Ruim twee jaar heeft hij geduurd, maar nu is hij zo goed als voltooid: de eerste grote onderhoudsbeurt of long shutdown van de Large Hadron Collider (LHC). In maart gaan er als alles volgens plan verloopt weer protonen door ’s werelds grootste deeltjesversneller, vanaf mei of juni zullen die op elkaar botsen met een nog veel hogere energie dan voorheen. Op de KIJK-site beschrijf ik wat er zoal is veranderd aan de LHC om dat te bereiken en tegelijkertijd de kans op ongelukken te verkleinen.
Op zondag 8 maart word ik in Teylers Museum, Haarlem, geïnterviewd over mijn boek De deeltjessafari, als onderdeel van de Jongeschrijversmiddag. (Dat ik daar met mijn 36 nog bij mag zijn!)
Ook op het programma: Lucas Ellerbroek, auteur van het geweldige Planetenjagers, en Norbert Peeters, co-auteur van Plantaardig.
Inloop vanaf 13.30 uur, programma duurt van 14.00 tot 16.00 uur. Kaarten kosten 8 euro in de voorverkoop (online en bij boekhandel Athenaeum aan de Gedempte Oude Gracht), 10 euro op de dag zelf. Meer informatie vind je op de site van Teylers.
In de categorie ‘beter laat dan nooit’: hier nog mijn berichtje van begin vorige week over het afserveren van het BICEP2-resultaat.
Voorjaar 2014 claimde het zuidpoolexperiment BICEP2 patronen te hebben gezien in de achtergrondstraling van het heelal, die zo’n 380.000 jaar na de oerknal werd uitgezonden. Groot nieuws, want deze patronen zouden bewijs vormen voor de inflatietheorie, die stelt dat het heelal direct na de oerknal héél even met een enorm tempo uitdijde. Helaas concludeert een samenwerking van BICEP2, de Keck Array en ESA’s Planck-satelliet nu dat het bewijs hiervoor te dun is.
Lees het hele bericht op de KIJK-site.
Een en ander heeft ook wel wat consequenties voor De deeltjessafari. In dit boek noem ik het BICEP2-resultaat (met een boel voorbehoud, weliswaar) in de hoofdstukken over gravitonen en magnetische monopolen. In het eerste geval zouden de patronen ons meer kunnen vertellen over hoe een quantumtheorie van de zwaartekracht in elkaar steekt (waarin het graviton dan de rol van ‘krachtuitwisseldeeltje’ speelt). In het tweede geval zou BICEP2 inflatie onderbouwen, een verschijnsel dat er op zijn beurt voor gezorgd zou kunnen hebben dat de magnetische monopolen in ons heelal zo verdund zijn dat we ze nu nergens meer zien. In beide gevallen zijn we dus helaas terug bij af. Er zou nog steeds informatie over quantumzwaartekracht en inflatie in de achtergrondstraling versleuteld kunnen zitten, maar die hebben we dan nog niet op een overtuigende manier gezien.
De meeste wetenschappers gaan ervan uit dat donkere materie bestaat uit deeltjes die zich weinig aantrekken van gewone materie. Dat zou dan ook de reden zijn dat we ze maar niet kunnen vinden. Maar een groep van vijf Britse en Duitse wetenschappers heeft een verrassende andere mogelijkheid bedacht: volgens hen kunnen donkere-materie-deeltjes juist relatief makkelijk interactie hebben met gewone deeltjes. En dát is dan, gek genoeg, de reden dat aardse experimenten steeds niets opleveren.
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
Weet zelf nog niet zo goed wat ik van deze nieuwe kandidaat moet vinden – maar origineel is hij zeker. Benieuwd of we er nog wat van gaan horen.
Geen last van een beetje vrieskou? Een Amerikaanse universiteit zoekt twee mensen die een dik jaar lang willen werken voor het zuidpoolexperiment IceCube.
Lees het hele bericht op de KIJK-site!
Deeltjesfysicus Don Lincoln over de problemen van het Standaardmodel, snaartheorie en de extra dimensies die daarvoor nodig zijn:
Wetenschapsjournalist Roel van der Heijden bespreekt De deeltjessafari op Kennislink:
“Het boek is over het algemeen zeer goed te volgen, ondanks het vrij hoge tempo. Soms dreigt de lezer echter iets te veel op zijn bordje te krijgen. Er is weinig ruimte om bij te komen van de introductie van bijvoorbeeld CP-symmetrieschending of spiegelmaterie. Gelukkig is het boek erg goed geschreven. Keulen neemt de lezer aan de hand en vertelt steeds wát hij heeft uitgelegd en waarom dat belangrijk is.
Op andere momenten laat hij de al te zware kost bewust achterwege. Het gevaar daarvan is dat je soms nét iets meer zou willen weten, maar over het algemeen voelt dit niet als een groot gemis. Keulen laat in ieder geval weer zien dat hij de lezer – net als in zijn eerste boek – goed aanvoelt. Net als je denkt: dit is wel ver gezocht, schrijft hij: ‘Vind je dat ver gezocht?’”
Nee, neutrino’s gaan niet sneller dan het licht. Dat was in 2012 uiteindelijk de conclusie, nadat het OPERA-experiment enkele maanden lang had geclaimd dat deze deeltjes wél ietsje harder dan 300.000 kilometer per seconde van Zwitserland naar Italië waren gereisd. Helaas voor wie hoopte op nieuwe natuurkunde: een verkeerd aangesloten kabel bleek de boosdoener. Maar volgens de onlangs gepensioneerde hoogleraar natuurkunde Robert Ehrlich (George Mason-universiteit) kan het toch nog zo zijn dat de neutrino’s met de kleinste massa, elektronneutrino’s genaamd, sneller dan het licht reizen.
Voor een wetenschappelijk verantwoorde kerst: uitgeknipte Nobelprijswinnaarsneeuwvlokken!
Komende donderdag – 27 november – is van 20.00 tot 22.30 uur in Naturalis, Leiden, de nieuwe editie van hun evenement Naturalis After Dark, met als thema humor. Ik zal op deze avond een praatje geven over The Big Bang Theory en magnetische monopolen, opgehangen aan dit fragment:
Verder is er een interview met letterkundige Bas Jongenelen over humor in de middeleeuwen, een presentatie in Pecha Kucha-stijl van mediawetenschapper Emiel Martens over Geer & Goor als onderwerp van wetenschappelijk onderzoek, een flitscollege door Kees Moeliker, een column van filosoof Victor Gijsbers, een interview met bioloog Jan van Hooff over primaten en humor, een experiment van sociaal-psycholoog Disa Sauter en filmpjes van Ype Driessen en Bruno van Wayenburg.
Kaartjes voor de avond zelf zijn hier te bestellen voor 10,80 euro. Voorafgaand ter plekke dineren (lopend buffet) kost 15 euro.
Meer weten over magnetische monopolen? Zie hoofdstuk zes van mijn nieuwe boek, De deeltjessafari!