Nog één post over de al-dan-niet-sneller-dan-het-licht-neutrino’s. Wat mij goed lijkt om te benadrukken, is dat het verhaal niet is afgelopen. Dat leek het eventjes wel, toen de nieuwssite van Science kwam met het bericht dat er “volgens een bron dicht bij het experiment” een hardwarefout was gevonden die de reistijd van de neutrino’s 60 nanoseconden korter deed lijken dan hij daadwerkelijk was. Tel die 60 nanoseconden bij de reistijd op, en ineens gaan de neutrino’s niet meer sneller dan, maar nagenoeg even snel als het licht.
En natuurlijk, dan wil je als OPERA de boel nog een keer goed meten als er over een paar maanden weer een neutrinobundel komt van CERN, maar dat lijkt niet meer dan een formaliteit. De fout is gevonden; het neutrinomysterie naar alle waarschijnlijkheid opgelost. En zo is het nieuws ook bij velen terechtgekomen.
Alleen: de dag na het bericht op de Science-site kwam OPERA zélf met een persbericht waarin naast bovengenoemde fout nóg een fout werd genoemd. En deze tweede fout deed de reistijd van de neutrino’s niet korter, maar lánger lijken dan hij daadwerkelijk was. Oftewel: fout 1 liet de neutrino’s sneller lijken dan ze waren, fout 2 juist langzamer. Als het nu inderdaad zo is dat het wegwerken van fout 1 het verschil tussen de neutrinosnelheid en de lichtsnelheid doet verdwijnen, zou het vervolgens wegwerken van fout 2 ervoor zorgen dat zo’n verschil opnieuw ontstaat. Je hebt dan dus tóch weer neutrino’s die sneller dan het licht gaan.
Nu hangt het bovenstaande op de aanname dat fout 1 inderdaad 60 nanoseconden afhaalde van de neutrinoreistijd. Die kennis komt van een anonieme bron, niet uit het persbericht van OPERA. De waarde zou dus niet kunnen kloppen. (Of hij slaat misschien op het gezamenlijke effect van fout 1 en 2, waarbij fout 2 om de een of andere reden niet in het aanvankelijke Science-bericht is beland.)
Laten we die 60 nanoseconden buiten beschouwing vanwege de onduidelijke herkomst van dat getal en baseren we ons puur op wat OPERA officieel heeft gemeld, dan houden we simpelweg fout 1 en fout 2 over, die een onbekend, maar tegengesteld effect hebben op de neutrinoreistijd. En dan kunnen we op dit moment eigenlijk weinig anders dan afwachten tot is uitgevogeld hoeveel beide fouten precies bijdragen aan de neutrinoreistijd, of tot ze allebei zijn geneutraliseerd en er een nieuwe waarneming kan worden gedaan.
Niet dat ik denk dat dan toch neutrino’s worden gezien die sneller dan het licht gaan. Ook met het oog op de recente metingen van een ander experiment onder dezelfde Italiaanse berg lijkt de kans daarop erg klein. Het gaat me er gewoon om dat we geen conclusies trekken die op basis van de informatie die nu beschikbaar is niet te rechtvaardigen zijn.