Categorieën
Overig

Doe je denkwerk eens vóór het schrijven

‘Door te schrijven, orden je je gedachten.’ Ik lees het vaak als argument tegen het gebruik van generatieve AI – chatbots – om teksten op te stellen. Als je die klus uitbesteedt, laat je een belangrijke manier om kritisch te denken onbenut, is dan de redenering. En misschien raak je zo die hele vaardigheid op termijn zelfs wel kwijt.

Tuinier of architect?

Ik herken dat wel. Als in: deze blogpost schrijf ik al denkende. Ik heb een ruw idee van wat ik wil zeggen, maar weet nog niet precies hoe. Al tikkende bouw ik mijn betoog op.

Maar stiekem vind ik dat een erg inefficiënte manier van schrijven, die ik cursisten afraad als ik ze leer hoe ze tot een goed achtergrondverhaal kunnen komen. Ik maak daarbij altijd de vergelijking tussen een tuinier en een architect (geleend van fantasyschrijver George R.R. Martin). Een tuinier plant een zaadje en kijkt wat er dan gebeurt. Een architect bedenkt eerst een volledig uitgewerkt plan. Pas als hij daar helemaal tevreden mee is, gaat hij bouwen.

Categorieën
Overige wetenschap

AI: een verantwoorde schrijfhulp voor academici?

‘Certainly, here is a possible introduction for your topic.’ Zo luidt de eerste zin van een artikel dat onlangs verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Surfaces and Interfaces. Een duidelijker teken dat iemand een door ChatGPT geschreven tekst klakkeloos heeft overgenomen, is nauwelijks te bedenken.

Maar er zijn ook subtielere aanwijzingen dat iets een AI-schrijfsel is. Chatbots gebruiken bijvoorbeeld vaak het woord ‘delve’, en dat zie je terug in de wetenschappelijke literatuur. In artikelen die in 2020 werden geüpload naar de medische database PubMed komt ‘delve’ zo’n 350 keer voor, in artikelen uit 2023 bijna 3000 keer, zo turfde het tijdschrift Scientific American. Een andere analyse claimt dat tot 17,5 procent van de recente wetenschappelijke artikelen over informatica sporen van AI-inbreng bevat. Ook de wetenschappers die geen typische chatbot-zinnetjes laten staan in hun publicaties, zetten dit soort programma’s dus in als schrijfhulp.

Sommige onderzoekers is dat een doorn in het oog. ‘Ik heb met verbazing en ontsteltenis gezien hoe mijn Nederlandse academische collega’s op de ChatGPT-bandwagon zijn gesprongen’, zegt Iris van Rooij, hoogleraar computationele cognitieve wetenschappen aan de Radboud Universiteit. ‘Ik vind dat wetenschappers tegenwicht moeten bieden aan de AI-hype, in plaats van de grote techbedrijven te laten infiltreren in het publieke domein en wetenschappelijke processen.’

Ook taalwetenschapper Mark Dingemanse, van dezelfde universiteit, maakt zich zorgen. In verschillende stukken schrijft hij dat het gebruik van tekstgeneratoren als ChatGPT zich moeilijk laat rijmen met de kernwaarden die Nederlandse onderzoekers zouden moeten aanhangen volgens de gedragscode wetenschappelijke integriteit: eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid. Hebben ze een punt?

Lees het hele artikel, geschreven voor het AI-themanummer van het tijdschrift Skepter, nu op de site van Stichting Skepsis!

Interessant? Bestel dan het hele nummer, of word donateur of abonnee.