Terwijl CERN morgenochtend komt met zijn inmiddels flink gehypte aankondiging over het Higgsdeeltje, schieten vanavond al de lekken voorbij op internet.Zo verkondigt een anonieme medewerker van de LHC-detector ATLAS tegenover Nature: “Without a doubt, we have a discovery.” Verderop in het stuk blijkt dan dat ook deze uit-de-school-klapper niet weet welke claim morgen precies wordt gemaakt: “The final decisions on what to say on Wednesday are still being made.” Het lijkt er wel om te spannen:
“The ATLAS and CMS experiments are each seeing signals (…) just a whisker away from a solid discovery claim. (…) ‘Things are still evolving here,’ [CERN’s head of communications, James Gillies] says. ‘Until the spokespersons of the ATLAS and CMS collaborations stand up in front of the audience, it’s premature to speculate.’”
Maar inmiddels heeft CERN zelf per ongeluk een video online gepost die begint met de zin: “We’ve observed a new particle.” Dat zou impliceren dat de kans op een toevallig bobbeltje in plaats van een echt deeltje inmiddels wél klein genoeg is om officieel van een ontdekking te mogen spreken. Daar is CERN echter weer overheen gegaan met de mededeling dat er filmpjes zijn opgenomen voor élk mogelijk resultaat, en dat toevallig de ‘We got him’-versie is gelekt.
Tuurlijk CERN, denk je dan cynisch, maar als het zo is dat het lab tot op het laatste moment data is aan het crunchen om tot een voldoende hoge betrouwbaarheid te komen, zoals Gillies hierboven impliceert, dan kan ik me op zich goed voorstellen dat je als PR-afdeling verschillende uitingen maakt, om overal op voorbereid te zijn. Bovendien is er een duidelijke cut in het filmpje na de zin “We’ve observed a new particle”. Je kunt je dus voorstellen dat er andere, net iets minder beslist geformuleerde versies van dit zinnetje zijn opgenomen die zonodig makkelijk hiervoor in de plaats gezet kunnen worden…
Hoe dan ook, vooralsnog lijkt het er in elk geval op dat het signaal dat in december werd gepresenteerd dankzij de extra data van de afgelopen maanden een flink stuk geloofwaardiger is geworden. Genoeg voor CERN om van een échte ontdekking van een nieuw deeltje te durven spreken, of net niet? Dat weten we morgen pas 100 procent zeker.
En áls er een ontdekking wordt geclaimd, zal daarbij waarschijnlijk het voorbehoud worden gemaakt dat nu moet worden onderzocht of het ook echt het Higgsdeeltje is. Zoals ATLAS-programmaleider Stan Bentvelsen het een halfjaar geleden zei toen ik hem voor KIJK interviewde:
“We vinden geen deeltje waar opgeplakt staat ‘ik ben een Higgsdeeltje’. We vinden een piekje en we denken ‘dat zou het Higgs kunnen zijn’. Maar het kan ook nog een gek ander deeltje zijn. En dus zul je de eigenschappen van zo’n deeltje moeten nagaan.”