Déjà vu. Een persbericht van de Chinese Academy of Sciences meldt een major discovery van een Chinees team: dat zou onweerlegbaar bewijs hebben gevonden voor het bestaan van majorana-fermionen!
Dan volgt het verhaal dat we ook al veelvuldig hoorden toen Delftse onderzoekers een paar jaar geleden hetzelfde deeltje ontdekten/maakten: Ettore Majorana voorspelde deze naar hem vernoemde deeltjes al tachtig jaar geleden, daarna is er tevergeefs naar gezocht… tot nu! En dat is geweldig, want majoranadeeltjes kunnen onder meer het donkere-materie-probleem oplossen.
Ja, eh, dat is allemaal soort-van waar, en toch ook weer niet. We hebben het hier namelijk, net als in het Delftse geval, over majoranadeeltjes uit de wereld van de vastestoffysica. Dat wil, heel in het kort, zeggen dat je huis-tuin-en-keukendeeltjes zich onder heel specifieke omstandigheden kunt laten gedragen alsóf ze majoranadeeltjes zijn.
Dat is ontzettend knap, maar het zegt weinig tot niets over eventuele elementaire majoranadeeltjes die in de natuur voorkomen, waar Majorana himself het over had. En dus ook niet over het donkere-materie-probleem, dat toch echt opgelost zal moeten worden door échte deeltjes, niet door majorana’s uit een vastestoflab.
Ook los van het bovenstaande lijkt het persbericht me trouwens al te op-de-borst-klopperig. Het wetenschappelijke artikel waar het over gaat, Observation of Majorana fermions with spin selective Andreev reflection in the vortex of topological superconductor, komt op mij over als een nogal specialistisch schakeltje in een lange keten van majorana-artikelen, niet als die ene wereldschokkende ontdekking die er hier van wordt gemaakt. Maar om daar echt iets zinnigs over te kunnen zeggen, zal ik er eerst wat dieper in moeten duiken. Wordt wellicht vervolgd.
Update 2 juli 2016: de Delftse majorana-onderzoeker Vincent Mourik mailt in reactie op mijn vragen over de Chinese paper dat hij het onderzoek lastig te beoordelen vindt, maar dat hij “niet zo heel erg overtuigd is”. Wat de Chinezen hebben gedaan, is volgens hem eigenlijk heel vergelijkbaar met het baanbrekende Delftse experiment waar Mourik en collega’s in 2012 over publiceerden. “Maar het signaal dat ze meten, is nogal zwak” en “ze doen weinig checks om te bepalen of er al dan niet een majorana aanwezig is”. Tot slot mailt Mourik: “Eerlijk gezegd wacht het hele veld al vier jaar op een volgende doorbraak. Sinds ons eerste verhaal zijn er wat vergelijkbare metingen gedaan, maar niet echt een volgende stap, en dit artikel is die zeker niet in mijn optiek.” Kortom, verder maar niet te veel aandacht aan besteden, dat Chinese verhaal…