zoals Advanced LIGO, een duo van Amerikaanse detectors dat een flinke upgrade heeft gekregen en waarvan de tweede detector vorige week is ingewijd.
Categorie: Natuurkunde
De meeste natuurkundigen gaan ervan uit dat donkere materie bestaat uit nog niet waargenomen deeltjes. Maar misschien kan een theorie die de zwaartekracht anders beschrijft dan Einsteins algemene relativiteitstheorie het probleem wel oplossen zonder deze nieuwe deeltjes. Toekomstige waarnemingen aan grote zwarte gaten kunnen een belangrijk hart onder de riem vormen voor een zo’n theorie: Modified Gravity.
Nieuwe natuurkunde kun je op het spoor komen door deeltjes tegen elkaar aan te laten botsen in een deeltjesversneller zoals de LHC, in de hoop dat daar iets uit voortkomt dat je niet eerder hebt gezien. Maar je kunt ook de eigenschappen van vertrouwde deeltjes zo precies mogelijk meten. Daarbij kunnen namelijk kleine afwijkingen aan het licht komen, die bijvoorbeeld zijn veroorzaakt door nog onontdekte deeltjes. Een nieuw schild, dat beter dan ooit te voren magnetische velden kan blokkeren, moet daarbij helpen.
De herstart van de LHC is vertraagd door een kortsluiting, veroorzaakt door een snippertje metaal dat in de machine was beland, zo werd vorige week bekend. Deze week meldde CERN dat het dit snippertje heeft weten te desintegreren. De organisatie achter de LHC bereikte dit door enkele milliseconden lang een stroom van 400 ampère door het betreffende circuit te jagen.
“De nieuwe LHC-run is echt superspannend voor ons. Hier en daar lijken wat barstjes te komen in het standaardmodel. We zijn benieuwd!”
Nu op de KIJK-site: mijn interviewtje met deeltjesfysicus Marcel Merk over het Z’-deeltje, waarvan mogelijk sporen gevonden zijn door ‘zijn’ experiment LHCb, en wat de aankomende herstart van de LHC ons daarover kan vertellen.
Eigenlijk zouden er zo ongeveer nu weer deeltjes door de LHC moeten schieten. Maar deze week werd bekend dat er een kortsluiting was opgetreden in een van de magnetische circuits van de deeltjesversneller. Dat leidt tot een vertraging van “enkele dagen tot enkele weken”, zo meldt CERN.
Categorieën
100 jaar relativiteitstheorie in KIJK
Sinds afgelopen donderdag te koop: KIJK 4/2015, met daarin eindelijk weer eens een heel artikel van mij: ‘Einsteins concurrenten’. Het gaat over drie mogelijke opvolgers van de theorie: MOND, snaartheorie en lusquantumgravitatie.
Dit verhaal maakt deel uit van een tien pagina’s tellend drieluik over de algemene relativiteitstheorie, die dit jaar precies een eeuw geleden voor het eerst werd gepresenteerd. De andere twee delen van het drieluik, ‘Einsteins meesterwerk’ en het kaderverhaal ‘Einsteins erfenis’ (fragmentje), werden geschreven door mede-bèta’s Ans Hekkenberg en Bruno van Wayenburg. De bijbehorende, in mijn ogen erg geslaagde cover is het werk van illustrator Marco Lap:
Een greep uit de overige artikelen in deze KIJK: ‘Wat als… er drie seksen waren?’, waarom een kleine honderd indianenstammen niets van onze moderne wereld wil weten, hoe Jezus kon uitgroeien van een oproerkraaier tot de centrale figuur in een wereldreligie, en wat je anno 2015 kunt doen als een hoofdrolspeler van je film plotsklaps overlijdt. (Zie Fast & Furious 7.)
KIJK 4/2015 ligt nu in de winkel voor 5,25 euro en is hier online te bestellen (geen verzendkosten!).
Categorieën
Sporen van Z’-deeltje gevonden met LHC?
Deze zomer alweer drie jaar geleden maakten de LHC-experimenten ATLAS en CMS groot nieuws bekend: ze hadden een nieuw deeltje gevonden dat heel goed het befaamde higgsdeeltje kon zijn. Vandaag stond echter op een grote deeltjesconferentie in Italië een ander, minder groot en wat minder bekend experiment in de schijnwerpers: LHCb. Dat zou namelijk weleens tekenen hebben kunnen zien van nóg een nieuw deeltje: Z’ (spreek uit ‘zed prime’).
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
(Jammer dat deze nou net niet in De deeltjessafari staat…)
Deeltjesfysicus Don Lincoln legt – op gehéél objectieve wijze – uit waar de vier grote experimenten langs de LHC voor dienen:
Hoe kan er na de oerknal net ietsje meer materie dan antimaterie zijn geweest? Mogelijk kwam dat door een verandering in het higgsveld, stellen natuurkundigen.
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
(Hoop dat het stuk een beetje te volgen is; erg lastig onderwerp, en het wetenschappelijk artikel was nou ook niet bepaald een toonbeeld van toegankelijkheid. Maar blijft wel een leuke uitdaging om af en toe te proberen van zoiets toch een enigszins leesbaar, niet al te lang nieuwsbericht te maken.)